Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Reduta Ordona Adama Mickiewicza, czyli jak powstała legenda

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
2) rozpoznaje konwencje literackie i określa ich cechy w utworach (fantastyczną, symboliczną, mimetyczną, realistyczną, naturalistyczną, groteskową);
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • notuje różnice między utworem Adama Mickiewicza Reduta Ordona a prawdą historyczną na podstawie różnych źródeł informacji;

  • przedstawia okoliczności powstania utworu Reduta Ordona oraz konsekwencje, jakie legenda sprowadza na jej bohatera;

  • identyfikuje zabiegi mityzacyjne w Reducie Ordona;

  • interpretuje podane słowa w kontekście powstania listopadowego i twórczości Adama Mickiewicza;

  • wyjaśnia pojęcie mitopoetycki i odwołuje się do przykładów z utworu;

  • omawia, jakimi środkami artystycznymi posłużył się Adam Mickiewicz, aby umieścić wysadzenie reduty Ordona w przestrzeni mityczno‑religijnej walki dobra ze złem.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Uczniowie zapoznają się z utworem Adama Mickiewicza Reduta Ordona.

  2. Nauczyciel prosi uczniów o przeczytanie artykułu Nilsa Åke Nilssona zamieszczonym w internecie. Zadaniem uczniów jest wynotowanie różnic pomiędzy Redutą Ordona a prawdą historyczną.
    https://bazhum.muzhp.pl/media/files/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej‑r1968‑t59‑n4/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej‑r1968‑t59‑n4‑s157‑163/Pamietnik_Literacki_czasopismo_kwartalne_poswiecone_historii_i_krytyce_literatury_polskiej‑r1968‑t59‑n4‑s157‑163.pdf

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i w kilku zdaniach przybliża temat zajęć. Następnie ustala z uczniami cele lekcji i kryteria sukcesu.

  2. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z pierwszą częścią sekcji „Przeczytaj” (fragment tekstu Marcina Napiórkowskiego W obronie Reduty Ordona. Historia i mit). Porównują zamieszczone tu informacje z materiałem w przeczytanym w domu artykule.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel włącza film – wykład prof. Michała Kuziaka z sekcji „Film” (po kolei obie części). Uczniowie po obejrzeniu materiału dzielą się na dwie grupy.
    Grupa I:
    - przedstawia okoliczności powstania utworu Reduta Ordona oraz konsekwencje, jakie legenda sprowadza na jej bohatera,
    - identyfikuje zabiegi mityzacyjne w Reducie Ordona, charakterystyczne dla twórczości i rozumienia historii Adama Mickiewicza.
    - Grupa II:
    - interpretuje słowa Słowo Ciałem się stało, a Wallenrod – Belwederem w kontekście powstania listopadowego i twórczości Adama Mickiewicza,
    - wyjaśnia pojęcie używane przez prof. Michała Kuziaka: mitopoetycki i odwołuje się do przykładów z utworu.

  2. Po zakończeniu pracy nauczyciel weryfikuje poprawność odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie w ramach podsumowania wykonują ćwiczenia zamieszczone w sekcji „Film”.
    - Jakimi środkami artystycznymi posłużył się Adam Mickiewicz, aby umieścić wysadzenie reduty Ordona w przestrzeni mityczno‑religijnej walki dobra ze złem?
    - W jaką koncepcję literacko‑historyczną kształtującą się w latach 30. XIX w. wpisuje się wiersz Reduta Ordona?

  2. Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.

Praca domowa:

  1. Czy literatura ma moc mitotwórczą? Odpowiedz na pytanie, odnosząc się do różnych przykładów z literatury.

Materiały pomocnicze:

  • https://www.polskieradio.pl/39/156/Artykul/1434717,Konstanty‑Julian‑Ordon‑obronca‑reduty‑nr‑54

  • Nils Åke Nilsson, „Reduta Ordona”: kilka uwag o stylu batalistycznym, Pamiętnik Literacki: czasopismo kwartalne poświęcone historii i krytyce literatury polskiej 59/4, 157‑163, 1968.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą przed lekcją zapoznać się z multimedium z sekcji „Film”, aby aktywnie uczestniczyć w zajęciach i pogłębiać swoją wiedzę.

Film