Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Kontrreformacja w Polsce

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• charakteryzuje przebieg kontrreformacji w Polsce;

• porównuje działania kontrreformacji w Polsce do tych podejmowanych w innych państwach;

• omawia wpływ reformacji i kontrreformacji na rozwój kultury.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Kontrreformacja w Polsce”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i filmami w sekcji „Film + Sprawdź się” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni lub wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz wspomnianych filmów.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji, następuje ustalenie celu i przebiegu zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i je uzupełniać.

2. Praca z multimedium („Linia chronologiczna”). Nauczyciel prosi, aby wybrany uczeń przeczytał polecenie 2: „Wyjaśnij, jaka była sytuacja wyznaniowa w Polsce w XVI w.”. Następnie prosi uczniów, aby podzielili się na czteroosobowe grupy i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje. W podobny sposób uczniowie wykonują polecenie 3: przedstawiają różnice między kontrreformacją w Polsce a w innych krajach Europy.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel zadaje uczniom pytania nawiązujące do obejrzanych przez nich wcześniej filmów: Jaką rolę odgrywała w Rzeczpospolitej sztuka w walce z reformacją? A jaką polscy władcy? Jakie inne elementy waszym zdaniem wspierały postępy kontrreformacji w Polsce? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje wraz z argumentacją, mogą dyskutować między sobą.

4. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenie 1 z sekcji „Film + Sprawdź się”. Wybrany uczeń lub ochotnik przedstawia propozycję odpowiedzi, następuje wspólne jej omówienie na forum klasy. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czy faktycznie słuszne jest określanie Rzeczypospolitej Obojga Narodów jako „państwa bez stosów”? Czy Rzeczpospolitą można nazwać krajem tolerancji religijnej? Uczniowie zgłaszają swoje propozycje odpowiedzi wraz z argumentami.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania lekcji „Kontrreformacja w Polsce” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że… Co było dla mnie łatwe… Czego się nauczyłam/nauczyłem… Co sprawiało mi trudność…

2. Nauczyciel omawia przebieg zajęć i pracę uczniów, ocenia przygotowane prezentacje.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenie 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

2. (Dla uczniów chętnych) Wykonaj polecenia dołączone do filmów w sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

T. Wojak, Szkice z dziejów reformacji w Polsce XVI i XVII w., Warszawa 1977.

J. Włodarski, Inwestycje kulturalne kardynała Stanisława Hozjusza w Braniewie, „Studia Warmińskie” 1983, t. 20.

T. Maresz, K. Juszczyk, Historia w źródłach – nie tylko pisanych dla liceum ogólnokształcącego, liceum profilowanego i technikum. Starożytność i średniowiecze, Toruń 2004.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie na podstawie sekcji „Linia chronologiczna” przygotowują prezentację multimedialną będącą podsumowaniem lekcji.