Dla nauczyciela
SCENARIUSZ LEKCJI
Imię i nazwisko autora: Kamil Kaliński
Przedmiot: geografia
Temat zajęć: Problem analfabetyzmu na świecie
Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres rozszerzony, klasa II
Podstawa programowa
VIII. Zróżnicowanie struktur społecznych i procesów urbanizacyjnych: struktury językowe i wykształcenia, kulturowe postrzeganie przestrzeni, zwartość socjoetniczna, fazy urbanizacji, procesy metropolizacji, typy fizjonomiczne i funkcje miast, formy zespołów miejskich.
Uczeń:
analizuje zróżnicowanie struktury wykształcenia ludności na świecie i wykazuje jej związek z poziomem rozwoju społeczno‑gospodarczego.
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,
kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,
kompetencje cyfrowe,
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się,
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne
Uczeń:
wyjaśnia pojęcie analfabetyzmu i charakteryzuje jego rodzaje,
wymienia przyczyny i skutki analfabetyzmu,
porównuje państwa według wskaźnika analfabetyzmu,
formułuje prawidłowość między wskaźnikiem analfabetyzmu a poziomem rozwoju gospodarczego,
wyjaśnia przyczyny zróżnicowania wskaźnika analfabetyzmu według płci i wieku.
Strategie nauczania: konektywizm
Metody nauczania: dyskusja, praca z e‑materiałem, pogadanka
Formy zajęć: praca indywidualna, praca w parach, praca całego zespołu klasowego
Środki dydaktyczne: e‑materiał, komputer, projektor multimedialny (lub tablety z dostępem do internetu), zeszyt przedmiotowy
Materiały pomocnicze:
Analfabetyzm na świecie, wos.org.pl
E. Przybylska, Analfabetyzm funkcjonalny w krajach bogatego Zachodu, 11.09.2017, epale.ec.europa.eu
W. Furmanek, Analfabetyzm funkcjonalny czasu transformacji cywilizacji, „Edukacja – Technika – Informatyka” 2017, nr 1 (19), repozytorium.ur.edu.pl
M. Roser, E. Ortiz‑Ospina, Literacy, 2013, OurWorldInData.org
PRZEBIEG LEKCJI
Faza wprowadzająca
Dialog z uczniami mający na celu usystematyzowanie podstawowych wiadomości na temat ostatniej lekcji. Uczniowie czytają wprowadzenie do e‑materiału.
Przedstawienie celów lekcji.
Faza realizacyjna
Nauczyciel inicjuje dyskusję klasową na temat pojęcia analfabetyzmu i jego rodzajów. W tym celu posługuje się wyświetlonym na ekranie fragmentem bloku „Przeczytaj” e‑materiału.
Następnie nauczyciel wyjaśnia, czym jest wskaźnik alfabetyzmu i analfabetyzmu oraz demonstruje na ekranie przykłady stron internetowych, na których można znaleźć aktualne dane dotyczące tych wskaźników, np. WorldBank.org, Literacy rate, adult total (% of people ages 15 and above).
Następnie nauczyciel prosi uczniów o wypisanie na tablicy przyczyn analfabetyzmu na świecie. Chętni uczniowie podchodzą do tablicy i uzupełniają np. mapę myśli. Nad przebiegiem wykonania zadania czuwa nauczyciel.
Po zakończonej pracy nauczyciel prosi uczniów o zapoznanie się z grafiką interaktywną i wykonanie w parach poleceń zawartych w tej części e‑materiału oraz poleceń z bloku „Przeczytaj”. Kiedy uczniowie będą gotowi, następuje klasowa dyskusja na temat propozycji odpowiedzi. Nad jej przebiegiem czuwa nauczyciel.
W następnym etapie uczniowie dyskutują na temat skutków analfabetyzmu. Nad przebiegiem dyskusji czuwa nauczyciel.
Nauczyciel wyświetla na tablicy zadania z bloku ćwiczeń interaktywnych. Wskazani uczniowie podchodzą do tablicy i rozwiązują je.
Faza podsumowująca
Nauczyciel wyświetla na ekranie grafikę interaktywną, a następnie zadaje pytania podsumowujące.
Nauczyciel nagradza aktywnych uczniów i przypomina cele zajęć.
Praca domowa
Praca pisemna na temat: Problem pozyskiwania danych dotyczących wskaźnika analfabetyzmu.
Zapoznanie się z treściami zawartymi w e‑materiale, które nie zostały omówione na lekcji.
Opcjonalnie można także prosić o zapoznanie się z kolejnym tematem lekcji (w przypadku blended learning).
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium
Grafika interaktywna może posłużyć zarówno w trakcie lekcji (w fazie realizacyjnej i podsumowującej), jak i przed lekcją (do strategii odwróconej klasy) oraz po lekcji (w celu utrwalenia wiadomości). Może także znaleźć swoje zastosowanie na lekcji powtórzeniowej, a także na innych lekcjach z zakresu zagadnień dotyczących geografii ludności/geografii społecznej.