Galeria zdjęć interaktywnych
Polecenie 1
Zapoznaj się z galerią interaktywną i na podstawie fragmentów poematu Juliusza Słowackiego opisz zawarte w nich środki stylistyczne, sposób obrazowania i prowadzenia narracji.
Polecenie 2
Na podstawie analizy fragmentów Podróży do Ziemi Świętej z Neapolu Słowackiego wskaż cechy romantycznego wędrowania.
Ilustracja interaktywna przedstawia starą pocztówkę. Na pierwszym planie znajduje się pustynia. Jest kilka palm i odpoczywający pod nimi Beduini oraz dwa wielbłądy. W oddali, w tle cztery równej wielkości piramidy. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. W autobiograficznym poemacie Godzina myśli Juliusz Słowacki zapisał wspomnienia dwójki przyjaciół z czasów szkolnych: Juliusz Słowacki
Godzina myśli (fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Godzina myśli, [w:] tegoż, Poematy, tom 2, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1952, s. 213.
Zainteresowania Wschodem rodziły się powoli, obrazy ruin, pustyni pojawiły się w wyobraźni poety w dzieciństwie po lekturze Iliady i Odysei Homera. W szkole przyjaźnił się z Ludwikiem Szpitznaglem, który podsycił te zainteresowania, a ugruntowały je kolejne lektury Tassa, Racine’a, Voltaire’a. Tematy orientalne często pojawiały się w twórczości poety, a nieśmiałe plany podróży na Wschód zaczęły się krystalizować, kiedy w 1836 r. spotkał się we Włoszech z wujem Teofilem Januszewskim. Znalazł tam towarzyszy, którzy, jak on, zapragnęli odbyć podróż, zwiedzając Grecję, Ziemię Świętą i Egipt.
Ilustracja interaktywna przedstawia starą pocztówkę. Na pierwszym planie znajduje się pustynia. Jest kilka palm i odpoczywający pod nimi Beduini oraz dwa wielbłądy. W oddali, w tle cztery równej wielkości piramidy. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. W autobiograficznym poemacie Godzina myśli Juliusz Słowacki zapisał wspomnienia dwójki przyjaciół z czasów szkolnych: Juliusz SłowackiGodzina myśli (fragment)
Słuchaj! Wschodnie krainy dziś ujrzałem we śnie,.
Piękne były, czarowne, nieraz o nich marzę.
Widzę słońcem ściemniałe Beduinów twarze,
Widzę lasy palmowe, świadki dawnych czasów.
Myśl moja niewstrzymana w te krainy goni,
Chciałbym jak duch w kwiecistej roztopić się woni,
Chciałbym jak liść nieznany paść tam, w głębi lasów
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Godzina myśli, [w:] tegoż, Poematy, tom 2, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1952, s. 213.
Zainteresowania Wschodem rodziły się powoli, obrazy ruin, pustyni pojawiły się w wyobraźni poety w dzieciństwie po lekturze Iliady i Odysei Homera. W szkole przyjaźnił się z Ludwikiem Szpitznaglem, który podsycił te zainteresowania, a ugruntowały je kolejne lektury Tassa, Racine’a, Voltaire’a. Tematy orientalne często pojawiały się w twórczości poety, a nieśmiałe plany podróży na Wschód zaczęły się krystalizować, kiedy w 1836 r. spotkał się we Włoszech z wujem Teofilem Januszewskim. Znalazł tam towarzyszy, którzy, jak on, zapragnęli odbyć podróż, zwiedzając Grecję, Ziemię Świętą i Egipt.
Godzina myśli (fragment)
Słuchaj! Wschodnie krainy dziś ujrzałem we śnie,.
Piękne były, czarowne, nieraz o nich marzę.
Widzę słońcem ściemniałe Beduinów twarze,
Widzę lasy palmowe, świadki dawnych czasów.
Myśl moja niewstrzymana w te krainy goni,
Chciałbym jak duch w kwiecistej roztopić się woni,
Chciałbym jak liść nieznany paść tam, w głębi lasów
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Godzina myśli, [w:] tegoż, Poematy, tom 2, oprac. E. Sawrymowicz, Wrocław 1952, s. 213.
Zainteresowania Wschodem rodziły się powoli, obrazy ruin, pustyni pojawiły się w wyobraźni poety w dzieciństwie po lekturze Iliady i Odysei Homera. W szkole przyjaźnił się z Ludwikiem Szpitznaglem, który podsycił te zainteresowania, a ugruntowały je kolejne lektury Tassa, Racine’a, Voltaire’a. Tematy orientalne często pojawiały się w twórczości poety, a nieśmiałe plany podróży na Wschód zaczęły się krystalizować, kiedy w 1836 r. spotkał się we Włoszech z wujem Teofilem Januszewskim. Znalazł tam towarzyszy, którzy, jak on, zapragnęli odbyć podróż, zwiedzając Grecję, Ziemię Świętą i Egipt.
