Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Geneza i założenia reform Edwarda Gierka

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• wyjaśnia okoliczności wyboru Edwarda Gierka na I sekretarza PZPR;

• charakteryzuje reformy gospodarcze wdrażane przez ekipę Edwarda Gierka;

• omawia inwestycje wprowadzone w tzw. dekadzie gierkowskiej;

• wyjaśnia, dlaczego wielu Polaków ocenia ten okres pozytywnie mimo postępującego kryzysu gospodarczego drugiej połowy lat 70.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Geneza i założenia reform Edwarda Gierka”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.

2. Chętni/wybrani uczniowie przygotowują prezentację na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat i cele lekcji i przybliża je uczniom. Następuje omówienie planowanego przebiegu zajęć.

2. Raport z przygotowań. Nauczyciel za pomocą dostępnego w panelu użytkownika raportu sprawdza przygotowanie uczniów do lekcji, m.in. kto zapoznał się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć?

Faza realizacyjna:

1. Nauczyciel przypomina o prezentacjach przygotowanych przez uczniów przed lekcją. Poleca wybranej osobie (lub ochotnikowi) zaprezentowanie swojej pracy przed resztą klasy. Po prezentacji uczniowie krótko o niej dyskutują, dodają informacje, które ich zdaniem warto uwzględnić. Prowadzący może korygować odpowiedzi i uzupełniać informacje.

2. Praca z multimedium („Schemat”). Nauczyciel prosi wybranego ucznia o przeczytanie polecenia 2: „Wskaż zagrożenia, które towarzyszyły inwestycjom wdrażanym przez ekipę Edwarda Gierka w warunkach gospodarki centralnie planowanej. Pamiętaj, że w większości miały być one sfinansowane z kredytów zagranicznych, a PRL w zasadzie nie dysponowała własnymi technologiami”. Poleca uczniom, aby podzielili się na czteroosobowe grupy, zapoznali się ze schematem, a następnie opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź.

3. Uczniowie opisują mechanizmy typowe dla gospodarki rynkowej będącej przeciwieństwem gospodarki centralnie planowanej (polecenie 3). Mogą robić to nadal w grupach albo już indywidualnie.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne 1, 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

5. Nauczyciel wyświetla kolejne ćwiczenia 4 i 5, które uczniowie wykonują w dotychczasowych grupach. Uczestnicy zajęć analizują fotografie i wskazują poprawne odpowiedzi. Po każdym zakończonym zadaniu wybrana grupa prezentuje swoje rozwiązanie.

Faza podsumowująca:

1. W ramach podsumowania uczniowie wykonują ćwiczenie 6, analizując dane gospodarcze. Nauczyciel prosi wybraną osobę, aby wyjaśniła, czy założenia Edwarda Gierka z 1971 r. udało się zrealizować.

2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

Materiały pomocnicze:

A. Jezierski, B. Petz, Historia gospodarcza Polski Ludowej 1944–1985, Państwowe Wydawnictwo Naukowe, Warszawa 1988.

W. Morawski, Dzieje gospodarcze Polski, Difin, Warszawa 2010.

R. Kaczmarek, Historia Polski 1914–1989, Warszawa 2010.

A. Jezierski, Spór o gospodarkę PRL, „Mówią Wieki” 1 i 2/1994.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Schemat”, aby przygotować się do późniejszej pracy.

Spis ilustracji nieopisanych:

• Ćwiczenie 3: Demonstracje Grudnia 1970 w Gdyni; ciało Zbyszka Godlewskiego niesione przez demonstrantów; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 1: Dworzec Centralny w Warszawie; domena publiczna, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 2: Pałac Kultury i Nauki w Warszawie; CC BY‑SA 4.0, Nnb, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 3: Elektrownia Bełchatów; CC BY‑SA 3.0, Morgre, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 4: Huta Katowice; CC BY‑SA 4.0, Peter.shaman, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 5: Nowa Huta, Kraków; CC BY‑SA 4.0, Piotr Tomaszewski‑Guillon, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 6: Bloki z wielkiej płyty, Osiedle Rusa w Poznaniu; CC BY‑SA 3.0, Radomil talk, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 7: Była Fabryka Samochodów Małolitrażowych w Bielsku‑Białej, od 1992 r. Fiat Auto Poland, a od 2015 FCA Poland; CC BY‑SA 3.0, Marek Kocjan, Wikimedia Commons.

• Ćwiczenie 4 – ilustracja 8: Panorama Stoczni Gdańskiej; CC BY‑SA 3.0, Stako, Wikimedia Commons.