Autor: Dorota Czarny

Przedmiot: wiedza o społeczeństwie

Temat: Socjalizacja pierwotna i wtórna

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

zakres podstawowy:

I. Człowiek i społeczeństwo. Uczeń:

5) wyjaśnia charakter procesu socjalizacji; podaje przykłady wpływu społecznego w różnych dziedzinach życia; analizuje przypadki oraz przedstawia zalety i wady konformizmu i nonkonformizmu;

zakres rozszerzony:

II. Różnorodność kulturowa. Uczeń:

3) porównuje modele socjalizacji charakterystyczne dla własnej grupy wiekowej i pokolenia rodziców; wyjaśnia zjawisko socjalizacji odwróconej.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• analizuje charakter procesu socjalizacji, podając przykłady wpływu społecznego w różnych dziedzinach życia i na różnych jego etapach;

• uzasadnia wpływ różnych czynników społecznych na efektywność procesu socjalizacji;

• łączy efekty socjalizacji z różnymi, historycznie zmiennymi modelami jej wdrażania.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm.

Metody i techniki nauczania:

• metoda śnieżnej kuli;

• dyskusja;

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiałów źródłowych.

Formy zajęć:

• praca indywidualna;

• praca w grupach;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• flipcharty i markery.

Przebieg zajęć:

Faza wstępna

1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.

2. Metoda śnieżnej kuli. Uczniowie w parach rozmawiają o tym, co lub kto ma wpływ na nasze życie w dzieciństwie; spostrzeżenia zapisują na kartce. Następnie pary łączą się w czwórki i wspólnie ustalają, jakie elementy ich zdaniem lub kto ma wpływ na ich życie, konfrontując swoje spostrzeżenia. Następnie czwórki łączą się w ósemki i postępują podobnie. Kolejnym krokiem jest dyskusja całej klasy i zapisanie wspólnych spostrzeżeń na tablicy.

Faza realizacji

1. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym dotyczącym jednostki ludzkiej jako przedmiotu i podmiotu socjalizacji. Następnie na podstawie zapisu na tablicy zastanawiają się, na czym polegają różnice między nimi i od kogo to zależy (uczniowie powinni operować pojęciami konformizm, nonkonformizm, ostracyzm, norma, wartości, rola społeczna). Dyskusja.

2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 4 i 5 jako sprawdzenie swojej wiedzy i umiejętności. Wspólnie omawiają wybrane odpowiedzi.

3. Podział klasy na trzy grupy, każda otrzymuje arkusze i markety. Zadaniem uczniów jest opracowanie haseł:

grupa 1 – socjalizacja pierwotna,

grupa 2 – socjalizacja wtórna,

Grupa 3 – socjalizacja odwrócona.

Uczniowie na podstawie treści e‑materiału zapisują, na czym dana socjalizacja polega, w jakim okresie występuje. Przygotowują odpowiedzi w wyznaczonym czasie.

4. Każda z grup przypina na tablicy swój arkusz i prezentuje wykonane zadanie.

5. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–3 i 8, wspólne omówienie odpowiedzi.

Faza podsumowująca

1. Jako podsumowanie lekcji uczniowie odsłuchują audiobook i w parach wykonują ćwiczenia zamieszczone pod multimedium. Po wykonaniu zadania chętne/wybrane osoby podają swoje odpowiedzi.

2. Nauczyciel podsumowuje lekcję i dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy.

Praca domowa:

Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia.

Materiały pomocnicze:

Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003, s. 137.

Ernest R. Hilgard, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1967, s. 658.

Maria Jarymowicz, Teresa Szustrowa, Poczucie własnej tożsamości – źródła, funkcje regulacyjne, [w:] Osobowość, a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.

Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003, s. 150.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

Na podstawie audiobooka wybrani uczniowie mogą przygotować prezentacje do poszczególnych etapów socjalizacji.