Wróć do informacji o e-podręczniku Wydrukuj Pobierz materiał do PDF Pobierz materiał do EPUB Pobierz materiał do MOBI Zaloguj się, aby dodać do ulubionych Zaloguj się, aby skopiować i edytować materiał Zaloguj się, aby udostępnić materiał Zaloguj się, aby dodać całą stronę do teczki

Autor: Piotr Obolewicz

Przedmiot: Język polski

Temat: Słowa‑klucze w liryce Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

  • poznaje najistotniejsze cechy twórczości poetyckiej Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego,

  • wyjaśnia termin „słowa‑klucze”,

  • wskazuje najważniejsze słowa‑klucze oraz tematy pojawiające się w liryce Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego,

  • interpretuje znaczenie słów‑kluczy, odwołując się do wierszy Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • praca z tekstem.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e materiał „Słowa‑klucze w liryce Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” oraz „Mapą myśli”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

  2. Lekcja rozpoczyna się od głośnej lektury wierszy Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego umieszczonych w sekcji „Przeczytaj”.
    Nauczyciel pyta: „Co zwróciło Waszą uwagę w wierszach Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego? Jakie słowa‑klucze pojawiają się w przeczytanych utworach?”. Uczniowie dyskutują oraz wymieniają słowa‑klucze, wykorzystując informacje z e‑materiału.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel prosi, by uczniowie zapoznali się z poleceniem 1 i 2 z sekcji „Mapa myśli”. Uczestnicy zajęć łączą się w pary i wykonują oba polecenia.

  2. W drugiej części tej fazy lekcji uczniowie, pracując wciąż parach, wykonują ćwiczenia związane z dopasowaniem odpowiednich słów‑kluczy do wiersza Oczy Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego oraz wyszukania słów‑kluczy w wierszu Tadeusza Różewicza Obcy (sekcja „Sprawdź się”, ćw. 3 oraz 7).

  3. Następnie uczniowie, już indywidualnie, wykonują pozostałe ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się” (1, 2, 4, 5, 6).

Faza podsumowująca:

  1. Na koniec zajęć nauczyciel prosi wybranych uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach dowiedziałem się…, nauczyłem się...

Praca domowa:

  1. W odniesieniu do utworów Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego zamieszczonych w lekcji zinterpretuj twierdzenie, że są to wiersze „brzmiące niezwykle mocno, przesuwające granicę polszczyzny daleko poza jej dobrze rozpoznane i bezpieczne terytorium”. Zredaguj wypowiedź pisemną.

Materiały pomocnicze:

  • Grzegorz Tomicki, Po obu stronach lustra. O poezji Eugeniusza Tkaczyszyna‑Dyckiego, Szczecin‑Bezrzecze 2015.

  • Paweł Próchniak, Pokolenie przełomu (poezja po roku 1989), w: Historia literatury polskiej w dziesięciu tomach. Suplement. Literatura współczesna 1956–2006), red. A. Skoczek, Bochnia - Kraków - Warszawa 2006.

  • Przygotowanie ucznia do odbioru różnych tekstów kultury, pod red. Anny Janus‑Sitarz, Kraków.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Mapa myśli” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.