Dla nauczyciela

Autor: Katarzyna Lewandowska

Przedmiot: Język polski

Temat: Korespondencja sztuk. Francis Bacon, Portret papieża Innocentego X według Velázqueza; Tadeusz Różewicz Francis Bacon czyli Diego Velázquez na fotelu dentystycznym

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
6) odczytuje pozaliterackie teksty kultury, stosując kod właściwy w danej dziedzinie sztuki;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

  • rozpozna znaczące elementy dzieła plastycznego;

  • dokona opisu obrazu Francisa Bacona Portret papieża Innocentego X według Velázqueza;

  • wskaże środki poetyckiego wyrazu w wierszu Tadeusza Różewicza Francis Bacon czyli Diego Velázquez na fotelu dentystycznym i określi ich funkcje;

  • dokona interpretacji wiersza;

  • dokona analizy porównawczej dwóch dzieł: obrazu i utworu poetyckiego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Korespondencja sztuk. Francis Bacon, Portret papieża Innocentego X według Velázqueza; Tadeusz Różewicz Francis Bacon czyli Diego Velázquez na fotelu dentystycznym”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Ilustracja interaktywna” i multimedium w sekcji „Schemat” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji na podstawie informacji zawartych w sekcji „Ilustracja interaktywna”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Jeżeli przygotowanie uczniów do lekcji jest niewystarczające, nauczyciel prosi o indywidualne zapoznanie się z treścią w sekcji „Ilustracja interaktywna”. Każdy uczestnik zajęć podczas cichego czytania wynotowuje najważniejsze kwestie poruszone w tekście. Następnie wybrani uczniowie odczytują na głos swoje notatki.

  2. Analiza i interpretacja tekstu Francis Bacon czyli Diego Velázquez na fotelu dentystycznym. Nauczyciel wyświetla na tablicy zestaw poleceń do opracowania dla całej klasy (uczniowie mogą pracować w grupach i korzystać ze źródeł online):
    – Identyfikacja problemu poruszonego w tekście.
    – Sformułowanie notatki z tezą interpretacyjną utworu.
    Przedstawiciele dzielą się efektami swojej pracy na forum. Nauczyciel omawia ich propozycje. Wspólnie z uczestnikami zajęć formułuje wnioski w formie notatki.

  3. Uczniowie dobierają się w kilkuosobowe grupy. Każdy zespół zapoznaje się z etapami pracy nad tekstem i dziełem sztuki. Wspólnie pracują nad poleceniami z sekcji „Schemat”.

Faza podsumowująca:

  1. W fazie podsumowującej uczniowie pracują z sekcją „Zastanów się”. W parach lub kilkuosobowych grupach po przeanalizowaniu wszystkich wypisanych tam etapów dokonują analizy porównawczej dzieła plastycznego i utworu literackiego (jeśli nie starczy czasu podczas lekcji, uczniowie dokonują interpretacji w domu).

Praca domowa:

  1. Dokonaj analizy porównawczej wiersza Tadeusza Różewicza Francis Bacon czyli Diego Velázquez na fotelu dentystycznym oraz obrazu Francisa Bacon, Studium według portretu papieża Innocentego X Velázqueza.

Materiały pomocnicze:

  • Wojciech Strokowski, Polonista polimedialny, w: Polonista w szkole, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków 2004.

  • Jak przygotować i napisać interpretację? Poradnik, dostępny na stronie: cke.gov.pl.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Schemat”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Zastanów się