Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Jak przeliczyć stężenie procentowe roztworu na stężenie molowe?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

V. Roztwory. Uczeń:

2) wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe i molowe oraz rozpuszczalność.

Zakres rozszerzony

V. Roztwory. Uczeń:

2) wykonuje obliczenia związane z przygotowaniem, rozcieńczaniem i zatężaniem roztworów z zastosowaniem pojęć: stężenie procentowe lub molowe oraz rozpuszczalność.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne

Uczeń:

• wyjaśnia, w jaki sposób przeliczyć stężenie procentowe roztworu na stężenie molowe i odwrotnie;

• oblicza stężenie procentowe roztworu, znając jego stężenie molowe;

• oblicza stężenie molowe roztworu, znając jego stężenie procentowe;

• przedstawia schemat rozwiązywania zadań dotyczących przeliczania stężeń.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• burza mózgów;

• film;

• z użyciem e‑podręcznika.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odwołuje uczniów do e‑materiału i prosi o wyszukanie informacji do następujących pytań:co należy zrobić, jeśli zlecę wam sporządzenie roztworu o określonym stężeniu molowym poprzez rozcieńczenie roztworu o znanym stężeniu procentowym? Jak wówczas poprawnie wykonać obliczenia?
   Uczniowie dyskutują.

2. Wskazanie przez nauczyciela tematu: „Jak przeliczyć stężenie procentowe roztworu na stężenie molowe?” i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół dwóch rodzajów stężeń: procentowym i molowym..

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel dzieli klasę na trzy zespoły. Każdej grupie rozdaje arkusz papieru i mazaki, przydziela inne zagadnienie do opracowania w nawiązaniu do bloku tekstowego z e‑materiału:

• I grupa – wzór na stężenie procentowe;

• II grupa – wzór na stężenie molowe;

• III grupa – schemat przeliczania ${\text{C}}_p$ na ${\text{C}}_m$ i odwrotnie.

2. Korzystając z informacji zawartych w e‑materiale oraz innych dostępnych źródłach informacji, każda grupa zapoznaje się z materiałem w ramach swojego tematu. Opracowuje go, wszyscy uczniowie w grupie dyskutują, tłumaczą sobie nawzajem niezrozumiałe kwestie oraz się wspólnie uczą. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, podaje sugestie, ewentualnie wyjaśnia wątpliwości.

3. Wybrane osoby z każdej grupy przedstawiają pozostałym uczniom wyniki swojej pracy z wykorzystaniem techniki gadająca ściana. Pozostali uczniowie mogą włączać się i dodawać swoje informacje do omawianego obszaru. Nauczyciel uzupełnia wypowiedzi i ewentualnie koryguje błędy.

4. Po części teoretycznej uczniowie przechodzą do części praktycznej – wykonywania ćwiczeń. Nauczyciel zleca samodzielne wykonanie dwóch ćwiczeń, umieszczonych w medium bazowym.

5. Uczniowie sprawdzają poprawność wykonanych przez siebie zadań na podstawie filmu samouczka pt. „Jak przeliczyć stężenie procentowe na stężenie molowe?”. Po obejrzeniu wykonują ostatnie, trzecie ćwiczenie, załączone do medium. W razie niejasności, problemów ze wykonaniem ćwiczeń, prowadzący wyjaśnia sporne kwestie indywidualnie z każdym uczniem.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie rozwiązują dwa, wskazane przez prowadzącego, ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”. W razie ewentualnych problemów nauczyciel pomaga, wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie na kartkach wypisali wszystkie poruszone w dzisiejszej lekcji wątki. Następnie, do każdego podtematu mają narysować skalę od zera do dziesięciu i zaznaczyć, na ile oswoili dany wątek. Skala zerowa oznacza, że uczeń nadal pewnych kwestii nie rozumie, skala 10 – rozumie wszystko i potrafi daną wiedzę wykorzystać, natomiast skala 5 będzie oznaczać, że uczeń czuje się jeszcze niepewnie. Po narysowaniu skal kilku wybranych uczniów dzieli się na forum klasy swoimi wynikami. W przypadku skal mniejszych niż 10 prowadzący proponuje uczniom kilka rozwiązań, co zrobić, aby ich skale, a tym samym wiedza z danego obszaru, były maksymalne.

Praca domowa:

1. Nauczyciel prosi uczniów o wykonanie ćwiczeń zawartych w e‑materiale – zestaw ćwiczeń, które nie zostały rozwiązane podczas zajęć.

Materiały pomocnicze:

• arkusze A4;

• kolorowe mazaki;

• tradycyjne podręczniki.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Multimedium może być wykorzystane przez ucznia w fazie przygotowania do lekcji lub przygotowywania się do pracy kontrolnej.