Scenariusz lekcji

Autor: Sylwia Brawata

Przedmiot: biologia

Temat: Wykrywanie wiązań peptydowych

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Przeprowadzisz doświadczenie wykazujące obecność białek w materiale biologicznym.

• Zaobserwujesz wpływ siarczanu(VI) miedzi(II) na białko.

• Za pomocą reakcji biuretowej wykryjesz wiązania peptydowe w różnych produktach spożywczych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• dyskusja;

• ćwiczenia interaktywne;

• obserwacja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• białko jaja kurzego, 3 ml stężonego roztworu kwasu azotowego (V), sprzęt laboratoryjny niezbędny do przeprowadzenia doświadczenia.

Przebieg lekcji

Faza wstępna

1. Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Uczniowie, korzystając z wiedzy zdobytej na wcześniejszych zajęciach, tworzą mapy pojęć odnoszące się do następujących zagadnień:

   • grupa I – skład chemiczny białek;

   • grupa II – właściwości fizyko‑chemiczne białek;

   • grupa III – skład chemiczny peptydów;

   • grupa IV – właściwości fizyko‑chemiczne peptydów.

   Po upływie wyznaczonego czasu przedstawiciele grup prezentują swoje mapy. Nauczyciel uzupełnia brakujące informacje, koryguje błędy.

2. Nauczyciel podaje cele lekcji i omawia jej przebieg.

Faza realizacyjna

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią wprowadzenia, tekstem i filmem zamieszczonym w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej wirtualne laboratorium. Omawia instrukcję wykonania doświadczenia „Wykrywanie białek w produktach spożywczych przy pomocy reakcji biuretowej”.

3. Uczniowie, pracując w parach, wykonują doświadczenie zgodnie z instrukcją. Rozwiązują problem badawczy i weryfikują hipotezę. W formularzu zapisują swoje obserwacje i formułują wnioski.

4. Ochotnicy odczytują wyniki swojej pracy na forum klasy. Nauczyciel ocenia ich poprawność, weryfikuje ewentualne błędy.

5. Nauczyciel dzieli klasę na czteroosobowe grupy. Uczniowie opracowują inną metodę wykrywania białek. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów i udziela wskazówek, jeśli zachodzi taka potrzeba. Uczniowie mogą także skorzystać z podpowiedzi zamieszczonej w e‑materiale w sekcji „Film” i wyszukać potrzebne informacje w źródłach wiedzy naukowej. Po wykonaniu zadania grupy przedstawiają swoje pomysły na forum klasy.

6. Nauczyciel informuje uczniów, że w szkolnym laboratorium przeprowadzą badanie zachowania się białka w reakcji ksantoproteinowej. Przypomina podstawowe zasady BHP.

7. Uczniowie, pracując w parach, wykonują następujące doświadczenie: w probówce umieszczają białko kurzego jaja, a następnie dodają do niego niewielkimi kroplami 3 ml stężonego roztworu kwasu azotowego (V). Formułują problem i hipotezę badawczą, zapisują obserwacje i wnioski.

8. Nauczyciel wyświetla film przedstawiający przebieg doświadczenia rekcji ksantoproteinowej. Uczniowie konfrontują z filmem otrzymane wyniki. Ochotnicy dzielą się swoimi spostrzeżeniami na forum klasy.

Faza podsumowująca

1. Nauczyciel ocenia pracę grup.

2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się…”.

Praca domowa

Wyjaśnij, w jaki sposób oznacza się białko metodą Lowry’ego lub metodą Bradford. Opisz spodziewane obserwacje i wnioski.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania wirtualnego laboratorium

Wirtualne laboratorium może być wykorzystane także na lekcji traktującej o strukturach przestrzennych białek.