Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: O czym Polacy pisali w baroku?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• przedstawia cechy charakterystyczne literatury polskiej w okresie baroku;

• wymienia najważniejszych twórców polskiej literatury barokowej i ich dzieła;

• omawia tematykę polskich utworów epoki baroku;

• wyjaśnia, dlaczego polskie utwory barokowe różniły się od dzieł powstających w innych krajach europejskich.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• metoda jigsaw.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla temat lekcji: „O czym Polacy pisali w baroku?” oraz cele zajęć, omawia planowany przebieg lekcji.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania związane z tematem lekcji. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z zakresem zajęć?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem – metoda jigsaw. Uczniowie odliczają do pięciu. Łączą się w cztero- lub pięcioosobowe zespoły według przydzielonych numerów. Jeżeli grup jest więcej, nauczyciel może rozdysponować wymienione poniżej zagadnienia między poszczególne zespoły tak, aby każda grupa miała nad czym pracować. Uczniowie w zespołach opracowują fragmenty materiału z sekcji „Przeczytaj”:

• grupa 1 – wyjaśnia, po czym rozpoznać wczesnobarokowe dzieła,

• grupa 2 – wymienia i charakteryzuje twórczość pierwszych barokowych literatów,

• grupa 3 – omawia klimat epoki - w ogniu wojny i cieniu kontrreformacji,

• grupa 4 – wymienia i charakteryzuje twórczość pisarzy tzw. polskiego baroku,

• grupa 5 – wymienia i charakteryzuje twórczość pamiętnikarzy i miłośników pisania listów.

Po zakończeniu pracy uczniowie zmieniają zespoły tak, by w każdym znalazła się przynajmniej jedna osoba z poprzednich grup. Uczniowie dzielą się wiedzą zdobytą wcześniej i uczą się od siebie nawzajem. Chętne lub wybrane osoby omawiają przydzielone zagadnienia. Pozostali uczniowie mogą zadawać pytania i weryfikować przedstawione informacje.

2. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Sprawdź się”: przyporządkowują podane elementy. Następuje wspólna weryfikacja odpowiedzi na forum klasy.

3. Praca z multimedium („Audiobook”). Nauczyciel zapowiada, że uczniowie wysłuchają fragmentów Pamiętników Jana Chryzostoma Paska, przykładu twórczości pamiętnikarskiej doby baroku. Uczniowie odczytują polecenie 2 - „Podaj co najmniej dwa argumenty na poparcie tezy, że Pamiętniki Paska są wiarygodnym źródłem informacji” i wykonują je w parach. Po zakończeniu pracy dzielą się swoimi odpowiedziami na forum klasy. Następnie wskazują, do jakich wydarzeń historycznych nawiązują te fragmenty utworu (polecenie 4).

4. Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Nauczyciel przechodzi do sekcji „Sprawdź się”. Wyświetla treść ćwiczenia 4, prosząc, aby uczniowie wskazali cechy charakterystyczne literatury polskiego baroku. Weryfikuje poprawność odpowiedzi.

5. Ćwiczenie 7, wyświetlone przez nauczyciela na tablicy, uczniowie wykonują w parach. Rozwiązują zadanie, prowadząc dyskusję, następnie kontynuują ją z inną parą i uzasadniają swój wybór.

Faza podsumowująca:

1. Zalogowany na platformie nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. Wybrany uczeń odczytuje cele lekcji, następuje wspólne omówienie: co udało się osiągnąć, do czego warto wrócić, czego nie udało się zrealizować i dlaczego. Później nauczyciel analizuje przebieg lekcji i przeprowadza ewaluację, z której wnioski wykorzysta w przyszłości.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 6 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

C. Hernas, Barok, Warszawa 2008.

Historia literatury polskiej w zarysie, red. A. Stępień, M. Wilkoń, Warszawa 1978.

Z. Libera, J. Pietrusiewiczowa, J. Rytel, Literatura polska. Od średniowiecza do oświecenia, Warszawa 1989.

S.H. Lubomirski, Rozmowy Artaksesa i Ewandra, red. A. Karpiński, Warszawa 2006.

Historia Polski nowożytnej. Wybór tekstów źródłowych, cz. 2, oprac. S. Ochmann, K. Matwijowski, Wrocław 1981.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Audiobook”, aby przygotować się do późniejszej pracy.