Dla nauczyciela
Autor: Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Widnokręgi i powidoki w powieści Wiesława Myśliwskiego, czyli o budowaniu własnej tożsamości
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.
Cele operacyjne. Uczeń:
tworzy prezentację dotyczącą budowania własnej tożsamości;
wyjaśnia, jak różnie ukazane w powieści słowo widnokrąg odsłania tożsamość Piotra;
omawia wybrane znaczenie słowa widnokrąg na przykładach z lektury;
bierze udział w dyskusji na temat tego, czy w utworze Widnokrąg przejawia się nurt chłopski;
redaguje rozprawkę na temat roli przeszłości w budowaniu tożsamości.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
collage.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel prosi uczniów o przygotowanie prezentacji dotyczącej budowania własnej tożsamości (fascynacje, przekonania, doświadczenia, współpraca z innymi). Prezentacje mogą zostać uzupełnione o wizualizację (technika collage).
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel udostępnia uczniom e‑materiał i wprowadza ich w temat lekcji. Nawiązując do prezentacji zaznacza, że główny bohater utworu buduje swoją tożsamość. Prosi uczniów o zapoznanie się z sekcjami „Wprowadzenie” oraz „Przeczytaj”. Chętny uczeń omawia swoją prezentację i zastanawia się, jakie są podobieństwa i różnice w budowaniu tożsamości u niego i bohatera literackiego.
Nauczyciel wraz uczniami ustala cele zajęć i kryteria sukcesu.
Faza realizacyjna:
Uczniowie indywidualnie zapoznają się z treścią sekcji „Mapa myśli” i wykonują polecenie 1. Wyjaśniają, jak różnie ukazane w powieści słowo widnokrąg odsłania tożsamość Piotra.
Polecenie 2. z tej sekcji uczniowie wykonują w parach: Wybierz jedno z przedstawionych na mapie myśli znaczeń słowa widnokrąg i omów je na innych wybranych przykładach z lektury.Nauczyciel informuje uczniów, że Wiesław Myśliwski uważany był za jednego z najwybitniejszych w Polsce prozaików nurtu chłopskiego. Następnie inicjuje dyskusję, czy w utworze Widnokrąg przejawia się ten chłopski nurt.
Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia 1. i 4. z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela. Następnie nauczyciel wyświetla na tablicy po kolei ćwiczenia nr 2., 3., 5., 6. i 7. Zespół klasowy zostaje podzielony na 4‑osobowe grupy, które rozwiązują zadania na czas. Najszybsza grupa przedstawia swoje propozycje i omawia je na forum klasy. Pozostali uczniowie weryfikują przedstawione odpowiedzi. Jeśli są one poprawne, grupa wygrywa.
Ćwiczenie 8. uczniowie wykonują indywidualnie. Nauczyciel kontroluje wskazywane przez uczniów odpowiedzi. Następnie uczniowie w parach dyskutują, porównując swoje odpowiedzi na forum klasy.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel omawia przebieg zajęć, wskazuje mocne i słabe strony pracy uczniów, udzielając im tym samym informacji zwrotnej.
Wybrany uczeń podsumowuje zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Jaką rolę w budowaniu tożsamości pełni przeszłość? Napisz rozprawkę na ten temat, liczącą około 400 słów. Wykorzystaj podpowiedzi interpretacyjne z lekcji.
Materiały pomocnicze:
Michał Siedlecki, Myśliwski metafizyczny. Rozważania o „Widnokręgu” i „Traktacie o łuskaniu fasoli”, Białystok 2015.
https://www.polskieradio.pl/8/6148/Artykul/1793860,Literacka‑Wisla‑z-murow‑Sandomierza
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Mapa myśli” do podsumowania lekcji.