Autor: Anna Juwan

Temat: Wpływ temperatury na intensywność fotosyntezy

Grupa docelowa: uczniowie III etapu edukacyjnego – kształcenie w zakresie rozszerzonym

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• Wyjaśnisz, jakie reakcje zachodzące podczas fotosyntezy są wrażliwe na wpływ temperatury.

• Zdefiniujesz pojęcie optimum temperaturowego.

• Scharakteryzujesz czynniki ograniczające fotosyntezę, zarówno w wysokiej, jak i w niskiej temperaturze.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• z użyciem komputera;

• ćwiczenia interaktywne;

• symulacja;

• gra dydaktyczna.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przed lekcją:

1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wpływ temperatury na intensywność fotosyntezy”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj”, tak aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i rozwiązywać zadania.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte w sekcji „Wprowadzenie” cele zajęć. Prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

2. Wprowadzenie do tematu. Nauczyciel prowadzi pogadankę, zadając pytania:
   „Czy temperatura ma wpływ na proces fotosyntezy? Jaki?”, „Co się dzieje z tkanką rośliny w temperaturze poniżej 0°C i powyżej 40°C?”, „Czy są rośliny, które przeprowadzają fotosyntezę nawet w niskich temperaturach? Jak to możliwe?”.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie na podstawie treści w sekcji „Przeczytaj” zapisują na kartkach minimum 3 pytania dotyczące tematu lekcji. Przedstawiają propozycje pytań nauczycielowi, który w razie potrzeby odrzuca niektóre z nich lub proponuje nowe (np. by się nie powtarzały). Uczniowie wybierają 10–15 pytań, które zostają umieszczone w urnie. Następnie dzielą się na 5 grup, losują 2–3 pytania z puli i przygotowują odpowiedzi. Zespół, który jest gotowy, zgłasza się i przedstawia rezultaty swojej pracy. Pozostali uczniowie wraz z nauczycielem weryfikują poprawność odpowiedzi.

2. Praca z multimedium („Symulacja interaktywna”). Uczniowie zapoznają się z medium i wykonują polecenie nr 3 („Wymień przyczyny spadku intensywności fotosyntezy w temperaturze niższej i wyższej od optymalnej”).

3. Utrwalenie wiedzy i umiejętności. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenie nr 7 (w którym mają za zadanie sformułować wniosek na podstawie wykresu wpływu natężenia światła na intensywność fotosyntezy w zależności od niskiej i wysokiej temperatury) z sekcji „Sprawdź się”. Następnie porównują swoje odpowiedzi z najbliżej siedzącymi sąsiadami. Nauczyciel w razie trudności naprowadza podopiecznych na właściwe rozwiązania lub wyjaśnia wątpliwości.

4. Uczniowie rozwiązują w grupach 4‑osobowych ćwiczenie 8 (w którym mają za zadanie sformułować problem badawczy opisanego doświadczenia, a następnie określić i uzasadnić, w którym z przedstawionych zestawów fotosynteza zaszła najintensywniej), wyświetlone przez nauczyciela na tablicy. Po jego wykonaniu następuje omówienie rezultatów na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Uczniowie, pracując w parach, przygotowują odpowiedzi na następujące pytania:
   – Czym jest optimum temperaturowe?
   – Jakie czynniki ograniczają fotosyntezę zarówno w wysokiej, jak i w niskiej temperaturze?
   Chętne pary przedstawiają wyniki swojej pracy. Następuje ich omówienie na forum klasy.

2. Nauczyciel prosi uczniów o rozwinięcie zdań: „Dziś nauczyłem/nauczyłam się…”, „Zrozumiałem/zrozumiałam, że…”, „Zaskoczyło mnie…”, „Dowiedziałem/dowiedziałam się...”.

3. Omówienie ewentualnych problemów z rozwiązaniem zadań z sekcji „Sprawdź się”.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia od 1 do 6 z sekcji „Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

• Jane B. Reece i in., „Biologia Campbella”, tłum. K. Stobrawa i in., Dom Wydawniczy REBIS, Poznań 2021.

• „Encyklopedia szkolna. Biologia”, red. Marta Stęplewska, Robert Mitoraj, Wydawnictwo Zielona Sowa, Kraków 2006.

Dodatkowe wskazówki metodyczne:

• Multimedium zamieszczone w sekcji „Symulacja interaktywna” można wykorzystać w fazie wstępnej zajęć, w celu wzbudzenia zaciekawienia uczniów.