Autor: Paweł Kaniowski

Temat: Zestawienie tekstów Blaise’a Pascala z innymi tekstami. Część 2: porządek serca

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum, zakres rozszerzony

Podstawa programowa:

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji.

Cele operacyjne (językiem ucznia):

• omawia polemikę Pascala z Kartezjuszem.

• rozstrzyga spór o kondycję człowieka toczący się pomiędzy sceptycyzmem i porządkiem serca Pascala a racjonalizmem Kartezjusza;

• wyjaśnia Pascalowskie pojęcie racji serca.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• odwrócona klasa;

• ćwiczeń przedmiotowych;

• z użyciem komputera;

• dyskusja;

• rozmowa kierowana;

• praca z multimedium;

• audiobook.

Formy pracy:

• praca indywidualna;

• praca w parach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda.

Przebieg lekcji

Przed lekcją:

1. Uczniowie zapoznają się z treściami w sekcji „Przeczytaj”.

Faza wprowadzająca:

1. Nauczyciel, po zalogowaniu się na platformie i wyświetleniu e‑materiału, odczytuje uczniom temat zajęć oraz cele, a następnie prosi, by na ich podstawie uczniowie sformułowali kryteria sukcesu.

2. Krótka rozmowa wprowadzająca w temat lekcji: Jakie stanowiska odnośnie sposobów poznania reprezentowali Pascal i Kartezjusz?

Faza realizacyjna:

1. Uczniowie w parach wykonują polecenie nr 1 z sekcji „Audiobook”: Na podstawie posiadanych już wiadomości oraz informacji z lekcji przygotuj dwie notatki dotyczące sceptycyzmu oraz dowodów na istnienie Boga. Wskazana para odczytuje swoje notatki na forum klasy. Pozostałe osoby uzupełniają wiadomości.

2. Praca z multimedium. Nauczyciel wyświetla na tablicy interaktywnej materiał z sekcji „Audiobook”. Odczytanie polecenia do multimedium: Zapoznaj się z wykładem profesora Leszka Kołakowskiego, który omawia stosunek Pascala do racjonalnych dowodów na istnienie Boga. Na podstawie tekstu przygotuj w punktach listę zastrzeżeń, które wysuwał Pascal wobec sceptycyzmu oraz racjonalnych dowodów na istnienie Boga. Następnie zdecyduj, które stanowisko jest ci bliższe. Uzasadnij swoją odpowiedź. Wspólna praca całego zespołu klasowego nad odpowiedziami.

3. Dyskusja. Nauczyciel inicjuje dyskusję: Na czym polegała polemika Pascala z Kartezjuszem? Następnie prosi uczniów, żeby określili, która postawa francuskich filozofów jest im bliższa i dlaczego.

4. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia od 1 do 5 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel zawiesza na tablicy dwa plakaty z narysowanym koszem i walizką. Rozdaje uczniom po dwie karteczki samoprzylepne. Prosi, aby uczniowie zapisali na jednej z nich przemyślenia, które zabiorą z sobą po zajęciach; na drugiej to, czego nie akceptują. Jedna osoba odczytuje zapisy przy walizce i koszu.

Praca domowa:

1. Uczniowie wykonują polecenie nr 3 z sekcji „Sprawdź się”: „Sennym jest życie — marzeniem, / Sen zaś snem tylko zwodniczym” mówi bohater dramatu Calderona de la Barki. Udowodnij tezę, że życie nie jest snem, odwołując się do argumentacji Pascala lub Kartezjusza. Wybierz ten sposób argumentacji, który przekonuje cię bardziej.

Materiały pomocnicze:

• Rusznica A., Kieca M., Kleska Ł., Refleksje filozoficzne Błażeja Pascala, Rzeszów 2016.

• Kołakowski L., O co nas pytają wielcy filozofowie, Kraków 2005.

Wskazówki metodyczne opisujące różne zastosowania multimedium:

• Nauczyciel może wykorzystać medium w sekcji „Audiobook” do pracy przed lekcją. Uczniowie zapoznają się z jego treścią i przygotowują do pracy na zajęciach w ten sposób, żeby móc samodzielnie rozwiązać zadania.