SCENARIUSZ LEKCJI

Imię i nazwisko autorki: Anna Ruszczyk

Przedmiot: geografia

Temat zajęć: Przemysł – czynniki lokalizacji, struktura – powtórzenie

Grupa docelowa: III etap edukacyjny, liceum/technikum, zakres podstawowy/rozszerzony, klasa II

Podstawa programowa

Zakres podstawowy

XI. Przemysł: czynniki lokalizacji, przemysł tradycyjny i zaawansowanych technologii, deindustrializacja i reindustrializacja, struktura produkcji energii i bilans energetyczny, zmiany wykorzystania poszczególnych źródeł energii, dylematy rozwoju energetyki jądrowej.

Uczeń:

1) wyjaśnia zmieniającą się rolę czynników lokalizacji przemysłu oraz ich wpływ na rozmieszczenie i rozwój wybranych jego działów;

2) porównuje cechy przemysłu tradycyjnego i przemysłu zaawansowanych technologii oraz analizuje gospodarcze i społeczne skutki rozwoju nowoczesnego przemysłu.

Zakres rozszerzony

XI. Przemiany sektora przemysłowego i budownictwa: czynniki lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii, obszary koncentracji przemysłu, rozwój i rola budownictwa w gospodarce.

Uczeń:

1) na wybranych przykładach wykazuje różnice między czynnikami lokalizacji przemysłu tradycyjnego i zaawansowanych technologii oraz wyjaśnia zmiany znaczenia tych czynników w procesie rozwoju cywilizacyjnego;

2) wskazuje obszary koncentracji przemysłu (ważniejsze ośrodki przemysłowe, technopolie, okręgi) na świecie i w Polsce oraz wyjaśnia istotę i rolę klastrów w budowie gospodarki opartej na wiedzy.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji,

• kompetencje matematyczne oraz kompetencje w zakresie nauk przyrodniczych, technologii i inżynierii,

• kompetencje cyfrowe,

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się.

Cele operacyjne

Uczeń:

• charakteryzuje gałęzie przemysłu;

• określa czynniki lokalizacji różnych gałęzi przemysłu;

• wskazuje położenie głównych okręgów przemysłowych na świecie;

• ocenia znaczenie przemysłu dla gospodarki.

Strategie nauczania: konektywizm, konstruktywizm

Metody nauczania: pogadanka, dyskusja, metody operatywne (analiza tekstu e‑materiału, map, grafiki interaktywnej), mapa myśli

Formy zajęć: praca indywidualna, praca w grupach, praca całego zespołu klasowego

Środki dydaktyczne: tablica interaktywna/monitor dotykowy/tablety, e‑materiał, fotografie okręgów przemysłowych (np. surowcowego i technopolii), atlasy geograficzne, mapa gospodarcza Polski, mapa gospodarcza świata, arkusze papieru, pisaki

Materiały pomocnicze

Desperak J., Balon J., Tablice geograficzne, Świat Książki, Warszawa 2003 (głównie s. 593–597).

PRZEBIEG LEKCJI

Faza wprowadzająca

• Nauczyciel przedstawia fotografie ilustrujące dowolny okręg surowcowy z hutami, kopalniami i drugi związany z przemysłem HT – pogadanka, porównanie fotografii i przypomnienie cech przemysłu tradycyjnego i nowoczesnego.

• Nauczyciel podaje temat i cele lekcji.

Faza realizacyjna

• Korzystając z tekstu e‑materiału (część „Przeczytaj”), uczniowie przypominają kolejne etapy rozwoju przemysłu i współczesną strukturę przemysłu (schemat i grafika).

• Omawiając podział przemysłu, dyskutują na forum klasy o czynnikach (przyrodniczych i pozaprzyrodniczych) rozwoju przemysłu.

• Uczniowie wskazują na mapie Polski przykłady zakładów przemysłowych o lokalizacji przymusowej, związanej i swobodnej.

• Porównują terminy: ośrodek przemysłowy, okręg przemysłowy, technopolia.

• Uczniowie analizują grafikę interaktywną zawartą w e‑materiale dotyczącą okręgów przemysłowych; klasyfikują okręgi według podanego dominującego czynnika lokalizacji; wskazują wybrane okręgi przemysłowe na mapie świata.

• Nauczyciel dzieli uczniów na grupy – ich zadaniem jest opracowanie mapy myśli przedstawiającej uporządkowane i pogłębione informacje dotyczące znaczenia przemysłu dla gospodarki.

• Uczniowie, tworząc mapę myśli, zwracają również uwagę na powiązania przemysłu z innymi sektorami gospodarki.

• Przedstawiciele grup prezentują opracowane mapy myśli.

• Po prezentacjach krótka dyskusja oceniająca znaczenie przemysłu dla gospodarki.

Faza podsumowująca

• Nauczyciel podsumowuje etapy lekcji, zestawiając je z założonymi celami – ocenia pracę uczniów, ich zaangażowanie.

• Następnie nauczyciel wprowadza do fazy ćwiczeń na podstawie poznanego materiału – uczniowie indywidualnie wykonują wskazane ćwiczenia z e‑materiału, nauczyciel w razie potrzeby wspiera ich.

• Uczniowie dzielą się swoimi doświadczeniami, mówią, co było łatwe, trudne, ciekawe, jakie są możliwości zastosowania zdobytej wiedzy itp.

Praca domowa

• Przedstaw warunki, jakie powinna spełnić Polska, aby możliwa była produkcja wyrobów najbardziej zaawansowanych technologicznie (np. mikroprocesorów, półprzewodników itp.).

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania danego multimedium

Grafikę interaktywną można wykorzystać we fragmentach podczas lekcji dotyczącej związków między występowaniem surowców mineralnych a kierunkami rozwoju przemysłu (zakres rozszerzony: XIX. 2). Grafikę interaktywną uczeń może wykorzystać do samodzielnego pogłębiania wiedzy w domu.