Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Amanda Gałkowska

Przedmiot: chemia

Temat: Ćwiczymy zapis równań reakcji chemicznych z udziałem wodorotlenków

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

8) klasyfikuje wodorotlenki ze względu na ich charakter chemiczny (zasadowy, amfoteryczny); wnioskuje o charakterze chemicznym wodorotlenku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorotlenków.

Zakres rozszerzony

VII. Systematyka związków nieorganicznych. Uczeń:

8) klasyfikuje wodorotlenki ze względu na ich charakter chemiczny (zasadowy, amfoteryczny); projektuje i przeprowadza doświadczenie, którego przebieg pozwoli wykazać charakter chemiczny wodorotlenku; wnioskuje o charakterze chemicznym wodorotlenku na podstawie wyników doświadczenia; pisze odpowiednie równania reakcji potwierdzające charakter chemiczny wodorotlenków (w tym równania reakcji otrzymywania hydroksokompleksów).

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • potrafi zapisać i dobrać współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji chemicznych, w których wodorotlenki występują jako produkty.

  • potrafi zapisać i dobierać współczynniki stechiometryczne w równaniach reakcji chemicznych, w których wodorotlenki występują jako substraty.

  • potrafi rozpoznać, które reakcje chemiczne z udziałem wodorotlenków zachodzą, a które nie.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • ćwiczenia;

  • gra edukacyjna;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca zbiorowa;

  • praca w parach;

  • praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z dostępem do Internetu, słuchawki;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑podręczniku;

  • rzutnik multimedialny;

  • tablica interaktywna/tablica/kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja – nauczyciel zapisuje na tablicy wyraz „wodorotlenki”, a uczniowie podają swoje skojarzenia.

  2. Ustalenie celów lekcji – nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele.

  3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów – nauczyciel pyta uczniów, z jakimi związkami chemicznymi reagują wodorotlenki oraz jaka jest różnica między wodorotlenkami o charakterze zasadowym a amfoterycznym.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel zapisuje na tablicy częściowo równania reakcji chemicznych, w których udział biorą wodorotlenki (przykładowo te zawarte w tekście bazowym e‑materiału); uczniowie samodzielnie w zeszytach uzupełniają je, zapisując dodatkowo te równania reakcji chemicznych w zapisie jonowym i jonowym skróconym.

  2. Po wykonanym zadaniu, uczniowie wymieniają się zeszytami w parach i wzajemnie się sprawdzają na podstawie uzupełnianych równań reakcji chemicznych przez wybranych uczniów na tablicy. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na podstawie ilości poprawnie zapisanych równań reakcji chemicznych.

  3. Uczniowie w parach grają w grę edukacyjną, zawartą w e‑materiale. Ci, którzy zdobędą maks. ilość punktów, są oceniani przez nauczyciela.

  4. Uczniowie rozwiązują zadania zawarte w e‑materiale.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów. Pyta:

  • Czy wodorotlenki reagują z kwasami?

  • Czy wodorotlenki reagują z tlenkami zasadowymi?

  • Czy wodorotlenki reagują z tlenkami kwasowymi?

  • Czy w reakcji metalu aktywnego z wodą powstaje wodorotlenek?

  • Czy tlenki zasadotwórcze w reakcji z wodą tworzą kwasy?

  1. Jako podsumowanie lekcji, nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem/łam sobie, że...

  • Co było dla mnie łatwe...

  • Czego się nauczyłam/łem...

  • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

Zaprojektuj doświadczenie, w którym zbadasz charakter chemiczny tlenku chromu(III). Doświadczenie powinno zawierać: rysunek schematyczny, obserwacje, wnioski oraz równania reakcji w formie cząsteczkowej i jonowej skróconej.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Uczniowie dzielą się w pary i na telefonach wykonują pojedynki między sobą, kto szybciej i poprawniej wykona test zawarty w multimedium.

Materiały pomocnicze:

  1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • Czy wodorotlenki reagują z kwasami?

  • Czy wodorotlenki reagują z tlenkami zasadowymi?

  • Czy wodorotlenki reagują z tlenkami kwasowymi?

  • Czy w reakcji metalu aktywnego z wodą powstaje wodorotlenek?

  • Czy tlenki zasadotwórcze w reakcji z wodą tworzą kwasy?

Sprawdź się