Piramidy w Gizie, zdjęcie z 1893 roku
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia olbrzymie ruiny starożytnej budowli. Przed budową stoi dwóch mężczyzn. Przy jednym z nich znajduje się małe dziecko. Do budowli prowadzi olbrzymie, wysokie wejście. Wewnątrz leżą ogromne, skalne bloki. Budowla ma zburzony dach, tak że w miejscu stropu widać niebo. Wewnątrz znajdują się liczne kolumny. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Podróż, zgodnie z romantyczną modą, miała na celu zagłuszyć dotychczasowe niepokoje przez nowe wrażenia. W Grecji szczególnie interesowały Słowackiego miejsca odbytych bitew: Termopile, Salamina, Cheronea, podziwiał on bohaterstwo starożytnych i współczesnych Greków. W Egipcie poznawał zabytki, życie codzienne, obyczaje, zwiedzał piramidy, podróżował łodzią po Nilu, obserwował zwierzęta. Podróż po Ziemi Świętej stała się źródłem wielu refleksji i samotnych wędrówek. W Bejrucie spędził ponad miesiąc w oczekiwaniu na statek do Włoch.
Po powrocie napisał do matki: List do matki z 24 XI 1837 r.
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Listy do matki, oprac. Z. Krzyżanowska, Wrocław 1952, s. 333.
Ilustracja interaktywna przedstawia olbrzymie ruiny starożytnej budowli. Przed budową stoi dwóch mężczyzn. Przy jednym z nich znajduje się małe dziecko. Do budowli prowadzi olbrzymie, wysokie wejście. Wewnątrz leżą ogromne, skalne bloki. Budowla ma zburzony dach, tak że w miejscu stropu widać niebo. Wewnątrz znajdują się liczne kolumny. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Podróż, zgodnie z romantyczną modą, miała na celu zagłuszyć dotychczasowe niepokoje przez nowe wrażenia. W Grecji szczególnie interesowały Słowackiego miejsca odbytych bitew: Termopile, Salamina, Cheronea, podziwiał on bohaterstwo starożytnych i współczesnych Greków. W Egipcie poznawał zabytki, życie codzienne, obyczaje, zwiedzał piramidy, podróżował łodzią po Nilu, obserwował zwierzęta. Podróż po Ziemi Świętej stała się źródłem wielu refleksji i samotnych wędrówek. W Bejrucie spędził ponad miesiąc w oczekiwaniu na statek do Włoch. Po powrocie napisał do matki: List do matki z 24 XI 1837 r.
Prawda to, co powiadają ludzie wschodni, że kto raz tamtego powietrza zakosztował, to jeżeli może, nazad tam znów powraca, pomimo wszystkich niewygód ciągłej podróży. Tak tam dziwne i lekkie jest życie, że mi teraz Europa ciemną się wydaje. Poczerniały domy, zgęstniało powietrze, na zwierciadło marzeń ktoś chuchnął i zamglił szkło. Chciałbym jeszcze raz być na Libanie…
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Listy do matki, oprac. Z. Krzyżanowska, Wrocław 1952, s. 333.
Po powrocie napisał do matki: List do matki z 24 XI 1837 r.
Prawda to, co powiadają ludzie wschodni, że kto raz tamtego powietrza zakosztował, to jeżeli może, nazad tam znów powraca, pomimo wszystkich niewygód ciągłej podróży. Tak tam dziwne i lekkie jest życie, że mi teraz Europa ciemną się wydaje. Poczerniały domy, zgęstniało powietrze, na zwierciadło marzeń ktoś chuchnął i zamglił szkło. Chciałbym jeszcze raz być na Libanie…
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Listy do matki, oprac. Z. Krzyżanowska, Wrocław 1952, s. 333.
Wejście do Świątyni Bachusa w libańskim Baalbek, między 1870 a 1885
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia rysunek pustyni. Na pierwszym planie znajduje się monumentalny posąg. To ukazana prawym profilem głowa Sfinksa. Wokół niej zgromadzone są grupki ludzi. Na drugim planie znajduje się duża piramida. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Między październikiem a listopadem 1836 r. w Egipcie powstają pierwsze pieśni Podróży do Ziemi Świętej. Uzewnętrzniły się w nich wszystkie refleksje, przeżycia, wspomnienia dawnych lat, przed którymi poeta zdawał się bronić. Poemat rozpoczyna się ironiczną inwokacją do „Muzy mdlejącej”: {audio}Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 7.
Ilustracja interaktywna przedstawia rysunek pustyni. Na pierwszym planie znajduje się monumentalny posąg. To ukazana prawym profilem głowa Sfinksa. Wokół niej zgromadzone są grupki ludzi. Na drugim planie znajduje się duża piramida. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Między październikiem a listopadem 1836 r. w Egipcie powstają pierwsze pieśni Podróży do Ziemi Świętej. Uzewnętrzniły się w nich wszystkie refleksje, przeżycia, wspomnienia dawnych lat, przed którymi poeta zdawał się bronić. Poemat rozpoczyna się ironiczną inwokacją do „Muzy mdlejącej”: {audio}Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)Muzo mdlejąca z romantycznych cierpień,
Przybądź i pomóż! Wzywam ciebie krótko,
Sentymentalna, bo kończy się sierpień,
Bo z końcem sierpnia i koniem i łódką
Puszczam się w drogę (…)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 7.
