Scenariusz zajęć

Autor: Aleksandra Marszałek‑Harych, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Ustalanie wzorów empirycznych i rzeczywistych – ćwiczenia

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

4) ustala wzór empiryczny i rzeczywisty związku chemicznego (nieorganicznego i organicznego) na podstawie jego składu (wyrażonego np. w procentach masowych) i masy molowej.

Zakres rozszerzony

I. Atomy, cząsteczki i stechiometria chemiczna. Uczeń:

5) ustala wzór empiryczny i rzeczywisty związku chemicznego (nieorganicznego i organicznego) na podstawie jego składu (wyrażonego np. w procentach masowych) i masy molowej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • przedstawia skład atomowy na podstawie wzorów cząsteczkowych i wzorów empirycznych;

  • wyznacza ze wzoru empirycznego i masy molowej wzór rzeczywisty związku chemicznego i odwrotnie;

  • ustala wzór empiryczny i rzeczywisty związku chemicznego na podstawie wyników analizy elementarnej.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • dyskusja dydaktyczna;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • film samouczek;

  • analiza materiału źródłowego;

  • technika zdań podsumowujących.

Forma pracy:

  • praca zbiorowa;

  • praca w parach;

  • praca indywidualna.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami i słuchawkami/smartfony/tablety z dostępem do Internetu;

  • podręczniki tradycyjne;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • rzutnik multimedialny;

  • tablica interaktywna/tablica i kreda.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom przykładowe pytanie: W jaki sposób przedstawia się związki chemiczne? – trwa dyskusja.

  2. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów i dyskusja wokół pytań nauczyciela – Czym jest wzór i czego na jego podstawie można się dowiedzieć? Jakie znacie przykłady wzorów? Moderator zapisuje na tablicy odpowiedzi uczniów dotyczące rodzajów wzorów chemicznych.

  3. Opowieść o benzenie. Badany skład ukazywał stosunek C do H jak 1:1, jak to się ma do znanego wzoru sumarycznego benzenu – dyskusja.

  4. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Uczniowie mają za zadanie podać różnicę między wzorem rzeczywistym a empirycznym. W tym celu prowadzący podaje im przykład związku chemicznego, np. wody i wody utlenionej.

  2. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej film samouczek - ustalanie wzorów empirycznych i rzeczywistych.

  3. Nauczyciel rozdaje uczniom karty pracy - praca w parach. Uczniowie mają za zadanie je uzupełnić, rozwiązując kolejno zadania tam zawarte. Uczniowie w trakcie pracy mogą korzystać z analizy przykładów zawartych w e‑materiale. Nauczyciel monitoruje przebieg pracy uczniów i wspiera ich, wyjaśniając niezrozumiałe kwestie. Po rozwiązaniu każdego zadania chętni uczniowie podają odpowiedzi do zadań na forum klasy.

  4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia zawarte w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów zadając przykładowe pytania: o czym mówi wzór empiryczny? Co  to jest wzór rzeczywisty? Czym się różnią od siebie skład procentowy związku chemicznego, stosunek procentowy i stosunek masowy?

  2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

  • Dziś nauczyłem/łam się...

  • Zrozumiałem/łam, że...

  • Zaskoczyło mnie...

  • Dowiedziałem/łam się...

  • Łatwe było dla mnie...

  • Trudne było dla mnie...

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film samouczek może być wykorzystany do nauczenia się przez uczniów sposobów obliczeń przy wykonywaniu ćwiczeń w e‑materiale, przygotowując się do sprawdzianu czy też dla uczniów nieobecnych na lekcji.

Materiały pomocnicze:

  1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • O czym mówi wzór empiryczny?

  • Co  to jest wzór rzeczywisty?

  • Czym się różnią od siebie skład procentowy związku chemicznego, stosunek procentowy i stosunek masowy?

  1. Karta pracy:

R1L2EbPg3PbOw

Plik PDF o rozmiarze 67.88 KB w języku polskim