Dla nauczyciela

Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch

Przedmiot: Język polski

Temat: Starogrecki ideał rycerza‑herosa na podstawie tekstu Marii Ossowskiej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:
1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;
2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;
II. Kształcenie językowe.
1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:
1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;
3) rozpoznaje argumentacyjny charakter różnych konstrukcji składniowych i ich funkcje w tekście; wykorzystuje je w budowie własnych wypowiedzi;
4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:
1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;
2) wykorzystuje składniowo‑znaczeniowy charakter interpunkcji do uwypuklenia sensów redagowanego przez siebie tekstu;
III. Tworzenie wypowiedzi.
1. Elementy retoryki. Uczeń:
1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;
3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);
6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;
2. Mówienie i pisanie. Uczeń:
1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;
2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;
4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;
11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;
IV. Samokształcenie.
1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;
2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;
6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;
8. posługuje się słownikami ogólnymi języka polskiego oraz słownikami specjalistycznymi (np. etymologicznymi, frazeologicznymi, skrótów, gwarowymi), także w wersji on‑line;
Zakres rozszerzony
Treści nauczania – wymagania szczegółowe
I. Kształcenie literackie i kulturowe.
2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:
3) rozpoznaje nawiązania do tradycji biblijnej i antycznej w kulturze współczesnej;
Teksty polecane do samokształcenia
16) Maria Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

  • kompetencje cyfrowe;

  • kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

  • kompetencje obywatelskie;

  • kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

  • kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

  • analizuje decyzje i postępowanie antycznych rycerzy‑herosów na podstawie filmu Troja W. Petersena,

  • ocenia konsekwencje decyzji wybranych postaci eposów homeryckich,

  • rozpoznaje cechy etosu rycerskiego na podstawie tekstu Marii Ossowskiej Ethos rycerski i jego odmiany,

  • sprawdza swoją wiedzę, biorąc udział w grze edukacyjnej,

  • redaguje wypowiedź argumentacyjną, oceniając starogrecki etos rycerza‑herosa.

Strategie nauczania:

  • konstruktywizm;

  • konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

  • ćwiczeń przedmiotowych;

  • z użyciem komputera;

  • dyskusja;

  • drzewko decyzyjne.

Formy pracy:

  • praca indywidualna;

  • praca w parach;

  • praca w grupach;

  • praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

  • komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

  • zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

  • tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

  • karta pracy.

RDw23zjpO4P5l
Przed lekcją. Zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu Troja w reżyserii Wolfganga Petersena i wypełnienie wylosowanego fragmentu karty pracy. Karta pracy. Składa się ona z czterech kolumn: scena z filmu, uczestnicy sceny, postawy bohaterów, konsekwencje podjętych zachowań. Jest także pięć wersów ze scenami: rozmowa Achillesa z Tetydą i Odysem na temat udziału w wojnie, Hektor przystępujący do pojedynku z Achillesem, Odyseusz - pomysłodawca podstępu, Priam udający się do obozu wroga, Parys decydujący się na uprowadzenie Heleny i pozostawienie jej w Troi.

Uwaga: należy tak przygotować losowanie, aby utworzyć grupy zadaniowe do pracy na lekcji.

Faza wprowadzająca:

  1. Nauczyciel pyta uczniów o ich refleksje związane z filmem Troja i na podstawie zadań przydzielonych przed lekcją tworzy grupy zadaniowe.

  2. Nauczyciel informuje uczniów, że wykorzystają na lekcji metodę zwaną drzewkiem decyzyjnym, i objaśnia jej zasady.

Faza realizacyjna:

  1. Nauczyciel organizuje pracę 5 grup i przydziela zadania:
    Grupa I. Analiza decyzji Achillesa przystępującego do wojny; rozpisanie sytuacji, nazwanie możliwych rozwiązań, analiza pozytywnych i negatywnych skutków, nazwanie celów i wartości. Uczniowie pracują metodą drzewka decyzyjnego.
    Grupa II. Analizuje decyzję o udziale Hektora w pojedynku, wykorzystuje drzewko decyzyjne.
    Grupa III. Metodą drzewka decyzyjnego analizuje konsekwencje pomysłu Odyseusza związanego z koniem trojańskim.
    Grupa IV. Analizuje metodą drzewka decyzyjnego wyprawę Priama do obozu wroga.
    Grupa V. Wykorzystuje drzewko decyzyjne do przedstawienia wyborów Parysa związanych z uprowadzeniem i zatrzymaniem Heleny.
    Grupy przedstawiają efekty pracy, udzielają koleżankom i kolegom informacji zwrotnej. Plakaty z rozpisanymi decyzjami bohaterów umieszczają w widocznym miejscu.

  2. Jeśli wystarczy czasu, uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

  1. Nauczyciel ogłasza konkurs na 100‑procentowe rozwiązanie gry edukacyjnej zamieszczonej w e‑materiale. Uczniowie grają w nią, a następnie wymieniają się spostrzeżeniami na temat gry, mówią o pytaniach, które uznali za trudne.

Praca domowa:

  1. Nauczyciel na podstawie e‑materiałów formułuje polecenie pracy domowej: Czy kodeks honorowy współczesnych dowódców może wywodzić się z antycznej Grecji? Uzasadnij swoje stanowisko w wypowiedzi argumentacyjnej.

Materiały pomocnicze:

  • Marcin Darmas, Obywatel rycerz, Warszawa 2014.

  • Troja, reż. Wolfgang Petersen, film z 2004 r.

Wskazówki metodyczne

  • Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Gra edukacyjna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się