Muzo mdlejąca z romantycznych cierpień,
Przybądź i pomóż! Wzywam ciebie krótko,
Sentymentalna, bo kończy się sierpień,
Bo z końcem sierpnia i koniem i łódką
Puszczam się w drogę (…)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 7.
David Roberts, Sfinks, 1838
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia pejzaż miejski. Na pierwszym planie znajduje się szeroka droga prowadząca łukowato wzdłuż zatoki morskiej. Drogą jadą dorożki, wozy, idą piesi. Przy brzegu zatoki zacumowane są niewielkie drewniane łodzie i żaglowce. W oddali ukazane są zabudowania miejskie: kamienice, pałace i inne budowle. Po drugiej stronie zatoki, w oddali znajduje się wulkan, z którego wydobywa się niewielki dym. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Pieśń III jest poświęcona opisowi podróży statkiem z Korfu do Grecji: {audio} Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 55.
Ilustracja interaktywna przedstawia pejzaż miejski. Na pierwszym planie znajduje się szeroka droga prowadząca łukowato wzdłuż zatoki morskiej. Drogą jadą dorożki, wozy, idą piesi. Przy brzegu zatoki zacumowane są niewielkie drewniane łodzie i żaglowce. W oddali ukazane są zabudowania miejskie: kamienice, pałace i inne budowle. Po drugiej stronie zatoki, w oddali znajduje się wulkan, z którego wydobywa się niewielki dym. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Pieśń III jest poświęcona opisowi podróży statkiem z Korfu do Grecji: {audio} Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)Na morze statek wyleciał parowy;.
Wre para, słychać dźwięk żelaza szklanny…
A jako z płaskiej wieloryba głowy
W niebo srebrzyste tryskają fontanny,
Tak spod okrętu młyńskim bita kołem
Wytryska piana, a dym leci czołem.
Jeszcze nie rzucę porównania, chyba
Słów mi zabraknie. Ogień wre zamknięty
W drewniano-smolnym łonie wieloryba,
A jako niegdyś płynął Jonasz święty,
W łonie okrętu bez desek i miedzi,
Wesoło, w licznym towarzystwie śledzi
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 55.
Na morze statek wyleciał parowy;.
Wre para, słychać dźwięk żelaza szklanny…
A jako z płaskiej wieloryba głowy
W niebo srebrzyste tryskają fontanny,
Tak spod okrętu młyńskim bita kołem
Wytryska piana, a dym leci czołem.
Jeszcze nie rzucę porównania, chyba
Słów mi zabraknie. Ogień wre zamknięty
W drewniano-smolnym łonie wieloryba,
A jako niegdyś płynął Jonasz święty,
W łonie okrętu bez desek i miedzi,
Wesoło, w licznym towarzystwie śledzi
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 55.
Salvatore Candido, Widok na Neapol, 1844
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja przedstawia starą mapę miasta Neapol. Miasto jest położone nad zatoką. Na mapie przedstawiony jest plan miasta z zaznaczonymi ulicami oraz budynkami. Miejska zabudowa skupia się przy środkowym brzegu zatoki, która znajduje się na południu. Na północ od miasta znajdują się wzniesienia. Ulice oraz różne punkty są podpisane. Po prawej jest nazwa miasta w obcym języku. Na dole są dwie ilustracje przedstawiające miasto z dwóch perspektyw. Pierwsza po lewej prezentuje murowany budynek z kilkoma oknami, który stoi tuż nad zatoką. Przy brzegu jest zacumowana łódka. W tle jest wzgórze, stoi na nim duża, murowana budowla. Ilustracja po prawej stronie przedstawia zabudowania miejskie nad brzegiem zatoki. Na pierwszym planie jest ścieżka oraz rosną drzewa. Ścieżką idzie parę osób, a pod drzewem siedzi para: kobieta i mężczyzna. W tle są wzgórza oraz niebo z chmurami. Znajduje się tam również wulkan, z którego wydobywa się dym. Opis punktu znajdującego się na mapie: 1. Słowacki, żegnając Neapol, opisuje miasto skrząc aluzjami i dowcipem: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 10–11.
Ilustracja przedstawia starą mapę miasta Neapol. Miasto jest położone nad zatoką. Na mapie przedstawiony jest plan miasta z zaznaczonymi ulicami oraz budynkami. Miejska zabudowa skupia się przy środkowym brzegu zatoki, która znajduje się na południu. Na północ od miasta znajdują się wzniesienia. Ulice oraz różne punkty są podpisane. Po prawej jest nazwa miasta w obcym języku. Na dole są dwie ilustracje przedstawiające miasto z dwóch perspektyw. Pierwsza po lewej prezentuje murowany budynek z kilkoma oknami, który stoi tuż nad zatoką. Przy brzegu jest zacumowana łódka. W tle jest wzgórze, stoi na nim duża, murowana budowla. Ilustracja po prawej stronie przedstawia zabudowania miejskie nad brzegiem zatoki. Na pierwszym planie jest ścieżka oraz rosną drzewa. Ścieżką idzie parę osób, a pod drzewem siedzi para: kobieta i mężczyzna. W tle są wzgórza oraz niebo z chmurami. Znajduje się tam również wulkan, z którego wydobywa się dym. Opis punktu znajdującego się na mapie: 1. Słowacki, żegnając Neapol, opisuje miasto skrząc aluzjami i dowcipem: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)Jeśli Europa jest Nimfą, Neapol
Jest Nimfy okiem błękitnym, Warszawa
Sercem, cierniami w nodze Sewastopol,
Azow, Odessa, Petersburg, Mitawa;
Paryż jej głową, a Londyn kołnierzem
Nakrochmalonym, a zaś Rzym… szkaplerzem.
