Dla nauczyciela

Autor: Marzenna Śliwka

Przedmiot: Język polski

Temat: Wyzucie z konwenansu. Milczenie jako broń Iwony, księżniczki Burgunda. Iwona księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:

5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;

6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;

10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;

14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;

15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;

16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

IV. Samokształcenie.

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

Zakres rozszerzony

Zalecane dzieła teatralne i filmowe

16) Iwona, księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

wyjaśnia, jakie funkcje może pełnić milczenie w dramacie,
analizuje stosunek innych bohaterów i bohaterek do Iwony.
wyjaśnia, jakie funkcje może pełnić milczenie w dramacie.
charakteryzuje postawy bohaterów w spektaklu Z. Hübnera wobec milczenia głównej bohaterki.
analizuje sposób, w jaki kamera pokazuje milczenie Iwony.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

dyskusja;
z użyciem e‑podręcznika;
sztuka teatralna.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wyzucie z konwenansu. Milczenie jako broń Iwony, księżniczki Burgunda. Iwona, księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner”. Ponadto przygotowuje slajd ze związkami frazeologicznymi związanymi z wyrazem milczenie (np. milczeć jak zaklęty, grobowe milczenie, milczeć jak grób, nakazać komuś milczenie, wymowne milczenie, zmowa milczenia).
Uczniowie oglądają spektakl w reżyserii Z. Hübnera i zapoznają się z materiałem w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału cele zajęć i prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.
Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Pokazuje slajd z przygotowanymi związkami frazeologicznymi. Uczniowie wyjaśniają ich znaczenie. Nauczyciel zadaje pytania: W jakich sytuacjach ludzie milczą? Dlaczego rezygnują ze słów? Kiedy milczenie staje się niewygodne?

Faza realizacyjna:

**Praca z multimedium.**Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika materiał z sekcji „Multimedium”, uczniowie wykonują polecenia 1, 2. W dalszej części chętny uczeń odczytuje swoje wnioski. Pozostali (również nauczyciel) uzupełniają, komentują zadania.
Nauczyciel rozpoczyna rozmowę: W jaki sposób odtwórczyni głównej roli „gra” milczenie? Jakie elementy gry aktorskiej pomagają w kreacji roli Iwony? Uczniowie wypowiadają się, dzieląc się spostrzeżeniami i odwołując się do przykładów.
Praca w parach. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–7 z sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

Jeden z uczniów czyta wybrane fragmenty recenzji spektaklu Zygmunta Hübnera. (sekcja „Przeczytaj”). Uczniowie odnoszą się do tych opinii i dzielą się własnymi wrażeniami.
Na pojedynczych kartkach uczniowie dopisują dalszy ciąg zdania: Milczę, kiedy… Nauczyciel zawiesza kartki na drzwiach klasy.

Praca domowa:

Wykonaj jedno z ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”: 9, 10 lub 11 (do wyboru).

Materiały pomocnicze:

E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 2000.
Juliusz Kleiner, Istota utworu dramatycznego, w: Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. Janusz Degler, Wrocław 1988.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się