Dla nauczyciela

Autorki: Małgorzata Kosińska‑Pułka, Bożena Święch

Przedmiot: Język polski

Temat: Starogrecki ideał rycerza‑herosa na podstawie tekstu Marii Ossowskiej

Grupa docelowa:

III etap edukacyjny, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres podstawowy i rozszerzony

Podstawa programowa:

Zakres podstawowy

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń:

1) przetwarza i hierarchizuje informacje z tekstów, np. publicystycznych, popularnonaukowych, naukowych;

2) analizuje strukturę tekstu: odczytuje jego sens, główną myśl, sposób prowadzenia wywodu oraz argumentację;

II. Kształcenie językowe.

1. Gramatyka języka polskiego. Uczeń:

1) wykorzystuje wiedzę z dziedziny fleksji, słowotwórstwa, frazeologii i składni w analizie i interpretacji tekstów oraz tworzeniu własnych wypowiedzi;

3) rozpoznaje argumentacyjny charakter różnych konstrukcji składniowych i ich funkcje w tekście; wykorzystuje je w budowie własnych wypowiedzi;

4. Ortografia i interpunkcja. Uczeń:

1) stosuje zasady ortografii i interpunkcji, w tym szczególnie: pisowni wielką i małą literą, pisowni łącznej i rozłącznej partykuły nie oraz partykuły -bym, -byś, -by z różnymi częściami mowy; pisowni zakończeń -ji, -ii, -i ; zapisu przedrostków roz-, bez-, wes-, wz-, ws-; pisowni przyimków złożonych; pisowni nosówek ( a, ę ) oraz połączeń om, on, em, en ; pisowni skrótów i skrótowców;

2) wykorzystuje składniowo‑znaczeniowy charakter interpunkcji do uwypuklenia sensów redagowanego przez siebie tekstu;

III. Tworzenie wypowiedzi.

1. Elementy retoryki. Uczeń:

1) formułuje tezy i argumenty w wypowiedzi ustnej i pisemnej przy użyciu odpowiednich konstrukcji składniowych;

3) rozumie i stosuje w tekstach retorycznych zasadę kompozycyjną (np. teza, argumenty, apel, pointa);

6) rozumie, na czym polega logika i konsekwencja toku rozumowania w wypowiedziach argumentacyjnych i stosuje je we własnych tekstach;

2. Mówienie i pisanie. Uczeń:

1) zgadza się z cudzymi poglądami lub polemizuje z nimi, rzeczowo uzasadniając własne zdanie;

2) buduje wypowiedź w sposób świadomy, ze znajomością jej funkcji językowej, z uwzględnieniem celu i adresata, z zachowaniem zasad retoryki;

4) zgodnie z normami formułuje pytania, odpowiedzi, oceny, redaguje informacje, uzasadnienia, komentarze, głos w dyskusji;

11) stosuje zasady poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu; potrafi weryfikować własne decyzje poprawnościowe;

IV. Samokształcenie.

1. rozwija umiejętność pracy samodzielnej między innymi przez przygotowanie różnorodnych form prezentacji własnego stanowiska;

2. porządkuje informacje w problemowe całości poprzez ich wartościowanie; syntetyzuje poznawane treści wokół problemu, tematu, zagadnienia oraz wykorzystuje je w swoich wypowiedziach;

6. wybiera z tekstu odpowiednie cytaty i stosuje je w wypowiedzi;

8. posługuje się słownikami ogólnymi języka polskiego oraz słownikami specjalistycznymi (np. etymologicznymi, frazeologicznymi, skrótów, gwarowymi), także w wersji on‑line;

Zakres rozszerzony

Treści nauczania – wymagania szczegółowe

I. Kształcenie literackie i kulturowe.

2. Odbiór tekstów kultury. Uczeń: spełnia wymagania określone dla zakresu podstawowego, a ponadto:

3) rozpoznaje nawiązania do tradycji biblijnej i antycznej w kulturze współczesnej;

Teksty polecane do samokształcenia

16) Maria Ossowska, Ethos rycerski i jego odmiany;

Kształtowane kompetencje kluczowe:

kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie;
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje w zakresie wielojęzyczności.