[…]
O Neapolu! ty nie pożegnany
Czekasz, aż ciebie pożegnam epicznie.
Jak biała Wenus, urodzona z piany,
Wyuszedłeś z morza zapłoniony ślicznie
Skrawami słońca zachodniego łuny,
Cichy pod górą, co ciska pioruny.
O Nepalu! gdzie jest twoja dusza?
Bo duszą twoją nie jest ruch i życie;
Patrzę na ciebie z grobu Wergiliusza,
A ty na niebie i na fal błękicie
Tak roztopiony w zorzy malowidła
Jak upuszczona na brzeg bańka z mydła…
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 10–11.
Jeśli Europa jest Nimfą, Neapol
Jest Nimfy okiem błękitnym, Warszawa
Sercem, cierniami w nodze Sewastopol,
Azow, Odessa, Petersburg, Mitawa;
Paryż jej głową, a Londyn kołnierzem
Nakrochmalonym, a zaś Rzym… szkaplerzem.
[…]
O Neapolu! ty nie pożegnany
Czekasz, aż ciebie pożegnam epicznie.
Jak biała Wenus, urodzona z piany,
Wyuszedłeś z morza zapłoniony ślicznie
Skrawami słońca zachodniego łuny,
Cichy pod górą, co ciska pioruny.
O Nepalu! gdzie jest twoja dusza?
Bo duszą twoją nie jest ruch i życie;
Patrzę na ciebie z grobu Wergiliusza,
A ty na niebie i na fal błękicie
Tak roztopiony w zorzy malowidła
Jak upuszczona na brzeg bańka z mydła…
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 10–11.
William Barnard Clarke, Mapa Neapolu, 1835
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna. Obraz przedstawia brzeg zatoki. Na pierwszym planie przy rozłożonej na plaży sieci rybackiej siedzi mężczyzna, który rozmawia z postacią w długiej, czarnej sukni. Po prawej przy brzegu jest łódź, do której prowadzi postawiona deska. Na łodzi oraz obok niej znajdują się mężczyźni. Kilku rozmawia ze sobą. Inny wtacza beczkę na pokład, a kolejny ciągnie za sznur. Dalej na plaży przy brzegu są dwie grupy mężczyzn, którzy ciągną na ląd zanurzoną w wodzie linę. Po lewej stronie obrazu są niskie zabudowania oraz kamienny most. Po lewej w tle jest wzniesienie, a po prawej płynące statki. Niebo jest zachmurzone. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. W pieśni IV poematu Słowacki opisuje Grecję, między innymi dom greckiego poety Dionisosa Solomosa, autora między innymi Hymnu do wolności, który został hymnem narodowym Greków: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 30.
Ilustracja interaktywna. Obraz przedstawia brzeg zatoki. Na pierwszym planie przy rozłożonej na plaży sieci rybackiej siedzi mężczyzna, który rozmawia z postacią w długiej, czarnej sukni. Po prawej przy brzegu jest łódź, do której prowadzi postawiona deska. Na łodzi oraz obok niej znajdują się mężczyźni. Kilku rozmawia ze sobą. Inny wtacza beczkę na pokład, a kolejny ciągnie za sznur. Dalej na plaży przy brzegu są dwie grupy mężczyzn, którzy ciągną na ląd zanurzoną w wodzie linę. Po lewej stronie obrazu są niskie zabudowania oraz kamienny most. Po lewej w tle jest wzniesienie, a po prawej płynące statki. Niebo jest zachmurzone. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. W pieśni IV poematu Słowacki opisuje Grecję, między innymi dom greckiego poety Dionisosa Solomosa, autora między innymi Hymnu do wolności, który został hymnem narodowym Greków: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)A potem wszedłszy na fortecy góry,.
Spojrzałem: Zante szmaragdami siana,
W szczerych szafirów oprawna lazury,
Niebem i morzem dokoła oblana,
Taiła mnóstwo domków w głębi łona
Z domkiem poety hrabi Solomona
Szczęśliwy! Zastał swój ogród i drzewa,
Swoją kanapę i okno na morze,
Swój miły stolik, gdzie pisze i ziewa,
Swoje gazami oskrzydlone łoże;
Może dziś będzie cieszył się lub szlochał
Patrząc na domek, gdzie kocha lub kochał
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 30.
A potem wszedłszy na fortecy góry,.
Spojrzałem: Zante szmaragdami siana,
W szczerych szafirów oprawna lazury,
Niebem i morzem dokoła oblana,
Taiła mnóstwo domków w głębi łona
Z domkiem poety hrabi Solomona
Szczęśliwy! Zastał swój ogród i drzewa,
Swoją kanapę i okno na morze,
Swój miły stolik, gdzie pisze i ziewa,
Swoje gazami oskrzydlone łoże;
Może dziś będzie cieszył się lub szlochał
Patrząc na domek, gdzie kocha lub kochał
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 30.
