Autor: Joanna Kalinowska

Temat: Nauka i edukacja w oświeceniu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• omawia podejście oświeceniowych badaczy do otaczającego ich świata oraz sposoby jego poznawania.

• charakteryzuje rozwój takich nauk jak chemia, medycyna czy matematyka.

• wyjaśnia powstałe w oświeceniu teorie dotyczące gospodarki: fizjokratyzm i liberalizm.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.

2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie.

2. Praca z multimedium ( „Film”). Nauczyciel czyta polecenie nr 2: „Opisz, w jaki sposób w oświeceniu podchodzono do nauki i odkryć naukowych” i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje drugie nagranie. Tym razem uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych, przygotowując odpowiedzi na polecenia dołączone do filmu, a dotyczące demokratyzacji nauki oraz rozwoju oświaty w oświeceniu. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i poprawności odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, ocenia pracę uczniów.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1977.

Wielka historia świata. Świat w XVIII wieku, t. 8, red. Franaszek P., Kraków 2006.

Wiek XVI‑XVIII w źródłach, oprac. S. B. Lenard, M. Sobańska‑Bondaruk, Warszawa 1999.

J. Black, Europa w XVIII wieku 1700‑1789, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne:

• Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Film”, aby przygotować się do późniejszej pracy.