Dla nauczyciela

Autor: Ilona Kułak

Przedmiot: biologia

Temat: Populacja – podstawowa jednostka ekologiczna

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
X. Ekologia. Uczeń:
5) charakteryzuje populację, określając jej cechy (liczebność, zagęszczenie, struktura przestrzenna, wiekowa i płciowa); dokonuje obserwacji cech populacji wybranego gatunku;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
XVII. Ekologia.
2. Ekologia populacji. Uczeń:
2) charakteryzuje populację, określając jej cechy (liczebność, zagęszczenie, struktura przestrzenna, wiekowa i płciowa); dokonuje obserwacji cech populacji wybranego gatunku;
3) przewiduje zmiany liczebności populacji, dysponując danymi o jej liczebności, rozrodczości, śmiertelności i migracjach osobników;
4) opisuje modele wzrostu liczebności populacji.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • wymienia i definiuje cechy populacji: liczebność, zagęszczenie, strukturę płciową, wiekową i przestrzenną;

  • opisuje mechanizmy regulacji liczebności populacji;

  • wskazuje związek między rozrodczością, śmiertelnością, migracjami a zmianami wielkości populacji;

  • nazywa i wymienia typy krzywych przeżywania;

  • interpretuje piramidy wieku i płci.

Strategie nauczania:

  • IBSE (nauczanie przez dociekanie naukowe);

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • praca z audiobookiem;

  • metoda informacji zwrotnej (IZ);

  • kula śniegowa.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale (audiobook);

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Nauczyciel wprowadza uczniów w temat zajęć, posługując się wprowadzeniem do e‑materiału.

  2. Nauczyciel zapoznaje uczniów z celami lekcji i prosi o sformułowanie kryteriów sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel odtwarza nagranie pt. Populacja – podstawowa jednostka ekologiczna. Uczniowie, pracując w parach, wykonują polecenia odnoszące się do nagrania. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów i w razie potrzeby wyjaśnia wątpliwości podopiecznych. Chętne zespoły przedstawiają wyniki swojej pracy na forum klasy. Nauczyciel ocenia poprawność rozumowania uczniów, koryguje ewentualne błędy.

  2. Nauczyciel organizuje pracę uczniów metodą kuli śniegowej. Wyjaśnia im, czym jest populacja, i prosi ich, aby indywidualnie wypisali cechy populacji wraz z przykładami. Łączy uczniów w pary i prosi, aby porównali wymienione przez siebie cechy, a następnie spisali na osobnej kartce tylko te z nich, które wspólnie uznali za prawidłowe. Następnie uczniowie gromadzą się w czwórkach i w podobny sposób konfrontują swoje odpowiedzi, a zebrane rozwiązania zapisują na nowej kartce. W dalszej części cała klasa wypowiada się na postawiony problem.

  3. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 4. Nauczyciel prosi o analizę struktury wiekowej i płciowej przedstawionej w zadaniu. Wybrane osoby uzasadniają swoje odpowiedzi.

  4. Uczniowie wykonują ćwiczenia nr 7 i 8. Wybrane osoby uzasadniają swoje odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie oceniają, czy udało im się zrealizować kryteria sukcesu sformułowane na początku lekcji.

Praca domowa:

Wykonaj pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

  • Charles J. Krebs, Ekologia, tłum. A. Kozakiewicz i in., Wydawnictwo Naukowe PWN, Warszawa 1996, s. 487.

  • Ewa Pyłka‑Gutowska, Ekologia z ochroną środowiska. Przewodnik, Wydawnictwo Oświata, Warszawa 2004.

  • Tomasz Umiński, Ekologia, środowisko, przyroda, Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne, Warszawa 1995.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania audiobooka:

Audiobook można wykorzystać jako materiał służący do powtórzenia materiału.

Sprawdź się