Autor: Agnieszka Pieszalska

Przedmiot: biologia

Temat: Budowa i rodzaje nerwów

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie podstawowym i rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje cyfrowe.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia budowę nerwu;

• przedstawia nerwy jako struktury wchodzące w skład obwodowego układu nerwowego;

• dokonuje podziału funkcjonalnego nerwów;

• charakteryzuje nerwy czuciowe, ruchowe, kojarzeniowe, uwzględniając kierunek przewodzenia bodźca oraz ich rolę w przewodzeniu impulsów nerwowych.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• strategia kształcenia wyprzedzającego;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa kierowana;

• analiza tekstu źródłowego;

• gwiazda pytań;

• niedokończone zdania;

• ćwiczenia interaktywne.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• pięć arkuszy papieru A3 z gwiazdą pytań, flamastry.

Przed lekcją:

Uczniowie porządkują zdobyte na poprzednich lekcjach informacje na temat budowy komórki nerwowej oraz przewodzenia impulsu w komórce nerwowej.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel zadaje pytania:

   • Czym są nerwy?

   • Jak jest zbudowana komórka nerwowa?

   • Jak jest przekazywany impuls w komórce nerwowej?

   • Jaką funkcję pełnią nerwy?

2. Nauczyciel przedstawia cele lekcji i omawia jej przebieg.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią e‑materiału w sekcji „Przeczytaj”.

2. Nauczyciel dzieli klasę na pięć grup. Każda otrzymuje arkusz papieru A3 z ilustracją gwiazdy i flamastry. Zadaniem każdego zespołu jest umieszczenie na ramionach gwiazdy pytań dotyczących budowy i rodzajów nerwów (przykładowa gwiazda została zamieszczona w materiałach pomocniczych).

3. Po napisaniu pytań każda grupa przekazuje swój arkusz z gwiazdą innemu zespołowi, zgodnie z kierunkiem ruchu wskazówek zegara. Teraz wszystkie grupy udzielają odpowiedzi na zadane pytania, zapisując je na arkuszu.

4. Po upływie wyznaczonego czasu grupy prezentują wyniki swojej pracy. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia niezbędne informacje lub koryguje błędy.

5. Nauczyciel wyświetla animację 3D przedstawiającą budowę nerwu i prosi uczniów, by w parach omówili elementy wchodzące w skład tej struktury, celem utrwalenia zdobytej wcześniej wiedzy.

6. Uczniowie wykonują ćwiczenie nr 7 (dotyczące różnic w unerwieniu mięśni szkieletowych i gładkich) oraz ćwiczenie nr 8 (o stwardnieniu rozsianym). Wspólnie z nauczycielem omawiają prawidłowe rozwiązania.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel wybiera ucznia, którego zadaniem jest dokończenie odczytanego stwierdzenia (zob. materiały pomocnicze). Jeśli uczeń poprawnie wykona zadanie, wskazuje swojego następcę. W przypadku udzielenia złej odpowiedzi zadanie przejmuje osoba zgłaszająca się.

2. Nauczyciel ocenia pracę uczniów na lekcji.

Praca domowa:

Wykonaj ćwiczenia interaktywne od 1 do 6.

Materiały pomocnicze:

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania animacji 3D:

Animacja 3D może być wykorzystana na lekcjach o nerwach rdzeniowych.