Joseph Cartwright, Miasto i port Zante, 1821
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna. Obraz przedstawia krajobraz podzielony na pół przez rzekę. Na lądzie po lewej stronie są niskie drzewa, zielona trawa, różne zwierzęta, małe jezioro oraz fontanna. W kilku miejscach stoją trzy anioły, dwóm z nich towarzyszą nadzy ludzie. Dalej są łagodne wzgórza. Na lądzie po prawej na pierwszym planie są drzewa oraz zwierzęta, a nieco dalej jest okrągła, niska wieża z bramą ze zniszczonym murem, za którym rozciąga się mroczny i ciemny teren. Na szczycie wieży jest dwóch nagich ludzi atakowanych przez stwory z mieczami. Przy bramie wieży siedzi trójgłowy stwór. Ziemia jest jałowa, woda zanieczyszczona, w kilku miejscach wybuchają pożary. Są tam kościotrupy, stwory oraz nadzy ludzie. W tle są ciemne chmury. Po środku między dwoma lądami jest rzeka, po której płynie łódź. Na łodzie jest niemalże nagi starzec przepasany jasnym materiałem. Jest łysiejący, ma długą brodę. Stoi i wiosłuje. Pod jego nogami siedzi mały, nagi człowiek. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz Słowacki
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 33–34.
Ilustracja interaktywna. Obraz przedstawia krajobraz podzielony na pół przez rzekę. Na lądzie po lewej stronie są niskie drzewa, zielona trawa, różne zwierzęta, małe jezioro oraz fontanna. W kilku miejscach stoją trzy anioły, dwóm z nich towarzyszą nadzy ludzie. Dalej są łagodne wzgórza. Na lądzie po prawej na pierwszym planie są drzewa oraz zwierzęta, a nieco dalej jest okrągła, niska wieża z bramą ze zniszczonym murem, za którym rozciąga się mroczny i ciemny teren. Na szczycie wieży jest dwóch nagich ludzi atakowanych przez stwory z mieczami. Przy bramie wieży siedzi trójgłowy stwór. Ziemia jest jałowa, woda zanieczyszczona, w kilku miejscach wybuchają pożary. Są tam kościotrupy, stwory oraz nadzy ludzie. W tle są ciemne chmury. Po środku między dwoma lądami jest rzeka, po której płynie łódź. Na łodzie jest niemalże nagi starzec przepasany jasnym materiałem. Jest łysiejący, ma długą brodę. Stoi i wiosłuje. Pod jego nogami siedzi mały, nagi człowiek. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz SłowackiPodróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Gniazdo, gdzie niegdyś wolności obrońcę.
Sto razy większym oparli się siłom,
Kapitulacyj nie biorąc mogiłom.
Jeżeliś widział rząd domków i fraszek
Poustawianych na dziecinnym stole,
Tak owe miasto. […]
Tak sobie stoi maleńka i biała
Pod górą – patrząc na błękitną wodę
Jako nad Styksem zebrane do kupy
Białe umarłych domków kościotrupy.
Stoi nad brzegiem nie owiana liściem
Żadnego drzewa, lecz na nią upada
Z gór czatujących nad Lepantu wniściem
Ciemność i światło – a każda z gór blada
Mgłą błękitnawą – a jedna z gór mroczna
Jak piramida stoi sześcioboczna
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 33–34.
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Gniazdo, gdzie niegdyś wolności obrońcę.
Sto razy większym oparli się siłom,
Kapitulacyj nie biorąc mogiłom.
Jeżeliś widział rząd domków i fraszek
Poustawianych na dziecinnym stole,
Tak owe miasto. […]
Tak sobie stoi maleńka i biała
Pod górą – patrząc na błękitną wodę
Jako nad Styksem zebrane do kupy
Białe umarłych domków kościotrupy.
Stoi nad brzegiem nie owiana liściem
Żadnego drzewa, lecz na nią upada
Z gór czatujących nad Lepantu wniściem
Ciemność i światło – a każda z gór blada
Mgłą błękitnawą – a jedna z gór mroczna
Jak piramida stoi sześcioboczna
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 33–34.
Joachim Patinir, Charon przekraczający Styks, 1520–1524
Ilustracja interaktywna przedstawia młodą kobietę, która stoi na ruinach budynku. Spod gruzów wystaje ręka martwego ciała. Kobieta ma przepasany pasem jasny strój z peleryną z niebieskimi rękawami. Ma częściowo odkryte piersi. Kobieta ma długie, czarne włosy, ciemne oczy oraz kawałek materiału na głowie z kwiecistym wzorem. Rozkłada ręce. Za nią stoi ciemnoskóry wojownik w ciemnoczerwonym stroju, przypiętą szablą i turbanem na głowie. Patrzy w lewą stronę obrazu i trzyma długi kij. W tle są ruiny budynku oraz ciemny dym. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz Słowacki
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 32–33.
