Dla nauczyciela

Scenariusz zajęć

Autor: Robert Wróbel, Krzysztof Błaszczak

Przedmiot: chemia

Temat: Prawo rozcieńczeń Ostwalda

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego, liceum, technikum, zakres rozszerzony; uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Zakres rozszerzony

VI. Reakcje w roztworach wodnych. Uczeń:

4) wykonuje obliczenia z zastosowaniem pojęć: stała dysocjacji, stopień dysocjacji, pH, iloczyn jonowy wody, iloczyn rozpuszczalności; stosuje do obliczeń prawo rozcieńczeń Ostwalda.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wyjaśnia wpływ rozcieńczenia na stopień dysocjacji;

  • oblicza stężenie molowe jonów i cząsteczek w roztworze;

  • udowadnia wpływ rozcieńczenia na stopień dysocjacji.

Strategie nauczania:

  • asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

  • burza mózgów;

  • dyskusja dydaktyczna;

  • analiza materiału źródłowego;

  • ćwiczenia uczniowskie;

  • film edukacyjny;

  • technika zdań podsumowujących.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca zbiorowa.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do Internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • rzutnik multimedialny;

  • tablica interaktywna/tablica, kreda, pisak.

Przebieg zajęć

Faza wstępna:

  1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel wykorzystuje informacje i pytania zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału.

  2. Rozpoznanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół treści prawa Ostwalda.

  3. Ustalenie celów lekcji. Nauczyciel podaje temat zajęć i wspólnie z uczniami ustala cele lekcji, które uczniowie zapisują w portfolio.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy multimedialnej film samouczek. Uczniowie układają pytania do filmu, które zadają sobie nawzajem po projekcji filmu i udzielają na nie odpowiedzi. Niezrozumiałe kwestie wyjaśnia nauczyciel.

  2. Uczniowie analizują przykłady zawarte w e‑materiale. Jeśli pojawią się wątpliwości ze strony uczniów nauczyciel indywidualnie, czy też na forum klasy wyjaśnia niezrozumiałe kwestie.

  3. Uczniowie pracują w parach z częścią „Sprawdź się”. Uczniowie wykonują zadania 4‑8. Wybrana osoba czyta po kolei polecenia. Po każdym przeczytanym poleceniu nauczyciel daje uczniom określony czas na analizę i zastanowienie się, a następnie ochotnik z danej pary podchodzi do tablicy i rozwiązuje zadanie. Reszta uczniów ustosunkowuje się propozycji kolegi, ewentualnie podaje swoje pomysły. Nauczyciel w razie potrzeby koryguje odpowiedzi, dopowiada istotne informacje, udziela uczniom informacji zwrotnej. Po wykonaniu zadania i ustaleniu wspólnie przez uczniów rozwiązania, nauczyciel weryfikuje ją i w razie potrzeby uzupełnia.

  4. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę wykonując pozostałe ćwiczenia zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel sprawdza wiedzę uczniów poprzez zadawanie przykładowych pytań: O czym mówi prawo Ostwalda? Co to jest elektrolit? Czy każda substancja dysocjuje w takim samym stopniu? Co wpływa na stopień dysocjacji? Czym się różni stopień dysocjacji od stałej dysocjacji?

  2. Jako podsumowanie lekcji nauczyciel może wykorzystać zdania do uzupełnienia, które uczniowie zamieszczają w swoim portfolio:

  • Przypomniałem/łam sobie, że...

  • Co było dla mnie łatwe...

  • Czego się nauczyłam/łem...

  • Co sprawiało mi trudność...

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – sprawdź się. 2. Wymień po trzy przykłady słabych elektrolitów, które mają znaczenie w życiu codziennym.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Film edukacyjny może być wykorzystany w celu przygotowania uczniów do wykonania obliczeń. Uczniowie nieobecni na lekcji mogą wykorzystać medium jako nadrobienie zaległości i uzupełnienie luk kompetencyjnych.

Materiały pomocnicze:

  1. Polecenia podsumowujące (nauczyciel przed lekcją zapisuje je na niewielkich kartkach):

  • O czym mówi prawo Ostwalda?

  • Co to jest elektrolit?

  • Czy każda substancja dysocjuje w takim samym stopniu?

  • Co wpływa na stopień dysocjacji?

  • Czym się różni stopień dysocjacji od stałej dysocjacji?

Sprawdź się