Scenariusz zajęć

Autor: Amanda Gałkowska

Przedmiot: chemia

Temat: Jakie związki chemiczne zaliczamy do cukrów?

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XX. Cukry. Uczeń:

1) dokonuje podziału cukrów na proste i złożone, klasyfikuje cukry proste ze względu na liczbę atomów węgla w cząsteczce i grupę funkcyjną.

Zakres rozszerzony

XX. Cukry. Uczeń:

1) dokonuje podziału cukrów na proste i złożone, klasyfikuje cukry proste ze względu na liczbę atomów węgla w cząsteczce i grupę funkcyjną.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje w zakresie obserwowania i wyciągania wniosków;

• kompetencje w zakresie formułowania hipotez;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wymienia związki chemiczne zaliczane do cukrów;

• analizuje skład kilku produktów spożywczych;

• zbada wpływ stężonego kwasu siarkowego(VI) na cukier spożywczy;

• zbada skład pierwiastkowy węglowodanów.

Strategie nauczania:

• asocjacyjna;

• emocjonalna.

Metody i techniki nauczania:

• pogadanka;

• doświadczenie chemiczne;

• gra edukacyjna;

• technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

• praca zbiorowa;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do Internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku;

• rzutnik multimedialny;

• tablica interaktywna/tablica i kreda.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja: nauczyciel wykorzystuje informację zawartą we wprowadzeniu do e‑materiału.

2. Ustalenie celów lekcji: nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów: nauczyciel prosi uczniów, aby wyjęli produkty spożywcze, które posiadają i sprawdzili skład pod kątem podziału na węglowodany, białka i tłuszcze. Nauczyciel również posiada etykiety po czekoladzie, dżemie, jogurcie itp. Chętni lub wybrani uczniowie odczytują ilość węglowodanów zawartą w 100 g produktu, nauczyciel zapisuje wyniki na tablicy. Uczniowie wyjaśniają pojęcia „węglowodany”.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel wraz z uczniami dokonuje podziału węglowodanów ze względu na budowę ich cząsteczek (tak jak w e‑materiale). Uczniowie zapisują notatkę w zeszytach.

2. Nauczyciel wyznacza spośród uczniów asystenta, który w obecności nauczyciela  przeprowadza doświadczenie chemiczne „Jak zbudowane są cząsteczki węglowodanów?” (patrz materiały pomocnicze). Uczniowie zapisują w wirtualnym dzienniczku wcześniej problem badawczy, hipotezę, a w trakcie wykonania doświadczenia - obserwacje, równania reakcji zachodzących reakcji w formie cząsteczkowej oraz formułują wniosek. Chętne lub wybrane osoby odczytują swoje notatki, a równanie chemiczne zapisują na tablicy. W razie potrzeby nauczyciel uzupełnia podane informacje.

3. Uczniowie wykorzystując wiedzę zdobytą podczas lekcji, samodzielnie grają w grę edukacyjną „chemiczni milionerzy”, zawartą w e‑materiale.

4. Uczniowie pracują w parach z częścią „sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania. Nauczyciel może wyświetlić treść poleceń na tablicy multimedialnej. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na zastanowienie się, a następnie chętny uczeń z danej pary udziela odpowiedzi/prezentuje rozwiązanie na tablicy. Pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej, proponując ewentualnie swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Ćwiczenia, których uczniowie nie zdążą wykonać podczas lekcji mogą być zlecone do wykonania w ramach pracy domowej.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Pyta:

• Czy sacharydy to inna nazwa węglowodanów?

• Czy cukry składają się z atomów węgla, wodoru i tlenu?

• Czy sacharydy dzielimy na monosacharydy, oligosacharydy i polisacharydy?

• Czy glukoza należy do oligosacharydów?

• Czy skrobia to polisacharyd?

• Czy sacharoza należy do monosacharydów?

2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

• Przypomniałem sobie, że...

• Co było dla mnie łatwe...

• Czego się nauczyłam/nauczyłem...

• Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „sprawdź się”, których nie zdążyli wykonać na lekcji..

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Grę dydaktyczną uczniowie mogą wykorzystać jako powtórzenie treści albo przygotowując się do lekcji.

Materiały pomocnicze:

1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

• Czy sacharydy to inna nazwa węglowodanów?

• Czy cukry składają się z atomów węgla, wodoru i tlenu?

• Czy sacharydy dzielimy na monosacharydy, oligosacharydy i polisacharydy?

• Czy glukoza należy do oligosacharydów?

• Czy skrobia to polisacharyd?

• Czy sacharoza należy do monosacharydów?

2. Etykiety po produktach spożywczych, np. czekoladzie, dżemie, jogurcie itp.

3. Doświadczenie chemiczne: „Z jakich pierwiastków zbudowane są cząsteczki węglowodanów?”:

4. Szkło i sprzęt laboratoryjny: zlewka/szalka Petriego, wkraplacz, łyżeczka.

5. Odczynniki chemiczne: stężony kwas siarkowy(VI), cukier spożywczy.

Przebieg doświadczenia:

Do zlewki/szalki Petriego wsyp niewielką ilość cukru i dodaj kilka kropli stężonego kwasu siarkowego(VI).

6. Karta charakterystyki  kwasu siarkowego(VI).