Dla nauczyciela
Autor: Anna Rabiega
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Struktura sądownictwa w Polsce
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
zakres podstawowy
III. Organy władzy publicznej w Rzeczypospolitej Polskiej. Uczeń:
10) przedstawia strukturę sądownictwa powszechnego i administracyjnego w Rzeczypospolitej Polskiej oraz zadania Sądu Najwyższego; uzasadnia potrzebę niezależności sądów i niezawisłości sędziów;
zakres rozszerzony
X. Kontrola władzy. Uczeń:
7) wykazuje rolę Krajowej Rady Sądownictwa i Sądu Najwyższego w Rzeczypospolitej Polskiej; przedstawia strukturę Sądu Najwyższego;
8) wyjaśnia rolę sądownictwa administracyjnego w kontroli decyzji władz; przedstawia strukturę Naczelnego Sądu Administracyjnego i jego rolę w Rzeczypospolitej Polskiej;
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
analizuje strukturę sądownictwa w Polsce;
wyjaśnia kompetencje Sądu Najwyższego;
charakteryzuje specyfikę działania sądów powszechnych i wojskowych.
Strategie nauczania:
konektywizm;
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
miniwykład;
analiza materiałów źródłowych;
rozwiązywanie ćwiczeń interaktywnych;
analiza przypadku.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg zajęć:
Przed lekcją
1. Na poprzednich zajęciach nauczyciel poleca uczniom, by każdy z nich wyszukał i wybrał jedno orzeczenie Sądu Najwyższego w dowolnej sprawie i przyniósł na kolejne zajęcia wydruk tego orzeczenia wraz z uzasadnieniem (i ewentualnymi dodatkowymi informacjami, jakie na temat tej sprawy udało mu się zgromadzić).
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Miniwykład. Wykorzystując schemat interaktywny, nauczyciel przedstawia uczniom ogólny zarys struktury sądownictwa powszechnego i wojskowego oraz pozycję Sądu Najwyższego w Polsce.
Faza realizacyjna
1. Uczniowie pracują w grupach pięcioosobowych. Każda z nich wybiera do analizy jedną ze spraw, jaką jej członkowie przynieśli na zajęcia. Należy zadbać, by wybrane sprawy miały różny przebieg (np. by jedna grupa analizowała przypadek z zakresu sądownictwa wojskowego, a grupy analizujące przypadki z zakresu sądownictwa powszechnego były zróżnicowane pod względem gałęzi prawa czy pierwszej instancji w analizowanej sprawie).
2. Praca ze schematem interaktywnym obrazującym strukturę sądownictwa powszechnego i wojskowego w Polsce. Korzystając ze schematu interaktywnego, uczniowie analizują wybraną przez grupę sprawę. Ustalają jej przebieg od momentu zaistnienia określonego stanu, przez kolejne etapy, jakie sprawa ta przechodziła w kolejnych instancjach, aż po wyrok wydany przez Sąd Najwyższy. Grupy zapisują swoje ustalenia w punktach (chronologicznie).
3. Po upływie wyznaczonego czasu reprezentanci grup przedstawiają na forum klasy „historie spraw”, jakie wyłoniły się wskutek analizy wybranego przez nich orzeczenia Sądu Najwyższego. Warto umożliwić grupom skorzystanie z wyświetlonego na tablicy interaktywnej schematu sądownictwa w Polsce, aby reprezentanci grup mogli również wskazywać drogę, jaką przebyła omawiana przez nich sprawa.
Faza podsumowująca
1. Uczniowie w parach rozwiązują ćwiczenia interaktywne 2, 3 i 7. Chętne/wybrane osoby przedstawiają swoje rozwiązania, pozostali uczniowie klasy weryfikują ich poprawność.
2. Uczniowie samodzielnie rozwiązują i sprawdzają pozostałe ćwiczenia interaktywne. Jeśli któreś z rozwiązań wzbudza wątpliwości lub kontrowersje, można je omówić na forum klasy.
Praca domowa:
Przeprowadź samodzielnie analizę wybranej sprawy rozstrzygniętej przez Sąd Najwyższy. Postaraj się wybrać sprawę, której przebieg jest odmienny od tego, jaki w grupie analizowałeś podczas dzisiejszej lekcji. Swoje ustalenia zanotuj w chronologicznie ułożonych punktach – od zaistnienia określonego stanu faktycznego do wyroku Sądu Najwyższego w tej sprawie.
Materiały pomocnicze:
Ustawa z dnia 23 listopada 2002 r. o Sądzie Najwyższym, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 8 grudnia 2017 r. o Sądzie Najwyższym prawo.sejm.gov.pl.
Rozporządzenie Prezydenta RP z dnia 29 marca 2018 r. Regulamin Sądu Najwyższego, prawo.sejm.gov.pl.
M. Jaworska, Sądy jako organy wymiaru sprawiedliwości w polskim porządku prawnym, repozytorium.uni.wroc.pl.
Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks postępowania karnego, prawo.sejm.gov.pl.
Ustawa z dnia 20 maja 1971 r. Kodeks wykroczeń, prawo.sejm.gov.pl.
Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Łodzi z dnia 18 września 2019 r., sip.lex.pl.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Schemat interaktywny uczniowie mogą wykorzystać jako inspirację do przygotowania własnej prezentacji na temat struktury sądownictwa.