Dla nauczyciela
Autor: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Anna Grabarczyk
Przedmiot: Język polski
Temat: Romantyczne krajobrazy. Obrazowanie w Sonetach krymskich
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji. Uczeń:
wskaże w Sonetach krymskich motywy orientalne;
rozpozna zastosowane w utworze środki poetyckie i określi ich funkcje;
wskaże w utworach sposoby romantycznego ukazywania natury;
wyjaśni, na czym polega nowatorstwo Sonetów krymskich.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Uczniowie kilka dni przed zajęciami szukają w różnych źródłach informacji dotyczących obrazowania w poezji. Przygotowują notatkę oraz fragmenty tekstów, które będą przedstawiali podczas dyskusji w klasie.
Sala lekcyjna powinna zostać dostosowana do pracy metodą rybki w akwarium, tzn. krzesła należy ustawić w dwóch kręgach – zewnętrznym i wewnętrznym. W kręgu zewnętrznym umieszczonych zostaje pięć krzeseł, w kręgu zewnętrznym pozostałe.
Faza wprowadzająca:
Nauczyciel wyświetla temat lekcji i udostępnia uczniom e‑materiał. Uczniowie zapoznają się z Wprowadzeniem i sekcją „Przeczytaj”.
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie: Czym jest obrazowanie w poezji?
Faza realizacyjna:
Rybki w akwarium. Chętne osoby zajmują dwa miejsca w wewnętrznym kręgu (pozostali uczniowie wraz z nauczycielem zajmują miejsca w kręgu zewnętrznym) i rozpoczynają rozmowę dotyczącą obrazowania w poezji ze szczególnym uwzględnieniem obrazowania romantycznego. Jeśli któraś z osób z zewnętrznego kręgu chciałaby coś dodać lub o coś zapytać, siada na wolnym krześle obok głównych rozmówców. Jeśli uczniowie z wewnętrznego kręgu nie znają odpowiedzi, wspiera ich nauczyciel lub ktoś z zewnętrznego kręgu.
Uczniowie w grupach analizują obrazowanie w zaproponowanych tekstach. Opisują również romantyczne krajobrazy u Mickiewicza
Nauczyciel odtwarza głośno w klasie audiobook. Uczniowie w parach wykonują oba polecenia z tej sekcji oraz indywidualnie ćwiczenie 2. Ćwiczenie 1 wykonywane jest wspólnie z nauczycielem.
Uczestnicy zajęć zapoznają się z prezentacją multimedialną. Wyjaśniają, co według autora tekstu jest specyficzną cechą romantycznego pojmowania i przedstawiania natury.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje uczniom pytanie podsumowujące, np.
W jaki sposób w Sonetach krymskich Adam Mickiewicz ukazał swój kunszt poetycki?Nauczyciel rozdaje kartki z cytatem z książki Czesława Zgorzelskiego O sztuce poetyckiej Mickiewicza. Uczniowie zapoznają się z wypowiedzią badacza literatury i formułują podsumowanie lekcji.
KARTKA Z CYTATEM
Czesław Zgorzelski
O sztuce poetyckiej Mickiewicza
I jeśli co wzrusza nas dziś najbardziej w „Sonetach krymskich” – to właśnie ta ich wewnętrzna dynamika, która sprawia, że poza opisem „krainy dostatków i krasy” wyczuwa się coś jeszcze: słyszymy, jak pod powierzchowną powłoką wschodniego przepychu „Sonetów” bije wierne serce poety, które nawet wśród rubinowych morw i złotych ananasów nie umie zapomnieć o trzęsawiskach borów litewskich.
Czesław Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Mickiewicza, Warszawa 1976, s. 259
Praca domowa:
Wyjaśnij, jak rozumiesz słowa: Przyroda jest dla Mickiewicza nie tylko „pretekstem do ujęcia w sztuce”, ale istotnym źródłem inspiracji dla narodowych twórców, koniecznym czynnikiem kulturotwórczym. Jeśli przyroda ulegnie degradacji, ucierpi na tym kultura. Możemy zatem mówić u Mickiewicza o czytelnym kulturowym, patriotycznym i regionalistycznym zarazem, motywie ochrony przyrody.
Materiały pomocnicze:
Ireneusz Opacki, Sonety krymskie, W: Literatura polska: przewodnik encyklopedyczny, red. Julian Krzyżanowski, Czesław Hernas. T. 2: N‑Ż. Warszawa, 1991.
Czesław Zgorzelski, O sztuce poetyckiej Adama Mickiewicza, Warszawa 1976.
Wskazówki metodyczne
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Prezentacja multimedialna” do podsumowania lekcji.