Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Zastosowanie map

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum i technikum, zakres podstawowy, klasa I

Podstawa programowa/cele kształcenia

I. Wiedza geograficzna.

1. Poznawanie terminologii geograficznej.

2. Zaznajomienie z różnorodnymi źródłami i metodami pozyskiwania informacji geograficznej.

II. Umiejętności i stosowanie wiedzy w praktyce.

1. Korzystanie z planów, map fizycznogeograficznych i społeczno‑gospodarczych, fotografii, zdjęć lotniczych i satelitarnych, rysunków, wykresów, danych statystycznych, tekstów źródłowych, technologii informacyjno‑komunikacyjnych oraz geoinformacyjnych w celu zdobywania, przetwarzania i prezentowania informacji geograficznych.

2. Interpretowanie treści różnych map.

10. Wykorzystywanie zdobytej wiedzy i umiejętności geograficznych w życiu codziennym zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju.

III. Kształtowanie postaw

1. Rozwijanie zainteresowań geograficznych, budzenie ciekawości świata.

3. Dostrzeganie aplikacyjnego charakteru geografii.

Treści nauczania:

I. Źródła informacji geograficznej, technologie geoinformacyjne oraz metody prezentacji danych przestrzennych: obserwacje, pomiary, mapy, fotografie, zdjęcia satelitarne, dane liczbowe oraz graficzna i kartograficzna ich prezentacja. Uczeń:

2) wyróżnia graficzne i kartograficzne metody przedstawiania informacji geograficznej i podaje przykłady zastosowania różnych rodzajów map.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

1. kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

2. kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

3. kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne. Uczeń:

● klasyfikuje mapy pod względem różnych kryteriów,

● określa przykłady zastosowania map w życiu codziennym,

● wyznacza elementy wspólne wszystkich rodzajów map.

Strategie nauczania: asocjacyjna, problemowa

Metody i techniki nauczania: blended‑learning, IBSE

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach

Środki dydaktyczne: e‑materiał, różne rodzaje map, w tym te znajdujące się w grafice interaktywnej e‑materiału, komputer, projektor multimedialny, tablety, zeszyt przedmiotowy

Materiały pomocnicze

Literatura:

• Kraak M.-J., Ormeing F., Kartografia - wizualizacja danych przestrzennych, PWN, Warszawa 1996, s. 275.

• Medyńska‑Gulij B., Kartografia. Zasady i zastosowania geowizualizacji, PWN, Warszawa 2005, s. 228.

• Pasławski J., Wprowadzenie do kartografii i topografii, Nowa Era, Wrocław 2006, s. 399.

Netografia [dostęp online: 19.06.2019]:

• prezentacja poświęcona zagadnieniu map https://slideplayer.pl/slide/828379/

• krótki artykuł o podziale map zamieszczony na portalu geoinformcyjnym http://www.gisplay.pl/kartografia/mapa-definicja/podzial-map.html

• tekst o mapach tematycznych zamieszczony na stronie Centralnego Ośrodka Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej http://www.codgik.gov.pl/index.php/zasob/mapy-tematyczne.html

Przebieg lekcji

Faza wprowadzająca:

• czynności organizacyjne (powitanie, sprawdzenie stanu klasy, sprawdzenie obecności),

• sprawdzenie ewentualnego zadania domowego,

• rozmowa na temat map, ich elementów (w tym skali mapy) i ostatniej sytuacji, kiedy uczniowie używali mapy poza zajęciami,

• przedstawienie celów lekcji.

Faza realizacyjna:

• prośba do uczniów o przeczytanie WSTĘPU e‑materiału,

• rozdanie uczniom różnych rodzajów map, po jednym egzemplarzu na ławkę (grupę) i poproszenie o 5‑minutową dyskusję w parze (grupie) na temat tego, co przedstawia dana mapa i w jakich okolicznościach można ją wykorzystać,

• po upływie czasu wybrane grupy prezentują przy tablicy swoje spostrzeżenia, jednocześnie okazując swój analizowany egzemplarz mapy (w miarę możliwości czasowych najbardziej odbiegające od siebie mapy względem różnych kryteriów, np. skali, treści, zastosowania itp.),

• następnie uczniowie mają za zadanie wskazać płaszczyzny (kryteria), względem których różnią się podane mapy,

• prośba do uczniów o zapoznanie się z multimedium bazowym w celu rozwiania wątpliwości i usystematyzowania dotychczasowej wiedzy,

• nauczyciel może równolegle wyświetlać schemat przy pomocy projektora i go omawiać,

• każda para ma za zadanie wypisać w zeszycie nazwy rodzajów map, do których można zakwalifikować ich egzemplarz (względem wszystkich przeanalizowanych kryteriów),

• po zebraniu map od uczniów, nauczyciel losowo okazuje uczniom kilka wybranych map (z wcześniej zebranych lub innych zasobów), a ich zadaniem jest ich klasyfikacja i zgłoszenie się z odpowiedzią,

• prośba nauczyciela o wykonanie kilku wskazanych ćwiczeń z e‑materiału.

Faza podsumowująca:

• podsumowanie i utrwalenie nowej wiedzy poprzez zadawanie pytań,

• ocena aktywności i przypomnienie celów zajęć,

• pożegnanie i zaproszenie na kolejną lekcję.

Praca domowa:

• zadanie pracy domowej w postaci dokończenia ćwiczeń zawartych w e‑materiale i zapoznanie się z pozostałymi informacjami w domu; ponadto ich zadaniem ma być także wybranie trzech map z zasobów domowych lub internetowych i ich klasyfikacja (w zeszycie) według kryteriów poznanych na lekcji.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium: Zbiór schematów interaktywnych zaprezentowanych w e‑materiale pozwala na przejrzyste przedstawienie, a następnie omówienie zagadnienia podziału map. Multimedium bazowe zawiera informacje i przykłady różnego rodzaju map oraz może posłużyć uczniom jako pomoc w scharakteryzowaniu przykładów map, którymi dysponują podczas lekcji. Schematy interaktywne można wykorzystać w ramach wykładu lub jako pomoc podczas zadań wykonywanych przez uczniów w czasie lekcji i poza nią.