Ilustracja interaktywna przedstawia młodą kobietę, która stoi na ruinach budynku. Spod gruzów wystaje ręka martwego ciała. Kobieta ma przepasany pasem jasny strój z peleryną z niebieskimi rękawami. Ma częściowo odkryte piersi. Kobieta ma długie, czarne włosy, ciemne oczy oraz kawałek materiału na głowie z kwiecistym wzorem. Rozkłada ręce. Za nią stoi ciemnoskóry wojownik w ciemnoczerwonym stroju, przypiętą szablą i turbanem na głowie. Patrzy w lewą stronę obrazu i trzyma długi kij. W tle są ruiny budynku oraz ciemny dym. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz SłowackiPodróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Niebo na wschodzie okrywa purpura,.
Potem ją skrawa zastępuje białość,
A róż odcięty jako lekka chmura
Płynie w błękity... O! klasyczna stałość,
Nieraz widziałem przez ten obłok cienki
Łono sypiącej różami jutrzenki.
I dzisiaj pełna jasnego brylantu
Rosy – róż pełna – wyleciała do mnie
Z błękitnej fali, sponad gór Lepantu,
A za nią słońce rozlane ogromnie
Wyszło jak zegar wieczystego czasu,
Nad błękitnymi górami Patrassu.
Tak olbrzymie twarze Nibellungi
W północnych pieśniach opisują Słońce,
Pierwszy twój promień padł na Missolungi,
Gniazdo, gdzie niegdyś wolności obońce
Sto razy większym oprali się siłom,
Kapitulacyj nie biorąc mogiłom
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 32–33.
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Niebo na wschodzie okrywa purpura,.
Potem ją skrawa zastępuje białość,
A róż odcięty jako lekka chmura
Płynie w błękity... O! klasyczna stałość,
Nieraz widziałem przez ten obłok cienki
Łono sypiącej różami jutrzenki.
I dzisiaj pełna jasnego brylantu
Rosy – róż pełna – wyleciała do mnie
Z błękitnej fali, sponad gór Lepantu,
A za nią słońce rozlane ogromnie
Wyszło jak zegar wieczystego czasu,
Nad błękitnymi górami Patrassu.
Tak olbrzymie twarze Nibellungi
W północnych pieśniach opisują Słońce,
Pierwszy twój promień padł na Missolungi,
Gniazdo, gdzie niegdyś wolności obońce
Sto razy większym oprali się siłom,
Kapitulacyj nie biorąc mogiłom
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 32–33.
Eugène Delacroix, Grecja na ruinach Missolungi, 1826
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia górski krajobraz. Na pierwszym planie jest ścieżka, przy której jest niski mur oraz drzewa. Nieco niżej jest kilka niedużych budynków. W tle jest zatoka, którą otaczają wysokie góry. Dalej jest niebo z kilkoma chmurami. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz Słowacki
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 55.
Ilustracja interaktywna przedstawia górski krajobraz. Na pierwszym planie jest ścieżka, przy której jest niski mur oraz drzewa. Nieco niżej jest kilka niedużych budynków. W tle jest zatoka, którą otaczają wysokie góry. Dalej jest niebo z kilkoma chmurami. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz Słowacki Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Dalej, mój koniu! powoli – dość czasu –
Krajograficznie strofami wyłożę,
Jaka mnie droga prowadzi z Patrassu:
Po prawej stronie góry – z lewej morze,
Za morzem znowu skały i góry.
Nad nimi niebo błękitne bez chmury –
Nie ma ta ziemia czego złożyć w styrcie;
Koń dzwoni w głazy – depce chwast – dziewanny;
Czasem przy drodze w rozłożystym mircie
Widać rudera tureckiej fontanny,
Gdzie w kamień woda płacząca nie tętni,
Na które patrząc... nawet Grecy smętni...
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 55.
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Dalej, mój koniu! powoli – dość czasu –
Krajograficznie strofami wyłożę,
Jaka mnie droga prowadzi z Patrassu:
Po prawej stronie góry – z lewej morze,
Za morzem znowu skały i góry.
Nad nimi niebo błękitne bez chmury –
Nie ma ta ziemia czego złożyć w styrcie;
Koń dzwoni w głazy – depce chwast – dziewanny;
Czasem przy drodze w rozłożystym mircie
Widać rudera tureckiej fontanny,
Gdzie w kamień woda płacząca nie tętni,
Na które patrząc... nawet Grecy smętni...
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 55.
Louis Gurlitt, Widok na Zatokę Koryncką, 1897
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja interaktywna przedstawia skalny masyw górski i zbudowaną przy jego ścianie dużą budowlę przypominającą klasztor. Prowadzi do niego wąska droga. Góry w tle są wysokie, masywne, gdzieniegdzie na ich zboczach rosną drzewa. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. W Pieśni VII poeta w plastycznych obrazach opisuje położenie klasztoru Megaspileon: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 67‒68., 2. W pieśni VIII poematu, znanej również jako Grób Agamemnona, pojawiają się aluzje dotyczące sławy poetyckiej oraz ukochanej matki. Pojawia się również przeczucie rychłej śmierci oraz dojmujący smutek:
Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 67‒68.
