Autor: Katarzyna Maćkowska

Temat: Słownik filozoficzny. Hans‑Georg Gadamer: spotkanie z filozofem

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

• wyjaśnia najważniejsze założenia hermeneutyki Gadamera;

• rekonstruuje rozwój hermeneutyki od czasów starożytnych do XX‑wiecznego ujęcia Gadamera;

• dokonuje analizy stosunku Gadamera do języka, historii i kultury.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• mapa myśli;

• esej filozoficzny;

• film.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Po zalogowaniu na platformie nauczyciel prezentuje (na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika) temat lekcji oraz cele zajęć. Omawia lub ustala razem z uczniami kryteria sukcesu.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą raportu dostępnego w panelu użytkownika weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, kto zapoznał się z tekstem z zakładki „Przeczytaj”. Następnie inicjuje dyskusję, zadając pytanie: Co umożliwia człowiekowi poznanie, określa jego perspektywę poznawczą (także tworzone przez człowieka metody poznania świata)?

Faza realizacyjna:

1. Mapa myśli. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każda z nich otrzymuje duży arkusz papieru i flamastry. Zadaniem drużyn jest przygotowanie map myśli na podane tematy:
   - grupa 1: rozwój hermeneutyki od starożytności do XX‑wiecznego ujęcia Gadamera – zarys
   - grupa 2: Gadamer a poznanie
   - grupa 3: Byt człowieka w ujęciu Gadamera
   - grupa 4: Stosunek Gadamera do języka
   - grupa 5: Kultura i jej rola według Gadamera
   Swoje mapy myśli uczniowie tworzą na podstawie treści zamieszczonych w sekcjach „Przeczytaj” i „Film edukacyjny”. W trakcie wykonywania zadania nauczyciel monitoruje postępy pracy i w razie potrzeby naprowadza grupę na właściwe treści.

2. Po upływie czasu na wykonanie zadania grupy prezentują gotowe mapy i omawiają je na forum klasy. W razie potrzeby nauczyciel uzupełnia informacje odczytywane przez uczniów.

3. Nauczyciel kolejno odczytuje treść ćwiczeń zamieszczonych w sekcji „Sprawdź się”. Grupa, która zna poprawną odpowiedź, zgłasza się i jej udziela.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się…

Praca domowa:

1. Uczniowie piszą esej, który byłby rozwinięciem następującej myśli Gadamera: Rozum jest obecny tylko wówczas, gdy ludzie mówią ze sobą.

Materiały pomocnicze:

• Szulakiewicz M., Filozofia jako hermeneutyka, Toruń 2012.

• Przyłębski A., Gadamer, Warszawa 2006.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Film edukacyjny” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.