Sprawdź się

Pokaż ćwiczenia:

Ćwiczenie 1

Przeczytaj stwierdzenia, a następnie na czerwono zaznacz te, które zawierają błędne informacje. Następnie zapisz poprawne wersje błędnych zdań.

R1PTDV0As2ftv

{stwierdzenia, które zawierają błędne informacje}Po śmierci Kazimierza Wielkiego tron polski na mocy pokrewieństwa ze zmarłym władcą odziedziczył Ludwik Andegaweński.
{/stwierdzenia, które zawierają błędne informacje} {stwierdzenia, które zawierają poprawne informacje}Król Ludwik wydał przywilej, by wyjednać zgodę na dziedziczenie tronu przez jedną ze swoich córek.
{/stwierdzenia, które zawierają poprawne informacje} {stwierdzenia, które zawierają błędne informacje}Za czasów Jagiellonów szlachta miała decydujący głos w wyborze króla.
{/stwierdzenia, które zawierają błędne informacje}{stwierdzenia, które zawierają poprawne informacje} Od czasów Władysława Jagiełły tron polski był tronem elekcyjnym.{/stwierdzenia, które zawierają poprawne informacje}

RLDuKTAzz82oY

Twoja odpowiedź

R1CbaJpT1IByc

RKK4hXEwk8hi41

Ćwiczenie 2

Dopasuj kompetencje do urzędnika.

sprawował nadzór i sądownictwo nad dworzanami, prowadził korespondencję dyplomatyczną, sprawował pieczę nad insygniami władzy królewskiej

marszałek królewski
podskarbi
kanclerz

R1BCP328UPts11

Ćwiczenie 3

Spośród podanych urzędników wybierz tych, którzy wchodzili w skład rady królewskiej za czasów Władysława Jagiełły.

kanclerz wielki koronny
kasztelan pruski
hetman wielki koronny
marszałek nadworny koronny

R1At1OQMmf5IH1

Ćwiczenie 4

Przyporządkuj przywileje do postanowień, które z nich pochodzą, przenosząc elementy do odpowiednich rubryk tabeli.

zagwarantowanie szlachcie nietykalności majątkowej bez wyroku sądowego, zakaz zwoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmików, zagwarantowanie nietykalności osobistej szlachty, przywilej koszycki

Postanowienia	Przywilej
zagwarantowanie szlachcie nietykalności majątkowej bez wyroku sądowego
zakaz zwoływania pospolitego ruszenia bez zgody sejmików
zagwarantowanie nietykalności osobistej szlachty

Ćwiczenie 5

Zapoznaj się z fragmentem opracowania historycznego, a następnie opisz, co zostało w nim przedstawione – nazwij to zjawisko. Oceń je z punktu widzenia interesów państwa (wypisz zalety i wady).

Jadwiga Krzyżaniakowa, Jerzy Ochmański Władysław II Jagiełło
Zjazd lubelski odbył się w wyznaczonym czasie. Urządzono go rozmyślnie, aby przekonać tak Jagiełłę i Litwinów, jak i przeciwników unii, że szlachta polska, wielka i mała, staje i opowiada się jednomyślnie za unią. Jednogłośnie obrano w Lublinie Jagiełłę królem i panem polskiej ziemi, a do czasu koronacji przydano mu oficjalny tytuł „dominus et tutor Regni Poloniae” – pan i opiekalnik Królestwa Polskiego. Zażądano jednak od Jagiełły, aby towarzyszący mu książęta: Skirgiełło, Korygiełło, Wigunt, Świdrygiełło oraz Witold i Borys, pozostali w Polsce jako zakładnicy i poręczyciele pełnego dotrzymania wszystkich jego zobowiązań.
zjazd Źródło: Jadwiga Krzyżaniakowa, Jerzy Ochmański, Władysław II Jagiełło, Wrocław 1990, s. 89.

R1QNM4duNEqsU

Zalety
Wady

311

Ćwiczenie 6

Zapoznaj się z opisem ilustracji przedstawiającej możliwy szlak podróży Władysława Jagiełły po kraju (źródło 1) oraz zapoznaj z tekstem źródłowym (źródło 2). Następnie rozstrzygnij, czy informacje zawarte w źródle 1 znajdują potwierdzenie w źródle 2. Uzasadnij odpowiedź.

