Autorka: Anna Rabiega

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Integracja europejska – akty prawa pierwotnego

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Współczesne stosunki międzynarodowe.

Uczeń:

8) wymienia obowiązujące akty prawa pierwotnego Unii Europejskiej; lokalizuje jej państwa członkowskie; przedstawia podstawowe obszary i zasady działania Unii Europejskiej.

Zakres rozszerzony

XIV. Integracja europejska.

Uczeń:

2) przedstawia etapy powojennej integracji europejskiej (w aspekcie gospodarczym – od strefy wolnego handlu do wspólnego rynku) i najważniejsze postanowienia aktów prawa pierwotnego: Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Węgla i Stali, Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Gospodarczą, Traktatu ustanawiającego Europejską Wspólnotę Energii Atomowej, traktatu fuzyjnego i Jednolitego aktu europejskiego;

3) przedstawia integrację w ramach Unii Europejskiej (w aspekcie gospodarczym – od wspólnego rynku do unii gospodarczo‑walutowej) i najważniejsze postanowienia aktów prawa pierwotnego: Traktatu o Unii Europejskiej (traktatu z Maastricht), traktatu amsterdamskiego i traktatu nicejskiego;

4) rozważa kwestię charakteru prawnego Unii Europejskiej, korzystając z przepisów traktatu z Lizbony i wskazując na zasady pomocniczości, subsydiarności i solidarności.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje najważniejsze postanowienia aktów prawa pierwotnego Unii Europejskiej;

• wyjaśnia zasadę prymatu prawa europejskiego nad prawem krajowym państw członkowskich;

• charakteryzuje rodzaje aktów prawa pierwotnego i wyjaśnia, czym różnią się od aktów prawa wtórnego Unii Europejskiej.

Strategie nauczania:

• konektywizm;

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiałów źródłowych;

• rozwiązywanie ćwiczeń interaktywnych;

• burza mózgów;

• dyskusja.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Burza mózgów, podczas której uczniowie przypominają źródła prawa powszechnie obowiązującego w Polsce. W razie potrzeby nauczyciel zadaje pytanie pomocnicze: W jaki sposób zmienił się katalog źródeł prawa powszechnie obowiązującego w Polsce po przystąpieniu naszego państwa do Unii Europejskiej?

2. Przedstawienie tematu i celów lekcji.

Faza realizacyjna

2. Uczniowie pracują w trzech grupach, analizując wspólnie oś czasu. Każdej z grup nauczyciel przydziela inny rodzaj aktów prawa pierwotnego:

A. traktaty założycielskie,

B. traktaty rewizyjne,

C. traktaty akcesyjne.

Zadaniem uczniów w grupach A i B jest przygotowanie krótkich wypowiedzi na temat najważniejszych zmian wprowadzanych przez przydzielone im traktaty, natomiast zadaniem uczniów z grupy C jest opracowanie mnemotechniki ułatwiającej zapamiętanie kolejnych rozszerzeń Unii Europejskiej.

3. Uczniowie przedstawiają informacje o poszczególnych traktatach uwzględnionych w schemacie w kolejności chronologicznej.

4. Każda z grup losuje trzy liczby od 1 do 12, a następnie ustala odpowiedzi na pytania o tych numerach zawarte w poleceniach do multimedium. Po upływie wyznaczonego czasu reprezentanci grup przedstawiają pozostałym uczniom przeanalizowane zagadnienia.

Faza podsumowująca

1. Dyskusja na temat: który z traktatów uważasz za najistotniejszy dla procesu integracji europejskiej? Który wprowadzał najdalej posunięte rozwiązania integrujące państwa członkowskie?

2. Uczniowie samodzielnie rozwiązują i sprawdzają poprawność rozwiązań ćwiczeń 1, 2 i 4.

3. Uczniowie w parach rozwiązują pozostałe ćwiczenia interaktywne. Po upływie wyznaczonego czasu chętne/wybrane osoby przedstawiają swoje rozwiązania, a pozostali uczniowie komentują je i uzupełniają w razie potrzeby.

Praca domowa:

Moja europejska inicjatywa ustawodawcza – przedstaw zmiany, jakie chcesz osiągnąć, i uzasadnij swój pomysł.

Materiały pomocnicze:

Stefan Hambura, Polska konstytucja ważniejsza od prawa unijnego, rp.pl.

Maciej Banaszak, Traktat Lizboński a wspólnotowe wartości europejskie, „Refleksje. Pismo naukowe studentów i doktorantów WNPiD UAM”, wiosna–lato 2010, s. 249–264, pressto.amu.pl.

Wyrok Trybunału z dnia 15 lipca 1964 r., curia.europa.eu.

Traktat o Unii Europejskiej, „Dziennik Urzędowy (Dz.U. C 202 z 7.6.2016)”, eur‑lex.europa.eu.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Nauczyciel może podzielić uczniów na grupy A, B i C na wcześniejszych zajęciach i poprosić o przygotowanie obszerniejszych informacji dotyczących zarówno treści traktatów, jak i okoliczności ich wynegocjowania oraz ratyfikacji, a następnie przeprowadzić zajęcia w formie lekcji odwróconej.