Autor: Gabriela Iwińska

Temat: Jak zbudowane są alkohole?

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów − alkohole i fenole. Uczeń:

1) na podstawie wzoru lub opisu klasyfikuje substancje do alkoholi lub fenoli.

Zakres rozszerzony

XIV. Hydroksylowe pochodne węglowodorów − alkohole i fenole. Uczeń:

1) porównuje budowę cząsteczek alkoholi i fenoli; wskazuje wzory alkoholi pierwszo-, drugo-, i trzeciorzędowych.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne

Uczeń:

• omawia kryteria podziału alkoholi;

• analizuje budowę alkoholi pod kątem ich struktury elektronowej i wiązań;

• na podstawie wzoru lub opisu cząsteczek klasyfikuje substancję do alkoholi lub fenoli.

Strategie nauczania:

• strategia asocjacyjna.

Metody i techniki nauczania:

• analiza materiału źródłowego oraz ćwiczenia uczniowskie;

• dyskusja;

• technika zdań podsumowujących;

• burza mózgów;

• z użyciem e‑podręcznika;

• modelowanie.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• rzutnik multimedialny.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Zaciekawienie i dyskusja. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, zaciekawiając tematem. Przykładowe pytania: Z jakich związków otrzymujemy alkohole? W jaki sposób można przekształcić alkohole? Czy wiecie, że te najprostsze i najczęściej spotykane w życiu codziennym alkohole, zawierają jedną grupę hydroksylową w cząsteczce?

2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat „Jak zbudowane są alkohole?”. Następnie, wspólnie z uczniami, ustala cel zajęć oraz kryteria sukcesu.

3. Rozpoznawanie wiedzy wyjściowej uczniów. Burza mózgów wokół alkoholi i ich podziału.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie analizują materiał w sekcji „Przeczytaj”. Wypisują co najmniej pięć pytań do tekstu. Następnie chętne lub wybrane osoby odczytują pytania na forum klasy, a wszyscy wraz z prowadzącym zastanawiają się nad odpowiedzią. Nauczyciel nakierowuje uczniów na poprawne odpowiedzi, w razie niejasności doprecyzowuje sporne kwestie.

2. Nauczyciel dzieli losowo uczniów na grupy, rozdaje uczniom modele kulkowo‑pręcikowe. Uczniowie układają wskazane przez nauczyciela modele cząsteczek różnych alkoholi. Nauczyciel monitoruje pracę uczniów, wspiera ich oraz weryfikuje poprawność skonstruowanych modeli, po czym uczniowie dokonują podziału alkoholi na podstawie swoich przykładowych modeli. Nauczyciel weryfikuje poprawność klasyfikacji alkoholi zaproponowanej przez poszczególne grupy uczniów.

3. Uczniowie analizują medium bazowe – symulację interaktywną dotyczącą budowy alkoholi. W ramach sprawdzenia wiedzy wykonują samodzielnie załączone do medium ćwiczenie.

4. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia nr 3‑6 w sekcji sprawdź się. Wspólnie omawiają wyniki na forum klasy z pomocą prowadzącego.

5. Uczniowie samodzielnie sprawdzają swoją wiedzę, wykonując ćwiczenia nr 7 i 8 zawarte w e‑materiale – sprawdź się.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.

2. Nauczyciel prosi, aby uczniowie na kartkach wypisali wszystkie poruszone w dzisiejszej lekcji wątki. Następnie, do każdego podtematu mają narysować skalę od zera do dziesięciu i zaznaczyć, na ile oswoili dany wątek. Skala zerowa oznacza, że uczeń nadal pewnych kwestii nie rozumie, skala 10 – rozumie wszystko i potrafi daną wiedzę wykorzystać, natomiast skala 5 będzie oznaczać, że uczeń czuje się jeszcze niepewnie. Po narysowaniu skal kilku wybranych uczniów dzieli się na forum klasy swoimi wynikami. W przypadku skal mniejszych niż 10 prowadzący proponuje uczniom kilka rozwiązań, co zrobić, aby ich skale, a tym samym wiedza z danego obszaru, były maksymalne.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia w e‑materiale – „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• modele kulkowo‑pręcikowe.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Medium w sekcji „Grafika interaktywna” można wykorzystać jako materiał służący powtórzeniu materiału w temacie „Jak zbudowane są alkohole?”.