Źródło 1

RNtUiley1FFJW

Mapa przedstawiająca Polskę i Litwę za panowania Władysława II Jagiełły (1386‑1434). Stolicą Polski był wtedy Kraków. Na mapie zaznaczono obszary należące do Królestwa Polskiego, były to ziemie z miastami Toruń, Gniezno, Poznań, Konin, Kalisz, Sieradz, Częstochowa, Kraków, Sanok, Lwów, Sandomierz, Lublin. Zaznaczono lenne Królestwa Polskiego, były to obszary centralnej Polski oraz północnej Polski. Na mapie zaznaczono również wielkie Księstwo Litewskie, był to rozległy obszar ciągnący się na terenach dzisiejszych krajów nadbałtyckich, Rosji, Białorusi, Ukrainy i Węgier. od morza Bałtyckiego do morza Czarnego z miastami Brześć litewski, Grodno, Wilno. Znaczona też ziemię przyłączony do wielkiego Księstwa Litewskiego, był to ogromny obszar na wschodzie Księstwa.Na mapie oznaczony został szlak podróży Władysława Jagiełły po kraju: z Wilna, przez Lublin, Sandomierz do Krakowa. Z Krakowa przez Częstochowę, Sieradz, Kalisz, Gniezno do Gdańska i z powrotem przez Toruń do Poznania, Konina, Sandomierza, Lwowa, Sanoka do Krakowa. A także z Krakowa przez Lublin do Brześcia Litewskiego. Wilno, Grodno i Brześć Litewski były miastami w Wielkim Księstwie Litewskim. — Źródło: Contentplus.pl, licencja: CC BY-SA 3.0.

Źródło 2

Antoni Gąsiorowski Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386–1434
Po spędzeniu wczesnej zimy na Litwie, z Bożym Narodzeniem w Wilnie, Grodnie lub Trokach, około połowy karnawału król ruszał do Polski (przez Grodno, Kamieniec Litewski, Brześć Litewski lub bardziej na wschód wysuniętą trasą – Nowogródek – Luboml), wreszcie przez Parczew i Lublin zjeżdżał na zapusty do Jedlni. Stąd dalej przez Iłżę, Sandomierz, Nowy Korczyn docierał do Krakowa. Bawił tu niedługo – kilka dni – i około śródpościa ruszał najczęściej na północ, przez Miechów, Żarnowiec, Lelów, Częstochowę, Krzepice, Wieluń, Sieradz. W podsieradzkiej Brodni w Niedzielę Palmową lub w dni następne odbywały się regularne sądy króla, po czym Jagiełło przybywał do Kalisza i dalej przez Konin, Radziejów jechał na Kujawy, odwiedzając Brześć Kujawski i objeżdżając pogranicze krzyżackie. Z Kujaw przez Inowrocław, Mogilno […] jechał do Wielkopolski, przebywając najczęściej kolejno w Gnieźnie, Poznaniu, Kościanie, Śremie, Środzie, Pyzdrach, Lądzie aż do Konina […]. Z Konina przez Koło, Łęczycę, Wolbórz, Inowłódź […], Radoszyce, Chęciny wracał do Nowego Korczyna […]. Święto Narodzenia NMP (8 września) spędzał z reguły w Sandomierzu, po czym przez Solec, Żuków, ziemię chełmską […] zjeżdżał w końcu września do Lwowa. Następował objazd zachodniej (rzadziej całej) Rusi Halickiej i powrót na zachód trasą południową, przez Sanok, Biecz do Niepołomic. […] Z Niepołomic wstąpiwszy (a czasem nie) do Krakowa, z końcem listopada ruszał na północ – znów przez Nowy Korczyn, Szydłów, Opatów, Solec, Lublin, Parczew, Brześć Litewski, docierał na Litwę, gdzie znów spędzał Boże Narodzenie.
Itinerarium Źródło: Antoni Gąsiorowski, Itinerarium króla Władysława Jagiełły 1386–1434, Instytut Historii Nauki PAN, Warszawa 2015.

R1EHywn7tqTer

Uzasadnienie

311

Ćwiczenie 7

Zapoznaj się z opisem dwóch pieczęci majestatycznych, służących do pieczętowania dokumentów. Jedną posługiwała się kancelaria królewska za panowania Władysława Jagiełły, drugą – za czasów jego młodszego syna Kazimierza Jagiellończyka. Następnie wykonaj polecenia.

