Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki
Oceń projekt

Dla nauczyciela

SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Model rodziny i poziom dzietności w poszczególnych regionach świata

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy, klasa II

Podstawa programowa:

VIII. Przemiany struktur demograficznych i społecznych oraz procesy osadnicze: rozmieszczenie i liczba ludności, przemiany demograficzne, migracje, zróżnicowanie narodowościowe, etniczne i religijne, kręgi kulturowe, sieć osadnicza, procesy urbanizacji, rozwój obszarów wiejskich.

Uczeń:

  1. rozumie społeczno‑kulturowe uwarunkowania zróżnicowania modelu rodziny i poziomu dzietności w różnych regionach świata.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

  • kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

  • wymienia i kategoryzuje różne modele rodziny,

  • przedstawia obecne tendencje zmian w związkach dwojga ludzi,

  • charakteryzuje przestrzenne zróżnicowanie współczynnika dzietności na świecie, porównuje jego wartości w różnych krajach i wyjaśnia przyczyny tego zróżnicowania,

  • ocenia rolę modelu rodziny w zastępowalności pokoleń.

Strategie nauczania: odwrócona klasa

Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka

Formy zajęć: praca indywidualna, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (i/lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

A. Jelonek, M. Soja, Podstawy geografii ludności, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2013.

Wielka Encyklopedia Geografii Świata, t. XII: Ludność świata, T. Kaczmarek, T. Koralewski, R. Matykowski (red.), Wydawnictwo Kurpisz, Poznań 1998.

ONZ, World Fertility Report 2015 (dostęp 16.02.2021).

PRZEBIEG LEKCJI

Kilka lekcji wcześniej nauczyciel dzieli uczniów na dwie grupy. Zespoły mają za zadanie zapoznać się z multimedium bazowym oraz innymi źródłami informacji geograficznej. Nauczyciel prosi, żeby pierwsza grupa zwróciła szczególną uwagę na różne modele rodziny na świecie, a grupa druga na zróżnicowanie przestrzenne współczynnika dzietności na świecie i jego przyczyny. Rezultatem ich pracy będzie notatka wykonana w zeszycie przedmiotowym.

Faza wprowadzająca

  • Czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności).

  • Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat zróżnicowania przestrzennego współczynnika przyrostu naturalnego na świecie.

  • Przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna

  • Nauczyciel rozpoczyna pogadankę na temat małżeństwa, rodziny i ich funkcji. W tym celu może posłużyć się wyświetlonym na ekranie fragmentem bloku tekstowego Różne kryteria modeli rodziny.

  • Następnie nauczyciel prowadzi dialog z uczniami na temat różnic między tradycyjnym modelem rodziny a jej współczesną alternatywą. Chętni uczniowie zgłaszają swoje pomysły. Mogą oni podawać przykłady z ich rodzin lub rodzin znajomych. Po tym etapie nauczyciel prezentuje fragment bloku tekstowego Rodzina tradycyjna vs. jej współczesna alternatywa, podsumowując i dodając inne pomysły.

  • W kolejnym etapie nauczyciel prosi uczniów z grupy 1 o przedstawienie treści, które przygotowali na tę lekcję. Chętni uczniowie referują wyniki swojej pracy na forum klasy. Rozpoczyna się klasowa dyskusja na ten temat. Nad jej poprawnym przebiegiem czuwa nauczyciel.

  • Następnie nauczyciel prowadzi pogadankę dotyczącą współczynnika dzietności, metod jego obliczania i kwestii zastępowalności pokoleń. W tym celu posiłkuje się wyświetlonym na ekranie fragmentem części „Przeczytaj” – Współczynnik dzietności.

  • W kolejnym etapie nauczyciel prosi uczniów z grupy 1 o przedstawienie treści, które przygotowali na tę lekcję. Chętni uczniowie referują wyniki swojej pracy na forum klasy. Rozpoczyna się klasowa dyskusja na ten temat. Nad jej poprawnym przebiegiem czuwa nauczyciel. W czasie pracy na ekranie może zostać wyświetlona mapa z grafiki interaktywnej.

  • W następnym etapie lekcji nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku „Sprawdź się”. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują kilka wybranych z nich.

Faza podsumowująca

  • Podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań i udzielanie na nie odpowiedzi przez uczniów. W czasie podsumowania nauczyciel prezentuje uczniom grafikę interaktywną.

  • Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.

  • Pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa

  • Uczniowie mają za zadanie znaleźć w dostępnych źródłach dane dotyczące średniego wieku zawierania małżeństw w różnych krajach świata, a także wyjaśnić przyczyny tego zróżnicowania. Rezultatem pracy ma być syntetyczna notatka w zeszycie przedmiotowym.

  • Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium:

Grafika interaktywna może posłużyć zarówno w trakcie lekcji (w fazie realizacyjnej i podsumowujące), jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej. Może zostać wykorzystana w ramach lekcji dotyczącej zróżnicowania przestrzennego zachowań prokreacyjnych Polaków i związku tych zachowań z uwarunkowaniami społeczno‑kulturowymi (zakres rozszerzony: XV. 3).

Sprawdź się