Cele operacyjne. Uczeń:

analizuje decyzje i postępowanie antycznych rycerzy‑herosów na podstawie filmu Troja W. Petersena,
ocenia konsekwencje decyzji wybranych postaci eposów homeryckich,
rozpoznaje cechy etosu rycerskiego na podstawie tekstu Marii Ossowskiej Ethos rycerski i jego odmiany,
sprawdza swoją wiedzę, biorąc udział w grze edukacyjnej,
redaguje wypowiedź argumentacyjną, oceniając starogrecki etos rycerza‑herosa.

Strategie nauczania:

konstruktywizm;
konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

ćwiczeń przedmiotowych;
z użyciem komputera;
dyskusja;
drzewko decyzyjne.

Formy pracy:

praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
karta pracy.

RDw23zjpO4P5l

Przed lekcją. Zadaniem uczniów jest obejrzenie filmu Troja w reżyserii Wolfganga Petersena i wypełnienie wylosowanego fragmentu karty pracy. Karta pracy. Składa się ona z czterech kolumn: scena z filmu, uczestnicy sceny, postawy bohaterów, konsekwencje podjętych zachowań. Jest także pięć wersów ze scenami: rozmowa Achillesa z Tetydą i Odysem na temat udziału w wojnie, Hektor przystępujący do pojedynku z Achillesem, Odyseusz - pomysłodawca podstępu, Priam udający się do obozu wroga, Parys decydujący się na uprowadzenie Heleny i pozostawienie jej w Troi.

Uwaga: należy tak przygotować losowanie, aby utworzyć grupy zadaniowe do pracy na lekcji.

Faza wprowadzająca:

Nauczyciel pyta uczniów o ich refleksje związane z filmem Troja i na podstawie zadań przydzielonych przed lekcją tworzy grupy zadaniowe.
Nauczyciel informuje uczniów, że wykorzystają na lekcji metodę zwaną drzewkiem decyzyjnym, i objaśnia jej zasady.

Faza realizacyjna:

Nauczyciel organizuje pracę 5 grup i przydziela zadania:
Grupa I. Analiza decyzji Achillesa przystępującego do wojny; rozpisanie sytuacji, nazwanie możliwych rozwiązań, analiza pozytywnych i negatywnych skutków, nazwanie celów i wartości. Uczniowie pracują metodą drzewka decyzyjnego.
Grupa II. Analizuje decyzję o udziale Hektora w pojedynku, wykorzystuje drzewko decyzyjne.
Grupa III. Metodą drzewka decyzyjnego analizuje konsekwencje pomysłu Odyseusza związanego z koniem trojańskim.
Grupa IV. Analizuje metodą drzewka decyzyjnego wyprawę Priama do obozu wroga.
Grupa V. Wykorzystuje drzewko decyzyjne do przedstawienia wyborów Parysa związanych z uprowadzeniem i zatrzymaniem Heleny.
Grupy przedstawiają efekty pracy, udzielają koleżankom i kolegom informacji zwrotnej. Plakaty z rozpisanymi decyzjami bohaterów umieszczają w widocznym miejscu.
Jeśli wystarczy czasu, uczniowie wykonują wskazane przez nauczyciela ćwiczenia z sekcji „Sprawdź się”.

Faza podsumowująca:

Nauczyciel ogłasza konkurs na 100‑procentowe rozwiązanie gry edukacyjnej zamieszczonej w e‑materiale. Uczniowie grają w nią, a następnie wymieniają się spostrzeżeniami na temat gry, mówią o pytaniach, które uznali za trudne.

Praca domowa:

Nauczyciel na podstawie e‑materiałów formułuje polecenie pracy domowej: Czy kodeks honorowy współczesnych dowódców może wywodzić się z antycznej Grecji? Uzasadnij swoje stanowisko w wypowiedzi argumentacyjnej.

Materiały pomocnicze:

Marcin Darmas, Obywatel rycerz, Warszawa 2014.
Troja, reż. Wolfgang Petersen, film z 2004 r.

Wskazówki metodyczne

Uczniowie mogą wykorzystać multimedium „Gra edukacyjna” do przygotowania się do lekcji powtórkowej.

Sprawdź się