Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Problematyka moralna w wierszu Campo di Fiori Czesława Miłosza
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne. Uczeń:
zinterpretuje środki poetyckie w wierszu Campo di Fiori Czesława Miłosza;
dostrzeże uniwersalną problematykę w utworze Campo di Fiori Czesława Miłosza;
wskaże podobieństwa między przestrzeniami wykreowanymi w wierszu;
zredaguje fragment mowy dotyczącej roli sztuki jako rezerwuaru pamięci.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
mapa myśli;
prezentacja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się przed lekcją z wierszem Czesława Miłosza Campo di Fiori. Uczniowie przygotowują również w wybranej przez siebie formie (plakat, prezentacja multimedialna, referat) informacje na temat kontekstu historycznego (Holocaust, getto warszawskie).
Faza wprowadzająca:
Uczniowie dzielą się refleksjami po zapoznaniu się z wierszem Campo di Fiori. Chętne osoby omawiają rys historyczny. Następnie uczniowie wspólnie tworzą na tablicy mapę myśli związaną z hasłem: wojna.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie, korzystając z telefonów z dostępem do internetu, odszukują informacje na temat Giordana Bruno. Chętne osoby przedstawiają sylwetkę, mogą również zaprezentować koleżankom i kolegom z klasy fotografie znalezione w internecie.
Kształcenie umiejętności analizowania i interpretowania utworów poetyckich. Uczniowie dzielą się na 4‑osobowe grupy i postępują według ustalonego trybu pracy:
– Wstępne rozpoznanie. Określenie nadawcy i odbiorcy wypowiedzi, typu liryki oraz sytuacji lirycznej.
– Określenie tematu utworu, omówienie problematyki moralnej.
– Analiza środków stylistycznych. Zwrócenie uwagi na język i styl utworu, wskazywanie, nazywanie i określanie funkcji środków poetyckiego wyrazu.
– Ukształtowanie wypowiedzi. Określenie cech gatunkowych utworu.
– Postawienie tezy interpretacyjnej i wspólna dyskusja z przywołaniem argumentów.
– Przywołanie kontekstów.
Nauczyciel może wyznaczyć zdolnego ucznia do pomocy określonej grupie lub grupom uczniów (ekspert).
Uczniowie podczas pracy korzystają z zadań w sekcji „Sprawdź się”.
Faza podsumowująca:
Uczniowie w parach na podstawie audiobooka wymieniają elementy wiersza Campo di Fiori, które świadczą o tym, że Miłosz realizuje w nim paradygmat poezji tyrtejskiej oraz te, które świadczą o jego modyfikacji. Wyjaśniają również, co znaczy, że język „przestaje być wspólną wartością”.
Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Zadaje również pytania podsumowujące i prosi wybranych uczniów o odpowiedzi.
Praca domowa:
Przeczytaj mowę noblowską Olgi Tokarczuk i napisz w 4‑5 zdaniach, na czym polega różnica w postrzeganiu zadań literatury przez Czesława Miłosza i Olgę Tokarczuk. Możesz skorzystać także z innych tekstów Miłosza.
Materiały pomocnicze:
Andrzej Zawada, Miłosz, Wrocław 1966.
Tomasz Burek, Głos w dyskusji redakcyjnej „Kultury”, „Kultura” 1981, nr 3.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Audiobook”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.