Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Walka o głos. Konstytucje i prawa wyborcze w Europie drugiej połowy XIX w.

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje ustrój najważniejszych państw europejskich XIX w.;

• wyjaśnia wpływ rewolucyjnych wydarzeń (m.in. Wiosny Ludów i procesów zjednoczeniowych) na zmiany ustrojowe w poszczególnych państwach;

• wskazuje państwa o ustroju najbardziej demokratycznym oraz autorytarnym;

• wymienia grupy społeczne wykluczone z wpływu na rządy i tłumaczy, z czym związane były takie decyzje (m.in. cenzus majątkowy, wiek, płeć, pochodzenie etniczne).

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Walka o głos. Konstytucje i prawa wyborcze w Europie drugiej połowy XIX w.”. Następnie dzieli uczniów na sześć grup. Zadaniem każdej z nich będzie przygotowanie prezentacji (na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”) dotyczących konstytucji i praw wyborczych w poszczególnych państwach:

• grupa 1 – Wielka Brytania,

• grupa 2 – Francja,

• grupa 3 – Niemcy,

• grupa 4 – Austro‑Węgry,

• grupa 5 – Rosja,

• grupa 6 – Włochy.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel poleca jednemu uczniowi lub uczennicy przeczytanie wyświetlonego tematu zajęć. Omawia planowany przebieg zajęć.

2. Raport z przygotowań. Zalogowany na platformie nauczyciel przy użyciu raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczniowie zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Uczniowie w parach opracowują pytania do tematu, które będą dla nich wyznaczać kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

1. Prezentacje uczniów. Wskazani uczniowie z każdej grupy (albo ochotnicy) prezentują i omawiają efekty swojej pracy. Nauczyciel oraz inni uczniowie zadają pytania prezentującym, w razie potrzeby uzupełniają ich wypowiedzi. Uczniowie notują również informacje podczas wystąpień innych grup (z zagadnień dotyczących pozostałych omawianych krajów).

2. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”. Prowadzący określa czas na ich realizację, następnie wybrani uczniowie czytają odpowiedzi do poszczególnych ćwiczeń, omawiają je wspólnie z nauczycielem.

3. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 2: „Korzystając z informacji zawartych w audiobooku, wymień grupy społeczne, które w omawianej epoce miały największy wpływ na władze – były uprzywilejowane, oraz te, które miały najmniejszy wpływ – były dyskryminowane”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na grupy do czterech osób i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.

4. Uczniowie wciąż w grupach wykonują najpierw ćwiczenie 4: dopasowują opisy do organów państwa w Wielkiej Brytanii i Włoszech w XIX w., a następnie ćwiczenie 6. Po ich wykonaniu i uzgodnieniu przez każdą grupę wspólnego oraz jednoznacznego wyboru następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Które państwa europejskie przed I wojną światową miały ustrój najbardziej demokratyczny, a które autorytarny? Wskazane osoby lub ochotnicy omawiają XIX‑wieczne ustroje i uzasadniają swoje odpowiedzi.

2. Prowadzący może ocenić pracę grup przygotowujących prezentacje.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne 7 i 8. Przygotuj też uzasadnienie swoich odpowiedzi.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj polecenie 3 dołączone do audiobooka: „Jakie postulaty formowano wobec władców w XIX wieku, aby wprowadzać reformy polityczne, a tym samym tworzyć społeczeństwo masowe. Jakie czynniki sprzyjały realizacji poszczególnych haseł? Które nie zostały zrealizowane w XIX wieku? Napisz odpowiedź w formie wypowiedzi uwzględniając uwarunkowania epoki”.

Materiały pomocnicze:

J. Osterhammel, Historia XIX wieku. Przeobrażenie świata, tłum. I. Drozdowska‑Broering i in., Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2020.

N. Davies, Europa, tłum. E. Tabakowska, Znak, Kraków 2009.

A. Chwalba, Historia powszechna. Wiek XIX, Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 2009.

Wskazówki metodyczne:

Audiobook może zostać wykorzystany przy omawianiu tematów związanych ze zmianami społecznymi w XIX w. i powstawaniem nowych ideologii oraz emancypacją kobiet.