Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: W oparach absurdu. Groteska w Teatrzyku Zielona Gęś
Grupa docelowa:
III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.
Cele operacyjne. Uczeń:
omówi cechy groteski;
wyjaśni, na czym polega groteska w wybranych utworach Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego;
wskaże różne poziomy groteski w tekstach Teatrzyku Zielona Gęś;
omówi funkcję groteski w tekstach Gałczyńskiego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel rozdaje uczniom fragment tekstu:
„W rankingu na najzabawniejszego polskiego poetę Gałczyński byłby bez wątpienia jednym z głównych pretendentów do pierwszego miejsca. W tej samej roli wystąpiłby też zapewne, gdyby ktoś wpadł na pomysł (raczej mało prawdopodobny) przeprowadzenia ankiety wśród czytelników poezji z zapytaniem w rodzaju: Jacy poeci kojarzą się Panu/Pani z kategorią groteski?. Humor bowiem, czy – jak ktoś woli – komizm, poezji Gałczyńskiego wiążą się ściśle z poetyką groteski […]. Gałczyński zwyczajem sowizdrzałów mieszał „wysokie” z „niskim” i pozwalał sobie na niewybredne żarty, zarazem jednak w sposób prosty i niezwykle przejmujący potrafił ukazać dramat człowieka świadomego swojej słabości”. E. Sidoruk, Groteska w poezji Dwudziestolecia: Leśmian – Tuwim – Gałczyński, Białystok 2004, s. 219.Uczniowie na podstawie przeczytanego fragmentu mówią, co może być tematem dzisiejszej lekcji. Nauczyciel wysłuchuje propozycji, następnie przedstawia temat zajęć i kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie zapoznają się z treścią sekcji „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”. Chętna osoba podsumowuje krótko zawarte tam informacje.
Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się”. Zapoznają się z kolejnymi przykładami z Teatrzyku Zielona Gęś i indywidualnie pracują nad ćwiczeniami 1, 2, 3, 4. Pozostałe zadania wykonują wspólnie z nauczycielem.
Uczniowie przechodzą do sekcji „Mapa myśli”. Mają już za sobą analizę wielu fragmentów Teatrzyku Zielona Gęś, co pozwoli im w łatwiejszy sposób wykonać zamieszczone tam oba polecenia. Mogą pracować nad nimi w parach. Po zakończonej pracy nauczyciel sprawdza poprawność wykonania zadań.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel w ramach podsumowania udostępnia uczniom audycję (od minuty 5:55 do 7:55) https://ninateka.pl/vod/rozmowy/konstanty‑iidefons‑galczynski‑finezje‑literackie‑5-5/
Udostępnia również tekst:
W sprawie „Ballady o staruszce”
Moja martyrologia, Panie redaktorze, sięga szczytu Wieży Mariackiej. Mojej Ballady o staruszce nikt nie chce drukować.
Eryk ze „Szpilek” telefonował, że „za śmiałe”. Wyka w „Twórczości” w odpowiedziach Redakcji napisał: „Ob. K. I. G. Niestety! Prosimy o dalsze próby”. „Tygodnik Powszechny” odwalił a limine. „Kuźnica” także to samo. „Kocynder”, że niegramatycznie. Wiadomo: biednemu wiatr w oczy i bez protekcji nie ma subiekcji. A otóż niech pan posłucha, jakie to śliczne:
„BALLADA O STARUSZCE”
( p o e z j a )
Była sobie staruszka
na krzywych nóżkach,
więc się zdało staruszce,
że cały świat chodzi na krzywej nóżce.
Otóż mylisz się, staruszko!
Świat chodzi na prostej nóżce prostą dróżką.
Tylko ty, śliczna staruszko
masz krzywe nóżki i krzywe serduszko.
Obywatelu Redaktorze, błagam Pana, niech Pan mi to wydrukuje, dla zachęty, a przyrzekam, że będę pracował nad sobą i gramatyką.
Karakuliambro
K.I. Gałczyński, Teatrzyk „Zielona Gęś” przedstawia, wybór: K. Gałczyńska, Warszawa 1984, s. 111.Prosi uczniów o podsumowanie na podstawie udostępnionego materiału, czym jest groteska w utworach Gałczyńskiego.
Praca domowa:
Wskaż inny utwór z podstawy programowej, w którym występuje groteska. Wyjaśnij, na czym ona polega.
Materiały pomocnicze:
E. Sidoruk, Groteska w poezji Dwudziestolecia: Leśmian – Tuwim – Gałczyński, Białystok 2004.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać materiał w sekcji multimedialnej jako podsumowanie lekcji.