Dla nauczyciela
Autor: Joanna Kalinowska
Przedmiot: Historia
Temat: Nauka i edukacja w oświeceniu
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
omawia podejście oświeceniowych badaczy do otaczającego ich świata oraz sposoby jego poznawania.
charakteryzuje rozwój takich nauk jak chemia, medycyna czy matematyka.
wyjaśnia powstałe w oświeceniu teorie dotyczące gospodarki: fizjokratyzm i liberalizm.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Faza wstępna:
Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.
Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?
Faza realizacyjna:
Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie.
Praca z multimedium ( „Film”). Nauczyciel czyta polecenie nr 2: „Opisz, w jaki sposób w oświeceniu podchodzono do nauki i odkryć naukowych” i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.
Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje drugie nagranie. Tym razem uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych, przygotowując odpowiedzi na polecenia dołączone do filmu, a dotyczące demokratyzacji nauki oraz rozwoju oświaty w oświeceniu. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i poprawności odpowiedzi.
Faza podsumowująca:
Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…
Prowadzący omawia przebieg zajęć, ocenia pracę uczniów.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.
Materiały pomocnicze:
E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1977.
Wielka historia świata. Świat w XVIII wieku, t. 8, red. Franaszek P., Kraków 2006.
Wiek XVI‑XVIII w źródłach, oprac. S. B. Lenard, M. Sobańska‑Bondaruk, Warszawa 1999.
J. Black, Europa w XVIII wieku 1700‑1789, Warszawa 1997.
Wskazówki metodyczne:
Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Film”, aby przygotować się do późniejszej pracy.