Autor: Tomasz Mazur

Temat: Kurs logiki: lekcja 39. Wnioskowanie zawodne (niededukcyjne). Cz. 2: Indukcja

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje obywatelskie;

• kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne. Uczeń:

• charakteryyzuje kolejną postać wnioskowania zawodnego (niededukcyjnego) – wnioskowanie indukcyjne;

• odróżnia od siebie różne postaci i strategie indukcji;

• stosuje tego rodzaju wnioskowania;

• filozofuje na temat ograniczeń w stosowaniu metody indukcyjnej.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Nauczyciel prosi uczniów o zbadanie stwierdzenia: Im więcej ktoś czyta książek, tym lepszą ma pamięć. Zakładając, że to stwierdzenie jest prawdziwe, za pomocą jakich przesłanek można by je najlepiej uzasadnić?

Faza wstępna:

1. Podanie tematu i celu lekcji. Nauczyciel prosi wybranych uczniów o przedstawienie pracy domowej. Komentuje usłyszane odpowiedzi, skupiając się zwłaszcza na tych, w których dość dobrze widać elementy rozumowania indukcyjnego.

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie zapoznają się z treścią e‑materiału. Nauczyciel komentuje najważniejsze punkty upewniając się, czy uczniowie dobrze je rozumieją.

2. Nauczyciel wraca do pracy domowej, dzieląc uczniów na 2‑3 osobowe grupy. Każda grupa dostaje inne zadanie:

• Grupa A dostaje zadanie sprawdzenia, czy wniosek badany w pracy domowej, może zostać uzasadniony za pomocą indukcji zupełnej.

• Grupa B dostaje zadanie przedstawienia wnioskowania uzasadniającego ten wniosek, które ma cechę tunelowania.

• Grupa C dostaje zadanie przedstawienia wnioskowania uzasadniającego ten wniosek, które ma cechę przedwczesnego uogólnienia.

• Grupa D dostaje zadanie dobranie najlepszego kanonu indukcji do uzasadnienia tego wniosku (jej zadaniem jest też uzasadnienie tego wyboru).

3. Nauczyciel prosi kolejne grupy o zaprezentowanie wyników swojej pracy. Reszta klasy komentuje z nauczycielem kolejne prezentacje.

Praca domowa:

1. Zadaniem ucznia jest znalezienie funkcjonujących w przestrzeni publicznej niepoprawnych form wnioskowania indukcyjnego.

Materiały pomocnicze:

• Martens E., Dydaktyka filozoficzna, w: „Edukacja Filozoficzna” 6 (1988).

• Wychowanie–mądrość–kultura. Problemy współczesnego wychowania w perspektywie sokratejskiej, red. B. Jodłowska i M. Flanczewska‑Wolny, Kraków 2011.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Przeczytaj” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.