Dla nauczyciela
Autor: Piotr Obolewicz
Przedmiot: Język polski
Temat: Słowa‑klucze w liryce Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
poznaje najistotniejsze cechy twórczości poetyckiej Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego,
wyjaśnia termin „słowa‑klucze”,
wskazuje najważniejsze słowa‑klucze oraz tematy pojawiające się w liryce Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego,
interpretuje znaczenie słów‑kluczy, odwołując się do wierszy Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
z użyciem e‑podręcznika;
praca z tekstem.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e materiał „Słowa‑klucze w liryce Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” oraz „Mapą myśli”.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.
Lekcja rozpoczyna się od głośnej lektury wierszy Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego umieszczonych w sekcji „Przeczytaj”.
Nauczyciel pyta: „Co zwróciło Waszą uwagę w wierszach Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego? Jakie słowa‑klucze pojawiają się w przeczytanych utworach?”. Uczniowie dyskutują oraz wymieniają słowa‑klucze, wykorzystując informacje z e‑materiału.
Faza realizacyjna:
Nauczyciel prosi, by uczniowie zapoznali się z poleceniem 1 i 2 z sekcji „Mapa myśli”. Uczestnicy zajęć łączą się w pary i wykonują oba polecenia.
W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie, pracując wciąż parach, wykonują ćwiczenia związane z dopasowaniem odpowiednich słów‑kluczy do wiersza Oczy Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego oraz wyszukania słów‑kluczy w wierszu Tadeusza Różewicza Obcy (sekcja „Sprawdź się”, ćw. 3 oraz 7).
Następnie uczniowie, już indywidualnie, wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” (1, 2, 4, 5, 6).
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...
Praca domowa:
W odniesieniu do utworów Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego zamieszczonych w lekcji zinterpretuj twierdzenie, że są to wiersze „brzmiące niezwykle mocno, przesuwające granicę polszczyzny daleko poza jej dobrze rozpoznane i bezpieczne terytorium”. Zredaguj wypowiedź pisemną.
Materiały pomocnicze:
Grzegorz Tomicki, Po obu stronach lustra. O poezji Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego, Szczecin‑Bezrzecze 2015.
Paweł Próchniak, Pokolenie przełomu (poezja po roku 1989), w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. Suplement. Literatura współczesna 1956–2006), red. A. Skoczek, Bochnia - Kraków - Warszawa 2006.
Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.
Wskazówki metodyczne
Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.