Dla nauczyciela
Autor: Paweł Kaniowski
Przedmiot: Filozofia
Temat: Słownik filozoficzny: anarchizm
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie świadomości i ekspresji kulturalnej.
Cele lekcji (językiem ucznia):
Poznasz założenia doktryny anarchistycznej i tło historyczne jej rozwoju.
Dowiesz się, kto był przeciwnikiem idei anarchizmu i za co ją krytykował.
Ocenisz anarchizm na tle innych koncepcji ustrojowych i politycznych.
Poznasz pojęcia obecne w rozważaniach anarchistów.
Scharakteryzujesz nurty anarchizmu drugiej połowy XIX wieku.
Wskażesz cechy doktryny anarchistycznej w działaniach wybranych współczesnych ruchów społecznych.
Cele operacyjne. Uczeń:
dostrzega w poglądach filozofów paradygmaty myślowe, które są obecne w kulturze na przestrzeni wieków;
identyfikuje różne problemy, stanowiska i nurty filozoficzne na przykładach pytań i twierdzeń filozofów;
rozwija krytyczne myślenie i sprawności logiczne poprzez analizę wybranych pytań i argumentów filozoficznych.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
odwrócona klasa;
ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Nauczyciel udostępnia uczniom na platformie materiał „Słownik filozoficzny: anarchizm”. Uczniowie mają za zadanie zapoznać się z treścią materiału i przygotować odpowiedź na pytanie: gdyby ludzie nie stworzyli instytucji państwa, w jaki inny sposób mogliby żyć i funkcjonować w społeczeństwie?
Faza wprowadzająca:
Prowadzący zajęcia loguje się na platformie, wyświetla temat lekcji oraz cele. Wspólnie z uczestnikami zajęć ustala kryteria sukcesu.
Dyskusja wprowadzająca w temat lekcji. Nauczyciel zadaje uczniom pytania, dbając o właściwy przebieg dyskusji:
– Czy państwo jest instytucją wyzysku?
– Należy je zreformować czy raczej zlikwidować?
– Czym można je zastąpić?
– Jaka forma organizacji może zapewnić zniwelowanie społecznych nierówności?
Faza realizacyjna:
Praca z multimedium nr 1. Nauczyciel dzieli klasę na grupy. Każdej z nich zadaje do opracowania części multimedium w sekcji „Ilustracja interaktywna”. Zespoły pracują według ustalonego porządku:
– grupa 1: czym jest mutualizm?;
– grupa 2: anarchiści a prawo własności;
– grupa 3: wizja Piotra Kropotkina;
– grupa 4: syndykalizm.
Uczniowie przygotowują krótkie wystąpienia z syntezą przydzielonego materiału oraz odpowiedziami na zadane pytania. Po wyznaczonym czasie zespoły prezentują efekty swojej pracy.Praca z drugim multimedium. Uczniowie zapoznają się z materiałem w sekcji „Audiobook”. Każdy uczeń pracuje indywidualnie, samodzielnie przygotowując odpowiedzi do poleceń i ćwiczeń. Po wyznaczonym przez nauczyciela czasie wybrani lub chętni uczniowie odczytują swoje propozycje. Nauczyciel komentuje rozwiązania uczniów.
Faza podsumowująca:
Uczniowie w ramach autoewaluacji wykonują polecenie 3 z sekcji „Audiobook”: Podsumuj zdobytą wiedzę. Uzupełnij mapę myśli. Jakie cechy doktryny anarchistycznej oraz idei jej przeciwstawnych udało ci się zidentyfikować? Zapisz swoje wnioski w formie notatki.
Wszyscy uczniowie podsumowują zajęcia, zwracając uwagę na nabyte umiejętności.
Praca domowa:
Napisz pracę argumentacyjną na temat: Jesteś za reformą czy likwidacją państwa? Rozważ to pytanie, odnosząc się do konsekwencji obydwu wyborów. Swoją wypowiedź poprzyj odpowiednimi argumentami.
Materiały pomocnicze:
J. Baszkiewicz, F. Ryszka, Historia doktryn politycznych i prawnych, Poznań 1994.
I. Berlin, Pod prąd, Poznań 2002.
Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:
Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Ilustracja interaktywna” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.