Dla nauczyciela
Autor: Dorota Czarny
Przedmiot: Historia
Temat: Z Bożej łaski… Król i jego dwór w późnym średniowieczu
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
zakres podstawowy
XII. Polska w XIV – XV w.
Uczeń:
2) charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów szlacheckich;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie,
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne:
Uczeń:
wyjaśnia, kim jest król i od czego zależy jego pozycja w państwie;
sprawdza, odpowiednikiem jakich współczesnych urzędników był podskarbi, a jakich - kanclerz, podkanclerzy i marszałkowie;
wskazuje, co się zmieniło w Krakowie między XV a XX wiekiem.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
mapa mentalna;
elementy dramy;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiałów źródłowych;
dyskusja.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
flipcharty i markery.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją:
Uczniowie zapoznają się z tekstem zawartym w e‑materiale (ale bez schematu), żeby móc w czasie lekcji uczestniczyć w dyskusji.
Faza wstępna:
Nauczyciel przedstawia temat lekcji i cele zajęć.
Na tablicy nauczyciel zapisuje hasło „Elekcje i koronacje po śmierci Kazimierza Wielkiego”, następnie prosi uczniów, aby na podstawie wiadomości, które przygotowali w domu, stworzyli mapę mentalną. Uczniowie wspólnie z nauczycielem analizują i weryfikują odpowiedzi (uczniowie zwracają uwagę na pojęcia, daty, przywileje, osoby - sprawowane funkcje).
Faza realizacyjna:
Nauczyciel dzieli klasę na 5 grup, każda z nich ma na podstawie informacji znajdujących się w e‑materiale i innych dostępnych źródłach wypisać na arkuszach kompetencje osób lub grup odpowiedzialnych na rządy w Polsce:
Grupa 1 – kompetencje króla
Grupa 2 – kompetencje kanclerza
Grupa 3 – kompetencje podkanclerza
Grupa 4 – kompetencje podskarbiego
Grupa 5 – kompetencje marszałków.Po wyznaczonym czasie nauczyciel prosi, aby z każdej grupy wybrać przedstawiciela. Wcieli się on w rolę tej osoby, której kompetencje grupa opracowywała, i zaprezentuje sprawowany przez siebie urząd.
Uczniowie w dowolnej kolejności prezentują swoją postać, a arkusz wieszają w widocznym miejscu.
Praca ze schematem. Po prezentacji nauczyciel prosi, aby uczniowie w parach zapoznali się tekstami źródłowymi i wykonali polecenie 3. Po wykonaniu zadania wybrane osoby lub wskazane przez nauczyciela podają odpowiedzi – w razie konieczności uczniowie wspólnie ustalają prawidłową odpowiedź.
Nauczyciel na zakończenie wprowadza element dyskusji. Zadaje pytanie: Co się zmieniło w Krakowie od tamtego czasu? Uczniowie podają liczne przykłady, krótko dyskutują. Na zakończenie wybrana osoba podsumowuje najważniejsze propozycje uczniów.
Faza podsumowująca:
Uczniowie wykonują wybrane przez nauczyciela ćwiczenia jako podsumowanie lekcji. Prowadzący wspólnie z uczniami omawia odpowiedzi.
Na zakończenie nauczyciel dokonuje oceny pracy uczniów, którzy byli aktywni na lekcji oraz ocenia pracę klasy w trakcie zajęć.
Praca domowa:
Wykonaj pozostałe (niezrealizowane) ćwiczenia w domu.
Na podstawie lekcji i dyskusji zaprezentuj, co zmieniło się w Krakowie od XV w. do czasów współczesnych. Możesz opracować notatkę, wykonać plakat lub prezentacje multimedialną na ten temat.
Materiały pomocnicze:
Tekst źródłowy - przywilej koszycki z 1374 r. art. 6, 8, 14
Tekst źródłowy - przywilej czerwiński z 1388 r..
Tekst źródłowy - przywilej jedlneńsko‑krakowski z 1430- 1433 r..
Tekst źródłowy - przywilej nieszawski z 1454 r. .
Krzyżanowska J., Ochmański J., Władysław II Jagiełło, Ossolineum, Wrocław 1990.
Gąsiorowski A., Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386‑1434, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 2016.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Schemat można wykorzystać do wprowadzenia lekcji odwróconej. Wówczas uczniowie zapoznają się z multimedium w domu i wykonują dołączone do niego polecenia, a w trakcie lekcji następuje ich weryfikacja.