Dla nauczyciela
Autor: Anna Juwan
Przedmiot: biologia
Temat: Tkanki wzmacniające
Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.
Cele operacyjne (językiem ucznia):
Scharakteryzujesz budowę i funkcje kolenchymy (zwarcicy).
Scharakteryzujesz budowę i funkcje sklerenchymy (twardzicy).
Wykażesz związek między budową ściany komórkowej a funkcją komórek tkanki wzmacniającej.
Określisz pochodzenie tkanek wzmacniających.
Porównasz kolenchymę i sklerenchymę pod względem budowy, funkcji, lokalizacji, właściwości i pochodzenia.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem komputera;
ćwiczenia interaktywne;
analiza grafiki interaktywnej;
śniegowa kula;
gra dydaktyczna.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla cele zajęć z sekcji „Wprowadzenie”, a następnie wspólnie z uczniami ustala kryteria sukcesu.
Odwołanie do wcześniejszej wiedzy. Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: „Jakie funkcje pełnią tkanki wzmacniające?”. Prosi wybranego ucznia o zapisywanie propozycji.
Faza realizacyjna:
Praca z grafiką interaktywną pt. „Porównanie kolenchymy i sklerenchymy”. Nauczyciel wyświetla grafikę interaktywną i wspólnie z uczniami dokonuje jej analizy. Następnie prosi podopiecznych, by wykazali związek między strukturą komórek kolenchymy i sklerenchymy a funkcją wzmacniającą obu tkanek (polecenie nr 2). Ochotnicy przedstawiają swoje wyjaśnienia na forum klasy, a nauczyciel ocenia ich poprawność.
Kula śniegowa. Nauczyciel informuje uczniów, że będą pracować metodą kuli śniegowej, poszukując w udostępnionym e‑materiale odpowiedzi na następujące pytania:
– Jakie dwie cechy budowy komórek odróżniają kolenchymę i sklerenchymę?
– Dlaczego komórki kolenchymy są żywe, a sklerenchymy zazwyczaj martwe?
– W jakich częściach roślin występuje kolenchyma, a w jakich sklerenchyma i jakie pełnią tam funkcje?
Nauczyciel objaśnia wspomnianą wyżej metodę i wynikające z niej kolejne etapy pracy:
1) najpierw uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i opracują odpowiedzi na zadane pytania na podstawie e‑materiału;
2) potem połączą się w pary i porównają swoje propozycje, a na osobnej kartce zapiszą wspólne odpowiedzi;
3) kolejnym krokiem będzie połączenie się par w czwórki, które – jak poprzednio – skonfrontują swoje odpowiedzi;
4) na koniec uczniowie utworzą 8‑osobowe zespoły i znów porównają swoje propozycje.Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie dobierają się w pary i wykonują ćwiczenia nr 6 i 7 (dotyczące odróżniania komórek kolenchymy i sklerenchymy przy użyciu barwników wykorzystywanych w preparatyce mikroskopowej)w sekcji „Sprawdź się”. Następnie konsultują swoje rozwiązania z inną parą uczniów i ustalają jedną wersję odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel dzieli klasę na cztery grupy. Każdy zespół wyłania swojego lidera i wspólnie układa 10 pytań związanych z tematem lekcji. Pytania powinny być tak ułożone, żeby przeciwnicy mogli na nie odpowiedzieć jednym wyrazem.
Nauczyciel inicjuje grę, zadając wszystkim grupom własne pytanie. Grupa, której lider zgłosi się pierwszy i odpowie poprawnie, rozpoczyna rywalizację. Nauczyciel nadaje kolejne numery pozostałym grupom, a następnie zapisuje je na tablicy.
Lider grupy nr 1 zadaje pytanie wybranemu członkowi drużyny nr 2. Jeśli osoba ta poprawnie odpowie na pytanie, jej zespół zdobywa punkt, a ona sama zadaje pytanie wskazanemu przez nią członkowi grupy nr 3. Jeśli jednak członek grupy nr 2 nie będzie potrafił udzielić poprawnej odpowiedzi, lider grupy nr 1 sam odpowiada na zadane przez siebie pytanie, a jego drużyna otrzymuje punkt. Następnie zadaje pytanie członkowi grupy nr 3 itd. Gra kończy się po zadaniu 10 pytań, a wygrywa grupa, która uzyska najwięcej punktów.Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, w tym kontekście podsumowuje pracę uczniów na zajęciach.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”.
Dla chętnych: Wykonaj ćwiczenie nr 8 z sekcji „Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
Neil A. Campbell i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Rebis, Poznań 2019.
„Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania grafiki interaktywnej:
Nauczyciel może wykorzystać grafikę interaktywną do podsumowania lekcji.