Dla nauczyciela

Autor: Anna Grabarczyk

Przedmiot: Język polski

Temat: Cechy romantycznego wędrowania na przykładzie Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu Juliusza Słowackiego

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
1. Czytanie utworów literackich. Uczeń:
1) rozumie podstawy periodyzacji literatury, sytuuje utwory literackie w poszczególnych okresach: starożytność, średniowiecze, renesans, barok, oświecenie, romantyzm, pozytywizm, Młoda Polska, dwudziestolecie międzywojenne, literatura wojny i okupacji, literatura lat 1945–1989 krajowa i emigracyjna, literatura po 1989 r.;
3) rozróżnia gatunki epickie, liryczne, dramatyczne i synkretyczne, w tym: gatunki poznane w szkole podstawowej oraz epos, odę, tragedię antyczną, psalm, kronikę, satyrę, sielankę, balladę, dramat romantyczny, powieść poetycką, a także odmiany powieści i dramatu, wymienia ich podstawowe cechy gatunkowe;
4) rozpoznaje w tekście literackim środki wyrazu artystycznego poznane w szkole podstawowej oraz środki znaczeniowe: oksymoron, peryfrazę, eufonię, hiperbolę; leksykalne, w tym frazeologizmy; składniowe: antytezę, paralelizm, wyliczenie, epiforę, elipsę; wersyfikacyjne, w tym przerzutnię; określa ich funkcje;
9) rozpoznaje tematykę i problematykę poznanych tekstów oraz jej związek z programami epoki literackiej, zjawiskami społecznymi, historycznymi, egzystencjalnymi i estetycznymi; poddaje ją refleksji;
10) rozpoznaje w utworze sposoby kreowania: świata przedstawionego (fabuły, bohaterów, akcji, wątków, motywów), narracji, sytuacji lirycznej; interpretuje je i wartościuje;
11) rozumie pojęcie motywu literackiego i toposu, rozpoznaje podstawowe motywy i toposy oraz dostrzega żywotność motywów biblijnych i antycznych w utworach literackich; określa ich rolę w tworzeniu znaczeń uniwersalnych;
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
III. Tworzenie wypowiedzi.
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
IV. Samokształcenie.
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
9. wykorzystuje multimedialne źródła informacji oraz dokonuje ich krytycznej oceny;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności;

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • wskaże kierunki romantycznych podróży Juliusza Słowackiego i innych twórców epoki;

  • zapozna się z cechami gatunkowymi poematu dygresyjnego;

  • dokona analizy fragmentów Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu Juliusza Słowackiego.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • z użyciem e‑podręcznika;

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • mapa myśli.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

  1. Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Cechy romantycznego wędrowania na przykładzie Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu Juliusza Słowackiego”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstami w sekcjach „Wprowadzenie” i „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji oraz cele zajęć, omawiając lub ustalając razem z uczniami kryteria sukcesu.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel włącza film, po którym następuje krótka dyskusja dotycząca podobieństw i różnic między romantycznym podróżowaniem a współczesną turystyką. Następnie uczniowie wyjaśniają, na czym polegał kulturowy model podróży w epoce romantyzmu.

  2. Uczniowie zapoznają się z galerią zdjęć interaktywnych. Pracują w parach. Ich zadaniem jest:
    - opisanie na podstawie fragmentów poematu Juliusza Słowackiego zawartych w nich środków stylistycznych, sposobów obrazowania i prowadzenia narracji,
    - wskazanie cech romantycznego wędrowania,

Faza podsumowująca:

  1. Uczniowie indywidualnie wykonują ćwiczenia 1 i 2 z sekcji „Galeria zdjęć interaktywnych”.

  2. Uczniowie konstruują notatkę podsumowującą w dowolnej formie (grafnotka, mapa myśli), w której umieszczają informacje dotyczące romantycznego wędrowania na przykładzie Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu Juliusza Słowackiego.

Praca domowa:

  1. Wskaż miejsca podróży, które w epoce romantyzmu cieszyły się szczególną popularnością.

Materiały pomocnicze:

  • Słownik terminów literackich, Warszawa 1995.

  • Stefania Skwarczyńska, Teoria listu, Białystok 2005.

  • Paweł Hertz, Portret Słowackiego, Warszawa 1949.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Film” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Galeria zdjęć interaktywnych