Zwróć uwagę na to, w których częściach Polski dominowali wyznawcy luteranizmu.

Przypomnij sobie, kto założył Akademię Rakowską.

Zastanów się, jak w pozostałych krajach Europy zapatrywano się na innowierców i czy europejscy władcy tolerowali inne religie.

Przedstaw występowanie luteranizmu w Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Luteranizm najbardziej rozpowszechnił się na Pomorzu, Wielkopolsce, Mazowszu i na Litwie.

Opisz, z jakim wyznaniem związany był Raków w XVI w.

Raków związany był z arianami (braćmi polskimi).

Porównaj oba źródła i na ich podstawie wyjaśnij, dlaczego w historiografii funkcjonuje określenie „państwo bez stosów” w odniesieniu do Rzeczypospolitej Obojga Narodów w czasach kontrreformacji.

Wsród ówczesnych krajów Europy, które borykały się z wojnami religijnymi, Rzeczpospolita postrzegana była jako swoisty ewenement. Polscy władcy, tacy jak Jan Kazimierz, nie dopuszczali do masowych prześladowań innowierców. Zdawali sobie sprawę, że prześladowania na tle religijnym, na wzór tych europejskich, doprowadzą do rozpadu wielowyznaniowego państwa.

Przeczytaj uważnie tekst źródłowy i zastanów się, czego dotyczył akt konfederacji warszawskiej.

Porównaj daty powstania obu źródeł.

Porównaj daty, które umieszczone są przy źródłach. Następnie odwołaj się do pozostałych materiałów z lekcji i na ich podstawie oceń, czy Rzeczpospolita faktycznie była tolerancyjna w kwestiach religijnych.

Opisz, jakie były postanowienia aktu konfederacji warszawskiej.

Postanowienia aktu konfederacji warszawskiej dotyczyły wolności wyznania. Na jego podstawie ustalono pokój religijny i zapowiedziano kary za łamanie praw innowierców. Dzięki temu aktowi Rzeczpospolita stała się pierwszym państwem w Europie, w którym prawnie zagwarantowano wolność religijną.

Porównaj źródło A ze źródłem B i rozstrzygnij, czy sygnatariuszem aktu konfederacji warszawskiej mogła być osoba, która została przedstawiona na ilustracji. Uzasadnij odpowiedź.

Nie, ponieważ akt konfederacji warszawskiej podpisano w roku 1573, a portret przedstawia nieżyjącego wówczas króla Zygmunta Starego (zmarłego w 1548 r.).

Porównaj źródło A ze źródłem C i rozstrzygnij, czy Rzeczpospolitą można nazwać krajem tolerancji religijnej. Uzasadnij odpowiedź.

Rzeczpospolitą można uznać za kraj tolerancji religijnej m.in. dlatego, że tu znajdowali schronienie innowiercy, którzy byli prześladowani za swoją wiarę. Wielowyznaniowość pokazuje źródło C. Przejawem tolerancji religijnej jest właśnie konfederacja warszawska, której fragment znajduje się w źródle A. Wprowadzała ona wolność wyznaniową oraz równość wszystkich religii wobec prawa.