Autor: Anna Juwan

Przedmiot: biologia

Temat: Porównanie mejozy i mitozy

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wykażesz różnice między mitozą i mejozą.

• Wymienisz etapy mejozy i mitozy

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• rozmowa kierowana;

• ćwiczenia interaktywne;

• mapa myśli;

• gra dydaktyczna;

• praca z tekstem.

Formy pracy:

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego;

• praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Uczniowie przypominają sobie informacje na temat mejozy i mitozy, zwracając uwagę na różnice i podobieństwa między tymi dwoma procesami.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat zajęć, nawiązując do zagadnień opisanych w sekcji „Wprowadzenie”. Następnie omawia cele lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią e‑materiału w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum siedem pytań do tekstu. Przedstawiają propozycje pytań nauczycielowi, który w razie potrzeby odrzuca niektóre z nich lub proponuje nowe (np. by się nie powtarzały). Uczniowie wybierają 25 pytań, które zostają umieszczone w urnie. Następnie dzielą się na 5 grup, losują 5 pytań z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność udzielonych odpowiedzi.

2. Uzupełnianie schematu. Nauczyciel rozdaje uczniom schemat przedstawiający procesy mejozy i mitozy, z pustymi miejscami do uzupełnienia (zob. materiały pomocnicze). Uczniowie w grupach uzupełniają schemat zgodnie z instrukcją. Wskazana przez nauczyciela grupa prezentuje swój schemat, wskazując podobieństwa i różnice pomiędzy mejozą i mitozą. Pozostałe grupy oraz nauczyciel w razie potrzeby uzupełniają informacje.

3. Praca z mapą myśli pt. „Porównanie mitozy i mejozy”. Uczniowie zapoznają się z materiałem udostępnionym przez nauczyciela. Nauczyciel wyjaśnia także treść polecenia nr 1 („Na podstawie mapy myśli omów znaczenie biologiczne mitozy i mejozy”). Chętny uczeń rozwiązuje je i opisuje kolejno wykonywane kroki. Pozostali uczniowie oceniają poprawność odpowiedzi. Ewentualne wątpliwości rozstrzyga nauczyciel.

4. Uczniowie wykonują w parach polecenia 2 (z pytaniem o efekt podziału mitotycznego komórki zawierającej osiem chromosomów) i 3 (każące podać dwa procesy, które decydują o zróżnicowaniu genetycznym komórek potomnych podczas podziału mejotycznego). Ochotnicy przedstawiają swoje odpowiedzi na forum klasy.

5. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie tworzą niewielkie, 3- lub 4‑osobowe zespoły i wykonują ćwiczenie nr 8 (dotyczące analizy wykresu przedstawiającego zmiany zawartości DNA w komórce podczas interfazy i mitozy) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie wskazany zespół prezentuje przygotowane odpowiedzi. Klasa ocenia ich poprawność. Nauczyciel wyjaśnia ewentualne wątpliwości.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi uczniów, aby w grupach skonstruowali tabelę porównującą mejozę i mitozę. Grupy prezentują wykonane przez siebie tabele.

2. Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 7 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania mapy myśli:

• Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z mapą myśli, aby przygotować się do późniejszej pracy.