Autor: Anna Juwan

Temat: Neurohormonalna kontrola czynności układu pokarmowego

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Opiszesz fazy mechanizmu połykania.

• Scharakteryzujesz gruczoły i ich wydzieliny umożliwiające trawienie pokarmu.

• Przedstawisz i scharakteryzujesz główne hormony regulujące pobieranie i trawienie pokarmu.

• Wskażesz, gdzie znajdują się ośrodki głodu i sytości oraz jaka jest zasada ich działania.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• rozmowa kierowana;

• analiza animacji;

• tworzenie plakatu.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj”.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel rozpoczyna pogadankę, zadając pytanie:
   – Dlaczego na widok pewnych potraw albo na myśl o nich „aż ślinka cieknie”?

Faza realizacyjna:

1. Praca z multimedium („Animacja”). Uczniowie czytają polecenia do animacji, a następnie oglądają multimedium wyświetlone przez nauczyciela, zwracając uwagę na informacje potrzebne do wykonania zadań. Po zapoznaniu się z animacją rozwiązują indywidualnie polecenia: nr 1 („Wyjaśnij, jak hormony żołądka, dwunastnicy i jelita czczego wpływają na wydzielanie soków trawiennych przez różne narządy przewodu pokarmowego”) oraz nr 2 („Przedstaw, gdzie znajduje się ośrodek głodu i sytości oraz jaką rolę odgrywają te dwa ośrodki w życiu człowieka”). Wybrane osoby przedstawiają odpowiedzi na forum klasy.

2. Plakat – praca w parach. Nauczyciel rozdaje uczniom arkusze papieru A1 oraz flamastry. Uczniowie mają na podstawie e‑materiału w graficzny sposób przedstawić działanie hormonów tkankowych. Po upływie wyznaczonego czasu chętne zespoły prezentują mapy myśli.

3. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie następujące ćwiczenia w sekcji „Sprawdź się”: nr 5 (w którym mają za zadanie przyporządkować podane informacje do odpowiedniego hormonu) oraz nr 8 (w którym mają za zadanie określić – na podstawie fragmentu tekstu oraz własnej wiedzy – możliwe skutki uszkodzenia ośrodka głodu i ośrodka sytości), a następnie porównują swoje odpowiedzi z kolegą lub koleżanką.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje jeszcze raz pytanie zadane na początku lekcji:
   – Dlaczego na widok pewnych potraw albo na myśl o nich „aż ślinka cieknie”?
   Uczniowie weryfikują swoje odpowiedzi i uzupełniają je.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 4 oraz 6 i 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Multimedium zamieszczone w sekcji „Animacja” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.