Autor: Joanna Kalinowska

Przedmiot: Historia

Temat: Nauka i edukacja w oświeceniu

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
Zakres podstawowy
XXIV. Europa w dobie oświecenia. Uczeń:
2) wyjaśnia główne idee oświecenia i rozpoznaje dokonania epoki w dziedzinie kultury;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

  • omawia podejście oświeceniowych badaczy do otaczającego ich świata oraz sposoby jego poznawania.

  • charakteryzuje rozwój takich nauk jak chemia, medycyna czy matematyka.

  • wyjaśnia powstałe w oświeceniu teorie dotyczące gospodarki: fizjokratyzm i liberalizm.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

  • analiza materiału źródłowego (porównawcza);

  • dyskusja.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

  1. Wyświetlenie przez nauczyciela tematu i celów zajęć, przejście do wspólnego ustalenia kryteriów sukcesu.

  2. Nauczyciel poleca uczniom przygotować w parach pytania z nim związane. Czego uczniowie chcą się dowiedzieć? Co ich interesuje w związku z tematem lekcji?

Faza realizacyjna:

  1. Praca z tekstem. Uczniowie przystępują do cichego czytania tekstu e‑materiału. Indywidualnie zapoznają się z treścią w sekcji „Przeczytaj” i zapisują w zeszycie minimum pięć pytań do tekstu. Uwaga: każde z pytań musi rozpoczynać się od słowa „dlaczego”. Następnie zadają swoje pytania dowolnie wybranej osobie z klasy i odpowiadają na nie.

  2. Praca z multimedium ( „Film”). Nauczyciel czyta polecenie nr 2: „Opisz, w jaki sposób w oświeceniu podchodzono do nauki i odkryć naukowych” i poleca uczniom, aby wykonali je w parach. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie ustosunkowują się do niej. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia ją.

  3. Praca z drugim multimedium („Film + Sprawdź się”). Nauczyciel prezentuje drugie nagranie. Tym razem uczniowie pracują w grupach 4‑osobowych, przygotowując odpowiedzi na polecenia dołączone do filmu, a dotyczące demokratyzacji nauki oraz rozwoju oświaty w oświeceniu. Po wyznaczonym czasie wybrane grupy odczytują swoje odpowiedzi na forum. Inni uczniowie uzupełniają ich wypowiedzi. Nauczyciel pilnuje porządku pracy i poprawności odpowiedzi.

Faza podsumowująca:

  1. Na koniec zajęć nauczyciel raz jeszcze wyświetla na tablicy interaktywnej lub przy użyciu rzutnika temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście wyświetlonych treści prosi uczniów o rozwinięcie zdania: Na dzisiejszych zajęciach nauczyłem się/nauczyłam się…

  2. Prowadzący omawia przebieg zajęć, ocenia pracę uczniów.

Praca domowa:

  1. Wykonaj ćwiczenia nr 1 i 2 z sekcji „Film + Sprawdź się”.

Materiały pomocnicze:

E. Rostworowski, Historia powszechna. Wiek XVIII, Warszawa 1977.

Wielka historia świata. Świat w XVIII wieku, t. 8, red. Franaszek P., Kraków 2006.

Wiek XVI‑XVIII w źródłach, oprac. S. B. Lenard, M. Sobańska‑Bondaruk, Warszawa 1999.

J. BlackEuropa w XVIII wieku 1700‑1789, Warszawa 1997.

Wskazówki metodyczne:

  • Uczniowie mogą zapoznać się przed lekcją z sekcją „Film”, aby przygotować się do późniejszej pracy.