Dla nauczyciela

Autor: Marzenna Śliwka

Przedmiot: Język polski

Temat: Wyzucie z konwenansu. Milczenie jako broń Iwony, księżniczki Burgunda. Iwona księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
5) interpretuje treści alegoryczne i symboliczne utworu literackiego;
6) rozpoznaje w tekstach literackich: ironię i autoironię, komizm, tragizm, humor, patos; określa ich funkcje w tekście i rozumie wartościujący charakter;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
14) przedstawia propozycję interpretacji utworu, wskazuje w tekście miejsca, które mogą stanowić argumenty na poparcie jego propozycji interpretacyjnej;
15) wykorzystuje w interpretacji utworów literackich potrzebne konteksty, szczególnie kontekst historycznoliteracki, historyczny, polityczny, kulturowy, filozoficzny, biograficzny, mitologiczny, biblijny, egzystencjalny;
16) rozpoznaje obecne w utworach literackich wartości uniwersalne i narodowe; określa ich rolę i związek z problematyką utworu oraz znaczenie dla budowania własnego systemu wartości.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
Zakres rozszerzony
Zalecane dzieła teatralne i filmowe
16) Iwona, księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele lekcji. Uczeń:

  • wyjaśnia, jakie funkcje może pełnić milczenie w dramacie,

  • analizuje stosunek innych bohaterów i bohaterek do Iwony.

  • wyjaśnia, jakie funkcje może pełnić milczenie w dramacie.

  • charakteryzuje postawy bohaterów w spektaklu Z. Hübnera wobec milczenia głównej bohaterki.

  • analizuje sposób, w jaki kamera pokazuje milczenie Iwony.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • dyskusja;

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • sztuka teatralna.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Wyzucie z konwenansu. Milczenie jako broń Iwony, księżniczki Burgunda. Iwona, księżniczka Burgunda, reż. Zygmunt Hübner”. Ponadto przygotowuje slajd ze związkami frazeologicznymi związanymi z wyrazem milczenie (np. milczeć jak zaklęty, grobowe milczenie, milczeć jak grób, nakazać komuś milczenie, wymowne milczenie, zmowa milczenia).

  2. Uczniowie oglądają spektakl w reżyserii Z. Hübnera i zapoznają się z materiałem w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla i odczytuje temat lekcji oraz zawarte we wprowadzeniu do e‑materiału cele zajęć i prosi uczniów lub wybraną osobę o sformułowanie kryteriów sukcesu.

  2. Nauczyciel inicjuje rozmowę wprowadzającą w temat lekcji. Pokazuje slajd z przygotowanymi związkami frazeologicznymi. Uczniowie wyjaśniają ich znaczenie. Nauczyciel zadaje pytania: W jakich sytuacjach ludzie milczą? Dlaczego rezygnują ze słów? Kiedy milczenie staje się niewygodne?

Faza realizacyjna:

  1. **Praca z multimedium.**Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej lub za pomocą rzutnika materiał z sekcji „Multimedium”, uczniowie wykonują polecenia 1, 2. W dalszej części chętny uczeń odczytuje swoje wnioski. Pozostali (również nauczyciel) uzupełniają, komentują zadania.

  2. Nauczyciel rozpoczyna rozmowę: W jaki sposób odtwórczyni głównej roli „gra” milczenie? Jakie elementy gry aktorskiej pomagają w kreacji roli Iwony? Uczniowie wypowiadają się, dzieląc się spostrzeżeniami i odwołując się do przykładów.

  3. Praca w parach. Uczniowie wykonują ćwiczenia 1–7 z sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Jeden z uczniów czyta wybrane fragmenty recenzji spektaklu Zygmunta Hübnera. (sekcja „Przeczytaj”). Uczniowie odnoszą się do tych opinii i dzielą się własnymi wrażeniami.

  2. Na pojedynczych kartkach uczniowie dopisują dalszy ciąg zdania: Milczę, kiedy… Nauczyciel zawiesza kartki na drzwiach klasy.

Praca domowa:

  1. Wykonaj jedno z ćwiczeń z sekcji „Sprawdź się”: 9, 10 lub 11 (do wyboru).

Materiały pomocnicze:

  • E. Goffman, Człowiek w teatrze życia codziennego, Warszawa 2000.

  • Juliusz Kleiner, Istota utworu dramatycznego, w: Problemy teorii dramatu i teatru, wybór i oprac. Janusz Degler, Wrocław 1988.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Ilustracja interaktywna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się