Ilustracja interaktywna przedstawia skalny masyw górski i zbudowaną przy jego ścianie dużą budowlę przypominającą klasztor. Prowadzi do niego wąska droga. Góry w tle są wysokie, masywne, gdzieniegdzie na ich zboczach rosną drzewa. Opis punktów znajdujących się na ilustracji: 1. W Pieśni VII poeta w plastycznych obrazach opisuje położenie klasztoru Megaspileon: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)Z łona zielonych krzewin i cyprysów
Wyrasta ścianą prostopadłą skała
Porysowana jak mnóstwem napisów
Mnóstwami domków — a jaskółka śmiała,
Ów miły piastun wieśniaczy i boży,
Tak nie przylepi gniazd i nie ułoży.
Cała budowa jako wachlarz płaska,
Jeden ma tylko bok i jedno lice,
A wytnij sobie z jakiego obrazka
Całą niemieckich miasteczek ulicę,
Niechaj mur jeden jednostajnie siny
Nosi te domki — krużganki, kominy,
I galeryjki, i sine okienka,
I domki wczora tynkowane świeżo,
Niechaj to wszystko różnorodnie wsięka
W jedną podstawę — pożegnaj się z wieżą
I z dzwonnicami, któreś sobie roił,
A jeśliś domki pobudował, spoił
I sobie całą ułożył strukturę —
Zanieś to wszystko — wyobraźni okiem —
Na szmaragdową cyprysami górę,
Przylep do skały… jeszcze pod obłokiem,
Na samym szczycie, gdzie głazu ułomek
Postaw forteczkę… i jaskółczy domek…
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 67‒68., 2. W pieśni VIII poematu, znanej również jako Grób Agamemnona, pojawiają się aluzje dotyczące sławy poetyckiej oraz ukochanej matki. Pojawia się również przeczucie rychłej śmierci oraz dojmujący smutek:
Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Nie, nie, dopóki będziesz ręką drżącą.
Zakrywać piersi puste, owdowiałe,
To ja nie klęknę, nawet przed klęczącą,
Bo ja mam inną, smutną matkę — chwałę,
Co mi ociera łzy płynące rzadko,
A i tę trzecią mam… co mi jest matką.
O najbiedniejsza! tobie z pól myceńskich
Chciałbym już posłać prochów moich urnę.
Wrzuć w proch ten dwoje obrączek małżeńskich
Zaklnij Dyjannę i duchy pochmurne,
Aby ci widzieć raz mnie pozwoliły
W promieniach… jam ci był drogi i miły
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 67‒68.
Z łona zielonych krzewin i cyprysów
Wyrasta ścianą prostopadłą skała
Porysowana jak mnóstwem napisów
Mnóstwami domków — a jaskółka śmiała,
Ów miły piastun wieśniaczy i boży,
Tak nie przylepi gniazd i nie ułoży.
Cała budowa jako wachlarz płaska,
Jeden ma tylko bok i jedno lice,
A wytnij sobie z jakiego obrazka
Całą niemieckich miasteczek ulicę,
Niechaj mur jeden jednostajnie siny
Nosi te domki — krużganki, kominy,
I galeryjki, i sine okienka,
I domki wczora tynkowane świeżo,
Niechaj to wszystko różnorodnie wsięka
W jedną podstawę — pożegnaj się z wieżą
I z dzwonnicami, któreś sobie roił,
A jeśliś domki pobudował, spoił
I sobie całą ułożył strukturę —
Zanieś to wszystko — wyobraźni okiem —
Na szmaragdową cyprysami górę,
Przylep do skały… jeszcze pod obłokiem,
Na samym szczycie, gdzie głazu ułomek
Postaw forteczkę… i jaskółczy domek…
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 67‒68., 2. W pieśni VIII poematu, znanej również jako Grób Agamemnona, pojawiają się aluzje dotyczące sławy poetyckiej oraz ukochanej matki. Pojawia się również przeczucie rychłej śmierci oraz dojmujący smutek:
Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu (fragment)
Nie, nie, dopóki będziesz ręką drżącą.
Zakrywać piersi puste, owdowiałe,
To ja nie klęknę, nawet przed klęczącą,
Bo ja mam inną, smutną matkę — chwałę,
Co mi ociera łzy płynące rzadko,
A i tę trzecią mam… co mi jest matką.
O najbiedniejsza! tobie z pól myceńskich
Chciałbym już posłać prochów moich urnę.
Wrzuć w proch ten dwoje obrączek małżeńskich
Zaklnij Dyjannę i duchy pochmurne,
Aby ci widzieć raz mnie pozwoliły
W promieniach… jam ci był drogi i miły
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 67‒68.
Ilustracja z książki Opowieść o podróży przez Grecję w 1830 roku: z uwagami na temat faktycznego stanu potęgi morskiej i militarnej imperium osmańskiego
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ilustracja na pierwszym planie przedstawia dwóch stojących na ścieżce mężczyzn, którzy ze sobą rozmawiają. Po lewej są ruiny murowanej budowli oraz drzewo. Dalej znajduje się miasteczko z niską zabudową, które położone jest nad brzegiem zatoki po prawej stronie ilustracji. W tle jest wysoka góra oraz zachmurzone niebo. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz Słowacki
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 82.
