Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Zróżnicowanie rozwoju gospodarczego na świecie – powtórzenie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa IV/V
Podstawa programowa
XXIII. Problemy gospodarcze współczesnego świata: dysproporcje w rozwoju krajów i ich skutki, wpływ korporacji transnarodowych na społeczeństwo i gospodarkę w skali lokalnej i regionalnej, problem zadłużenia krajów świata i obywateli.
Uczeń:
1) wskazuje na mapie świata najbiedniejsze i najbogatsze państwa oraz charakteryzuje ich główne problemy społeczno‑gospodarcze;
2) identyfikuje przyczyny przyrodnicze, historyczne, społeczne, gospodarcze i polityczne dysproporcji rozwoju regionów świata i państw oraz przedstawia skutki tych nierówności;
3) podaje przykłady działań dążących do zmniejszania dysproporcji w rozwoju gospodarczym państw i regionów świata oraz dokonuje ich krytycznej oceny;
4) ocenia wpływ korporacji transnarodowych na społeczeństwa, gospodarki i środowisko przyrodnicze państw i regionów świata;
5) przedstawia problem zadłużenia krajów i obywateli na przykładach państw wysoko i słabo rozwiniętych;
6) poddaje refleksji problem wpływu konsumpcjonizmu, pracoholizmu i presji gospodarczej związanej z maksymalizacją zysków na zdrowie i życie człowieka oraz jego więzi rodzinne.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.
Cele operacyjne
Uczeń:
wskazuje na mapie świata najbiedniejsze i najbogatsze państwa oraz charakteryzuje ich główne problemy społeczno‑gospodarcze,
identyfikuje przyczyny przyrodnicze, historyczne, społeczne, gospodarcze i polityczne dysproporcji rozwoju regionów świata i państw oraz przedstawia skutki tych nierówności,
podaje przykłady działań dążących do zmniejszania dysproporcji w rozwoju gospodarczym państw i regionów świata oraz dokonuje ich krytycznej oceny,
ocenia wpływ korporacji transnarodowych na społeczeństwa, gospodarki i środowisko przyrodnicze państw i regionów świata
przedstawia problem zadłużenia krajów i obywateli na przykładach państw wysoko i słabo rozwiniętych
poddaje refleksji problem wpływu konsumpcjonizmu, pracoholizmu i presji gospodarczej związanej z maksymalizacją zysków na zdrowie i życie człowieka oraz jego więzi rodzinne.
Strategie nauczania: odwrócona klasa
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, prezentacja
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze
GUS, Polska na drodze zrównoważonego rozwoju, GUS, Warszawa 2020, [online], dostępny w internecie: https://raportsdg.stat.gov.pl/2020/?fbclid=IwAR0Xyf9kKPjV0OVQ3FfoaJPoKY4ciO7d3W0GBei‑z_8z6mQFSBD0f0U_5KQ
Jastrzębska E., [Korporacje transnarodowe a fair trade] , „Kwartalnik Kolegium Ekonomiczno‑Społecznego. Studia i Prace. Szkoła Główna Handlowa” 2011/2012, nr 4, s. 29–49, [online], dostępny w internecie: https://ssl‑kolegia.sgh.waw.pl/pl/KES/czasopisma/kwartalnik/archiwum/Documents/EJastrzebska8.pdf
Klima S., Determinanty i bariery rozwoju krajów rozwijających się, [w:] Pera B., Wydymus S (red.), Kraje rozwijające się w globalnej wymianie handlowej, Difin, Warszawa 2016.
Luchter B., Wrona J., Podstawy geografii społeczno‑ekonomicznej świata, Wydawnictwo Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie, Kraków 2018.
PRZEBIEG LEKCJI
Kilka lekcji wcześniej nauczyciel prosi uczniów o przypomnienie wiadomości z klasy II, m.in. w zakresie mierników poziomu rozwoju krajów i globalizacji. Może wskazać konkretne e‑materiały, do których odnośniki znajdują się w części „Przeczytaj”. Następnie dzieli uczniów na grupy i prosi o przygotowanie prezentacji multimedialnych na temat wybranego zagadnienia związanego z treścią tego e‑materiału powtórzeniowego. Uczniowie ustalają z nauczycielem: zakres tematyczny prezentacji (w zależności od ich preferencji, zainteresowań), szacunkowy czas jej trwania i źródła informacji – nauczyciel proponuje zapoznać się z tym e‑materiałem, innymi e‑materiałami opisującymi szczegółowo dane zagadnienia oraz literaturą (np. wskazaną wyżej).
Faza wprowadzająca
Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy).
Sprawdzenie zadania domowego.
Dialog z uczniami mający na celu podsumowanie ostatniej lekcji.
Przedstawienie celów lekcji i krótka dyskusja dotycząca pytań postawionych we wprowadzeniu do e‑materiału.
Faza realizacyjna
Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat pojęcia i zakresu materiału, który obowiązywać będzie na sprawdzianie.
W następnej kolejności uczniowie przedstawiają swoje prezentacje. Po każdym wystąpieniu następuje klasowa dyskusja. Nauczyciel wyjaśnia niezrozumiałe kwestie, posiłkując się wyświetlonym na ekranie fragmentem bloku „Przeczytaj” lub grafiką interaktywną (prezentacją).
Następnie uczniowie wykonują w parach polecenia z części „Przeczytaj”. Następuje klasowa dyskusja.
Uczniowie rozwiązują zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Nauczyciel czuwa nad przebiegiem pracy uczniów. Chętni uczniowie prezentują odpowiedzi.
Faza podsumowująca
Uczniowie układają po trzy pytania podsumowujące dla kolegi/koleżanki. Pytania i odpowiedzi następują na zmianę w parach.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów, ocenia pracę w grupach i przypomina cele zajęć.
Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.
Praca domowa
Praca pisemna na temat możliwości zmniejszenia dysproporcji społeczno‑ekonomicznych między państwami w wyniku podniesienia poziomu rozwoju wybranego kraju (studium przypadku).
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może posłużyć w fazie realizacyjnej oraz podsumowującej, a także po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości) i przed lekcją (strategia odwróconej klasy). Może także znaleźć swoje zastosowanie na innych lekcjach dotyczących zagadnień, które poruszane są w klasie II (zakres podstawowy: VII. 4, VII. 7; zakres rozszerzony: VII. 2).