Autor: Martyna Wojtowicz

Temat: Walki diadochów i rozpad imperium Aleksandra

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• opisuje, dlaczego jeden z następców Aleksandra Wielkiego porwał jego zwłoki;

• rozstrzyga, który moment w dziejach można uznać za rozpad monarchii Aleksandra Wielkiego;

• analizuje, jak podobizny władców dostosowywano do okoliczności, w których miały być prezentowane.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• metoda jigsaw.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odczytuje wyświetlony na tablicy temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie” i poleca uczniom lub wybranej osobie, aby sformułowała kryteria sukcesu.

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji.

Faza realizacyjna:

1. Metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do trzech lub do sześciu (w zależności od liczebności klasy). Łączą się w zespoły wg przydzielonych numerów. Każda grupa tworzy streszczenie fragmentu materiału z sekcji „Przeczytaj”.

• Grupa 1 i 4 – Sukcesja?;

• Grupa 2 i 5 – Razem czy osobno?;

• Grupa 3 i 6 – Nowy świat i epoka.

Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Chętne/wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje. Nauczyciel śledzi pracę uczniów i w razie potrzeby uzupełnia informacje, zwracając uwagę na istotne zagadnienia, np. skutki ustabilizowania władzy diadochów.

2. Praca z multimedium („Mapa interaktywna”). Nauczyciel poleca wybranemu uczniowi, aby przeczytał polecenie 1: „Zapoznaj się z mapą interaktywną przedstawiającą, w jaki sposób zmieniało się władztwo poszczególnych diadochów w latach 311‑301‑281 p.n.e. Jak myślisz, jakie czynniki zadecydowały o nietrwałości państwa Aleksandra? Uzasadnij odpowiedź”. Poleca uczniom, aby podzielili się na grupy (ok. 5 grup 3‑4-osobowych) i opracowali w nich odpowiedzi. Po ustalonym wcześniej czasie przedstawiciel wskazanej (lub zgłaszającej się na ochotnika) grupy prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia odpowiedź (kiedy brakuje istotnych informacji, np. dotyczących skutków przejęcia władzy przez diadochów, czy tego w jaki sposób zmieniało się ich władztwo), udzielając także informacji zwrotnej.

3. Uczniowie pracują w parach. Analizują treść polecenia 2: „Rozstrzygnij, które spośród podanych stwierdzeń są prawdziwe, a które fałszywe”, dyskutują, a następnie zapisują wnioski. Wybrane grupy omawiają swoje rozwiązanie i spostrzeżenia na forum klasy.

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują ćwiczenia od 1 do 3, które utrwalają wiedzę przyswojoną na lekcji oraz ćwiczą umiejętność pracy z tekstem źródłowym. Nauczyciel sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

5. Uczniowie wykonują w parach ćwiczenia od 4 do 6, które zostały wyświetlone na tablicy. Nauczyciel śledzi na platformie postępy uczestników zajęć, sprawdza poprawność wykonanych zadań, omawiając je wraz z uczniami.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel ponownie wyświetla na tablicy temat lekcji zawarty w sekcji „Wprowadzenie” i inicjuje krótką rozmowę na temat kryteriów sukcesu. Czego uczniowie się nauczyli?

2. Jako podsumowanie lekcji „Walki diadochów i rozpad imperium Aleksandra” nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie również zamieszczają w swoim portfolio: Przypomniałam/Przypomniałem sobie, że... Co było dla mnie łatwe... Czego się nauczyłam/nauczyłem... Co sprawiało mi trudność...

3. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.

2. Zaproponuj inne materiały źródłowe do tematu lekcji „Walki diadochów i rozpad imperium Aleksandra”.

Materiały pomocnicze:

D. Musiał, Świat grecki. Od Homera do Kleopatry, Warszawa 2008.

F.W. Walbank, Świat hellenistyczny, Warszawa 2003.

R. Waterfield, Dzielenie łupów. Wojna o imperium Aleksandra Wielkiego, tłum. N. Radomski, Poznań 2019.

E. Wipszycka, B. Bravo, Historia starożytnych Greków. Okres hellenistyczny, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

• Informacje z sekcji „Mapa interaktywna” mogą być wykorzystane w trakcie lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie. Cały materiał może być wykorzystany do realizacji zajęć metodą odwróconej klasy. W szkole następuje czytanie i ocena koleżeńska opracowań uczniów.