Ilustracja na pierwszym planie przedstawia dwóch stojących na ścieżce mężczyzn, którzy ze sobą rozmawiają. Po lewej są ruiny murowanej budowli oraz drzewo. Dalej znajduje się miasteczko z niską zabudową, które położone jest nad brzegiem zatoki po prawej stronie ilustracji. W tle jest wysoka góra oraz zachmurzone niebo. Opis punktu znajdującego się na ilustracji: 1. Juliusz SłowackiPodróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Jest na korynckiej górze mała grota,.
Figowym drzewem od wejścia zakryta,
I tam odbiegła mię moja tęsknota;
Stamtąd albowiem oko tęskne wita
Kraj cały – żyzny – zielony – szeroki,
Przerżnięty wstęgą korynckiéj zatoki.
Nigdzie tak pięknie i tak szafirowe
Morze nie świeci jak tu, w téj dolinie.
Kiedy przez szarą drzew oliwnych głowę
Oko na morze to błękitne wpłynie,
To zamyślone odwrócić się nie chce,
Tak go ten błękit rozwidnia i łechce.
A tam na prawo, gdzie drzew nagle braknie,
Korynt... już myślisz... że tam kolumnady,
Jakich wzrok często północnika łaknie;
Lecz Korynt dzisiaj... to chatek gromady,
Nad nimi kolumn niewielkich wierzchołek,
A nad matką wszystkich kolumn – ten kościółek
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 82.
Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu
(fragment)
Jest na korynckiej górze mała grota,.
Figowym drzewem od wejścia zakryta,
I tam odbiegła mię moja tęsknota;
Stamtąd albowiem oko tęskne wita
Kraj cały – żyzny – zielony – szeroki,
Przerżnięty wstęgą korynckiéj zatoki.
Nigdzie tak pięknie i tak szafirowe
Morze nie świeci jak tu, w téj dolinie.
Kiedy przez szarą drzew oliwnych głowę
Oko na morze to błękitne wpłynie,
To zamyślone odwrócić się nie chce,
Tak go ten błękit rozwidnia i łechce.
A tam na prawo, gdzie drzew nagle braknie,
Korynt... już myślisz... że tam kolumnady,
Jakich wzrok często północnika łaknie;
Lecz Korynt dzisiaj... to chatek gromady,
Nad nimi kolumn niewielkich wierzchołek,
A nad matką wszystkich kolumn – ten kościółek
Indeks dolny Źródło: Juliusz Słowacki, Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu, [w:] tegoż, Poematy, tom 4, oprac. J. Pelc, Wrocław 1952, s. 82.
Christopher Wordsworth, Widok na Korynt, 1882
Źródło: Wikimedia Commons, domena publiczna.
Ćwiczenie 1
Przypomnij sobie cechy poematu dygresyjnego i wyjaśnij, jak wykorzystanie tego gatunku może służyć romantycznym opisom podróży.
Cechy poematu dygresyjnego to m.in. fragmentaryczność, luźna kompozycja, autotematyzm, ironiczność.
Wykorzystanie formy powieści dygresyjnej do opisu romantycznych podróży umożliwia skoncentrowanie na podmiocie owych podróży. Romantyk pisze o sobie i swoich przeżyciach, doświadczeniach i wrażeniach, łączy eksplorację fizyczną z własnym rozwojem i przemianą siebie jako podróżnika, ale także artysty.
Forma ta ponadto umożliwia opis oglądanych miejsc z nowej perspektywy, niebanalnej, wymykającej się konwencjonalnym ujęciom podróżowania. Autor poematu dygresyjnego dojrzy to, co umyka turystom.
Ćwiczenie 2
Na podstawie poniższego tekstu wytłumacz, jakie znaczenie dla romantyków miała podróż.
Maria Kalinowska Juliusza Słowackiego „Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu”. Glosy do poematuKażdy poeta romantyczny wyruszał w podróż: realną bądź imaginacyjną, w czasie lub w przestrzeni, bardzo daleką, egzotyczną lub pozornie bliską, jednak prowadzącą do innego i tajemniczego świata. Podróż była ulubiona romantyczną metaforą życia, a życie często stawało się dla romantyka wędrówką, znakiem niespokojnej egzystencji lub ciągłego poszukiwania prawdy i nieustannych prób poznawania tajemnicy. Podróże romantyczne prowadziły do dalekich, kulturowo odmiennych miejsc, ale też w głąb własnego „ja” wędrowca, najczęściej zaś podróż romantyczna łączyła oba wymiary i wyruszanie w podróż oznaczało tyleż poznawania świata zewnętrznego, co poszukiwanie siebie i rozszerzanie własnej wrażliwości.
2 Źródło: Maria Kalinowska, Juliusza Słowackiego „Podróż do Ziemi Świętej z Neapolu”. Glosy do poematu, Gdańsk 2011, s. 12.
W powyższym tekście mowa o dwojakim charakterze romantycznych podróży.
Podróż dla romantyków stanowiła metaforę życia, które traktowane było jako wędrówka, rozwój, ewolucja. Owa wędrówka mogła przebiegać na dwa sposoby; albo jako niespokojna egzystencja, albo jako poszukiwanie prawdy.
Również podróże romantyków miały dwojaki charakter. Były to dalekie eksploracje nieznanych terenów, odległych kulturowo, ale także podróż metaforyczna, poszukiwanie własnej tożsamości. Najczęściej romantycy oba te wymiary ze sobą łączyli.