Sprawdź się
Na podstawie fragmentu zdecyduj, która teza jest najbliższa poglądom wyrażonym przez Pascala.
Myśli[…] serce czuje, że są trzy wymiary w przestrzeni i że liczby są nieskończone […] Zasady czujemy, twierdzenia wyprowadzamy za pomocą dowodu; i jedno, i drugie pewnie, mimo że odmiennymi drogami. I równie bezcelowe i niedorzeczne jest, aby rozum żądał od serca udowodnienia pierwszych zasad, nim zgodzi się na nie przystać, jak byłoby niedorzeczne, aby serce – nim zgodzi się je przyjąć – żądało od rozumu czucia wszystkich twierdzeń, które ten udowadnia.
Źródło: Blaise Pascal, Myśli, tłum. T. Żeleński (Boy).
Zapoznaj się z dwoma znaczeniami hasła „sceptycyzm” z Leksykonu filozoficznego PWN. Zdecyduj i opisz, czy sceptycyzm w którymś z tych znaczeń można przypisać Kartezjuszowi. Uzasadnij swoją odpowiedź.
1. „stanowisko odrzucające możliwość uzyskania wiedzy pewnej i uzasadnionej”
2. „krytycyzm wobec twierdzeń naukowych przyjmowanych jedynie na mocy autorytetu”
W swoim tekście Pascal przywołuje motyw życia jako snu. Wyjaśnij, na czym polega problem filozoficzny, który się z nim wiąże, oraz skąd, zdaniem Pascala, wiemy, że nie śnimy.
Myśli[191] Poznajemy prawdę nie tylko rozumem, ale i sercem, w ten sposób znamy pierwsze zasady i na próżno rozumowanie, które nie ma w tym udziału, sili się je zwalczyć. Pirrończycy, którzy obrali to za wyłączny swój cel, pracują nad tym bezskutecznie. Wiemy, że nie śnimy, mimo iż niepodobna tego dowieść rozumem; ta niemożność dowodzi tylko słabości naszego rozumu, a nie niepewności wszelkiego naszego poznania, jak oni twierdzą.
Źródło: Blaise Pascal, Myśli, tłum. T. Żeleński (Boy), Warszawa 1983, s. 189–190.
„Sennym jest życie — marzeniem, / Sen zaś snem tylko zwodniczym” mówi bohater dramatu Calderona de la Barki. Udowodnij tezę, że życie nie jest snem, odwołując się do argumentacji Pascala lub Kartezjusza. Wybierz ten sposób argumentacji, który przekonuje cię bardziej.