Dla nauczyciela
Autor: Dorota Czarny
Przedmiot: wiedza o społeczeństwie
Temat: Socjalizacja pierwotna i wtórna
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
zakres podstawowy:
I. Człowiek i społeczeństwo. Uczeń:
5) wyjaśnia charakter procesu socjalizacji; podaje przykłady wpływu społecznego w różnych dziedzinach życia; analizuje przypadki oraz przedstawia zalety i wady konformizmu i nonkonformizmu;
zakres rozszerzony:
II. Różnorodność kulturowa. Uczeń:
3) porównuje modele socjalizacji charakterystyczne dla własnej grupy wiekowej i pokolenia rodziców; wyjaśnia zjawisko socjalizacji odwróconej.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele operacyjne:
Uczeń:
analizuje charakter procesu socjalizacji, podając przykłady wpływu społecznego w różnych dziedzinach życia i na różnych jego etapach;
uzasadnia wpływ różnych czynników społecznych na efektywność procesu socjalizacji;
łączy efekty socjalizacji z różnymi, historycznie zmiennymi modelami jej wdrażania.
Strategie nauczania:
konstruktywizm.
Metody i techniki nauczania:
metoda śnieżnej kuli;
dyskusja;
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiałów źródłowych.
Formy zajęć:
praca indywidualna;
praca w grupach;
praca w parach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami i dostępem do internetu, słuchawki;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
flipcharty i markery.
Przebieg zajęć:
Faza wstępna
1. Przedstawienie tematu i celów zajęć.
2. Metoda śnieżnej kuli. Uczniowie w parach rozmawiają o tym, co lub kto ma wpływ na nasze życie w dzieciństwie; spostrzeżenia zapisują na kartce. Następnie pary łączą się w czwórki i wspólnie ustalają, jakie elementy ich zdaniem lub kto ma wpływ na ich życie, konfrontując swoje spostrzeżenia. Następnie czwórki łączą się w ósemki i postępują podobnie. Kolejnym krokiem jest dyskusja całej klasy i zapisanie wspólnych spostrzeżeń na tablicy.
Faza realizacji
1. Uczniowie zapoznają się z tekstem źródłowym dotyczącym jednostki ludzkiej jako przedmiotu i podmiotu socjalizacji. Następnie na podstawie zapisu na tablicy zastanawiają się, na czym polegają różnice między nimi i od kogo to zależy (uczniowie powinni operować pojęciami konformizm, nonkonformizm, ostracyzm, norma, wartości, rola społeczna). Dyskusja.
2. Uczniowie wykonują ćwiczenia 4 i 5 jako sprawdzenie swojej wiedzy i umiejętności. Wspólnie omawiają wybrane odpowiedzi.
3. Podział klasy na trzy grupy, każda otrzymuje arkusze i markety. Zadaniem uczniów jest opracowanie haseł:
grupa 1 – socjalizacja pierwotna,
grupa 2 – socjalizacja wtórna,
Grupa 3 – socjalizacja odwrócona.
Uczniowie na podstawie treści e‑materiału zapisują, na czym dana socjalizacja polega, w jakim okresie występuje. Przygotowują odpowiedzi w wyznaczonym czasie.
4. Każda z grup przypina na tablicy swój arkusz i prezentuje wykonane zadanie.
5. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–3 i 8, wspólne omówienie odpowiedzi.
Faza podsumowująca
1. Jako podsumowanie lekcji uczniowie odsłuchują audiobook i w parach wykonują ćwiczenia zamieszczone pod multimedium. Po wykonaniu zadania chętne/wybrane osoby podają swoje odpowiedzi.
2. Nauczyciel podsumowuje lekcję i dokonuje oceny pracy wylosowanej grupy.
Praca domowa:
Uczniowie wykonują pozostałe ćwiczenia.
Materiały pomocnicze:
Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003, s. 137.
Ernest R. Hilgard, Wprowadzenie do psychologii, Warszawa 1967, s. 658.
Maria Jarymowicz, Teresa Szustrowa, Poczucie własnej tożsamości – źródła, funkcje regulacyjne, [w:] Osobowość, a społeczne zachowanie się ludzi, red. Janusz Reykowski, Warszawa 1980.
Barbara Szacka, Wprowadzenie do socjologii, Warszawa 2003, s. 150.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Na podstawie audiobooka wybrani uczniowie mogą przygotować prezentacje do poszczególnych etapów socjalizacji.