Dla nauczyciela

Autor: Joanna Oparek

Przedmiot: Język polski

Temat: Majakowski i Marinetti – cechy futuryzmu rosyjskiego i włoskiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;

6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;

9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;

3. Komunikacja językowa i kultura języka. Uczeń:

3) rozpoznaje i określa funkcje tekstu (informatywną, poetycką, metajęzykową, ekspresywną, impresywną – w tym perswazyjną);

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

3) rozumie stylistyczną funkcję zamierzonego błędu ortograficznego w tekście artystycznym.

III. Tworzenie wypowiedzi.

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

10) w interpretacji przedstawia propozycję odczytania tekstu, formułuje argumenty na podstawie tekstu oraz znanych kontekstów, w tym własnego doświadczenia, przeprowadza logiczny wywód służący uprawomocnieniu formułowanych sądów;

11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;

12) wykorzystuje wiedzę o języku w pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonuje korekty tekstu własnego, stosuje kryteria poprawności językowej.

IV. Samokształcenie.

9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

3) rozpoznaje w utworach cechy prądów literackich i artystycznych oraz odczytuje ich funkcje;

8) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego: aliterację, paronomazję, kontaminację, metonimię, synekdochę, synestezję, odmiany inwersji, gradację; określa ich funkcje;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

pozna historię futuryzmu;
scharakteryzuje futuryzm w sztuce i literaturze;
porówna futuryzm rosyjski z futuryzmem włoskim;
przeanalizuje związki futuryzmu z propagandą polityczną.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed zajęciami:

Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie się do rozmowy na temat: Kierunki awangardowe w sztuce początku XX wieku.

Faza wprowadzająca:

Lekcja zaczyna się od dyskusji na temat, do którego uczniowie przygotowali się w domu. Nauczyciel wskazuje na dadaizm i kubizm, po czym przechodzi do tematu lekcji – futuryści i kubofuturyści rosyjscy.
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji, nawiązując do wcześniejszej rozmowy. Wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Nauczyciel może zaprezentować uczniom charakterystyczne dla futuryzmu włoskiego i rosyjskiego dzieła malarskie. Prosi też uczniów o przypomnienie wiadomości na temat polskiego futuryzmu, który czerpał inspiracje z futuryzmu włoskiego i rosyjskiego. Uczniowie mogą korzystać z telefonów z dostępem do internetu.

Faza realizacyjna:

Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Przeczytaj”. Nauczyciel prosi wybraną osobę o scharakteryzowanie futuryzmu jako nurtu awangardowego.
Prowadzący zajęcia inicjuje rozmowę na temat specyfiki futuryzmu w wersji włoskiej i w wersji rosyjskiej. Uczniowie próbują dostrzec różnice i podobieństwa. Zapisują wnioski na tablicy.
Uczniowie zapoznają się z audiobookiem, a następnie wykonują polecenia 1 i 2. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje. Polecenia 1 i 2 mogą przybrać formę dyskusji moderowanej.
Uczniowie przechodzą do sekcji „Sprawdź się” i wykonują ćwiczenia 1‑8. Wybrane osoby prezentują odpowiedzi, a nauczyciel ocenia i komentuje.
Ćwiczenie 8 może być wykonane wspólnie, w formie mapy myśli.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel prosi chętnego ucznia o zaprezentowanie postulatów i cech futuryzmu włoskiego oraz rosyjskiego. Następnie prosi chętnego ucznia o podsumowanie wiadomości na temat znaczenia postaci Marinettiego i Majakowskiego dla formowania się idei futuryzmu. Inni uczniowie uzupełniają jego wypowiedź. Nauczyciel komentuje.
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat spełnienia kryteriów sukcesu..
Na zakończenie nauczyciel może zaproponować uczniom wyszukanie i odczytanie futurystycznych wierszy Majakowskiego.

Praca domowa:

zasugerowana w e‑materiale

W formie pisemnej wypowiedzi, ustosunkuj się do postulatów futuryzmu, zawartych w zdaniach:

Chcemy sławić wojnę – jedyną higienę świata – militaryzm, patriotyzm, gest niszczycielski anarchistów, piękne idee, za które się umiera, oraz pogardę dla kobiet.
Chcemy zburzyć muzea, biblioteki, akademie wszystkich rodzajów, chcemy zwalczać moralizm, feminizm i wszelką oportunistyczną lub utylitarną podłość .

Twoja praca nie powinna mieć mniej niż 250 słów.

Materiały pomocnicze:

Artyści o sztuce. Od van Gogha do Picassa, wyb. i oprac. E. Grabska i H. Morawska, Warszawa 1969.
Antologia polskiego futuryzmu i Nowej Sztuki, oprac. Z. Jarosiński, H. Zaworska, wybór H. Zaworska, Kraków 1978.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Sprawdź się