Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: Biologia
Temat: Stosunki wodne w komórce roślinnej
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz zjawisko osmozy w fizycznym układzie osmotycznym.
Wykażesz związek kierunku osmotycznego przepływu wody z gradientem potencjału wody między roztworami wodnymi rozdzielonymi błoną półprzepuszczalną.
Udowodnisz, że komórka roślinna i jej otoczenie stanowią biologiczny układ osmotyczny.
Podasz wzór na potencjał wody w komórce roślinnej.
Przedstawisz składowe potencjału wody w komórce roślinnej.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
praca z filmem;
analiza grafiki interaktywnej;
gra dydaktyczna;
śniegowa kula;
mapa myśli.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel wyświetla film zawarty w e‑materiale. Następnie pyta uczniów, w jaki sposób rośliny pobierają wodę z podłoża.
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią e‑materiału w sekcji „Przeczytaj” i zapisują na kartkach minimum trzy pytania do tekstu. Przedstawiają propozycje pytań nauczycielowi, który w razie potrzeby odrzuca niektóre z nich lub proponuje nowe (np. by się nie powtarzały). Uczniowie wybierają 25 pytań, które zostają umieszczone w urnie. Następnie dzielą się na 5 grup, losują 5 pytań z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność udzielonych odpowiedzi.
Praca z multimedium („Film”). Uczniowie rozwiązują polecenia do filmu metodą kuli śniegowej.
Nauczyciel objaśnia kolejne etapy pracy:
1) najpierw uczniowie będą indywidualnie opracowywać odpowiedzi na zadane pytania;
2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
4) uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje;
5) przedstawiciele poszczególnych zespołów 8‑osobowych prezentują na forum klasy uzgodnione w grupie odpowiedzi.Praca z drugim multimedium („Grafika interaktywna”). Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną pt. „Osmoza w komórkach roślinnych” i pyta uczniów, jaki rodzaj transportu został na niej przedstawiony. Następnie prosi podopiecznych, by pracując w parach, wykazali, że komórka zwierzęca nie może ulegać plazmolizie (polecenie nr 2). Uczniowie konsultują swoje rozwiązania z inną, najbliżej siedzącą parą.
Uczniowie indywidualnie analizują grafikę interaktywną przedstawiającą potencjał wody i wyjaśniają zależność między gradientem potencjału wody w układzie gleba–roślina a zdolnością rośliny do pobierania wody z podłoża (polecenie nr 3). Następnie porównują swoją odpowiedź z osobą z pary.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel wyświetla treści zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i na ich podstawie dokonuje podsumowania najważniejszych informacji przedstawionych na lekcji. Wyjaśnia także wątpliwości uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj notatkę z lekcji w formie mapy myśli.
Dla chętnych: Wykonaj polecenie nr 1 do grafiki interaktywnej.
Materiały pomocnicze:
Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Dodatkowe wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium z sekcji „Film” w celu przygotowania się do lekcji powtórkowej.