RIU2m9qN53ibS

W polu pieczęci znajduje się postać króla siedzącego na tronie w koronie, z berłem w prawej ręce i jabłkiem w lewej. Wokół postaci króla widnieje zestaw ośmiu herbów, w tym między innymi herb z orłem, herb starowęgierski, herb nowowęgierski, Pogoń. — Pieczęć majestatyczna króla Kazimierza IV Jagiellończyka, XV w.
Źródło: Wikipedia.org, domena publiczna.

R10KZSrQAM1Oh

Pieczęć majestatyczna przedstawia króla w koronie z berłem i jabłkiem, siedzącego na ozdobnym gotyckim tronie w otoczeniu sześciu aniołów z tarczami z herbami: Polski i Litwy oraz województw: kaliskiego, sandomierskiego, kujawskiego, dobrzyńskiego, a pod stopami króla – ruskiego. — Pieczęć majestatyczna króla Władysława Jagiełły, lata 1388–1431.
Źródło: Lestat (Jan Mehlich), Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

RXaqDP0Wpe8ai1

Określ, jakie atrybuty władzy przedstawiają pieczęcie.
Napisz, jaki był cel ukazania herbów na pieczęci.

Ćwiczenie 8

Zapoznaj się z krótkimi notkami biograficznymi Piotra Szafrańca z Pieskowej Skały i Łuczyc oraz jego syna Piotra Szafrańca Młodszego, a następnie zanalizuj fragment drzewa genealogicznego Jagiellonów. Zaznacz, które z podanych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe.

R1Up9UPBDrjy0

Rysunek przedstawia drzewo genealogiczne Władysława II Jagiełły, wielkiego księcia litewskiego i króla Polski (1362‑1434).Król był czterokrotnie żonaty z: 1. Jadwigą Andegaweńską (z którą miał córkę Elżbietę Bonifację); 2. Zofią Holszańską (z którą miał troje dzieci: 1. Władysława III Warneńczyka, króla Polski i Węgier, 2. Kazimierza, 3. Kazimierza IV Jagiellończyka, wielkiego księcia litewskiego, króla Polski); 3. Elżbietą Granowską (bez dzieci); 4. Anną Cylejską (miał z nią córkę, Jadwigę). Wspomniany syn, Kazimierz IV Jagiellończyk, wielki książe litewski i Król Polski (1427‑1492) poślubił Elżbietę Rakuszankę (w 1454) i dochował się z nią ośmiorga dzieci: 1. Władysława II Jagiellończyka, króla Czech i Węgier (1456‑1516); 2. Jadwigi Jagiellonki, żony Jerzego Bogaty, księcia Bawarii‑Landshut (bezdzietni), 3. świętego Kazimierza; Zofii Jagiellonki, żony Fryderyka Starszego Hohenzollerna, księcia i margrabi Ansbach (bezdzietni); 4. Elżbiety Jagiellonki, żony Fryderyka II, księcia Legnicy (bezdzietni), 5. Elżbiety Jagiellonki (1456‑1466), 6. Elżbiety Jagiellonki (1472‑1480), 7. Aleksandra Jagiellończyka, króla Polski i wielkiego Księcia Litewskiego (1461‑1506); 8. Jana Olbrachta, króla Polski (1459‑1501). — Źródło: ContentPlus.sp.z o.o. na podstawie Fendi2, Wikimedia Commons, licencja: CC BY-SA 3.0.

Piotr Szafraniec z Pieskowej Skały i Łuczyc data ur. nieznana, zm. 22 II 1437 r.; 1398‑1406 podstoli krakowski, 1406‑1430 podkomorzy krakowski, 1431–1433 wojewoda sandomierski, 1433–1437 wojewoda krakowski; 1404–ok. 1406 starosta podolski, 1406–1418 – łęczycki, 1418–1436 – sieradzki, 1431‑1432 – krakowski.

Piotr Szafraniec Młodszy z Pieskowej Skały i Łuczyc herbu Starykoń; zm. w 1441/1442 r.; podkomorzy krakowski w latach 1431–1441, starosta sieradzki w latach 1434–1442, starosta żarnowiecki w 1431 r., krajczy nadworny w 1426 r.

R1LoEBe3LZWEK1

Schemat

Dla nauczyciela