Dla nauczyciela
Autor: Martyna Wojtowicz
Przedmiot: Historia
Temat: Reakcje na Zagładę
Grupa docelowa:
Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum
Podstawa programowa:
Kształtowane kompetencje kluczowe:
kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;
kompetencje cyfrowe;
kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;
kompetencje obywatelskie.
Cele operacyjne:
Uczeń:
opisuje postawy osób będących ofiarami Zagłady;
wyjaśnia, jakie były motywacje osób ratujących Żydów oraz tych, które wydawały ich Niemcom;
przedstawia przykłady państw kolaborujących z hitlerowcami i wydających Żydów, jak również tych, które przeciwstawiały się zbrodniczej polityce III Rzeszy.
Strategie nauczania:
konstruktywizm;
konektywizm.
Metody i techniki nauczania:
rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;
analiza materiału źródłowego (porównawcza);
dyskusja.
Formy pracy:
praca indywidualna;
praca w parach;
praca w grupach;
praca całego zespołu klasowego.
Środki dydaktyczne:
komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;
zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;
tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;
telefony z dostępem do internetu.
Przebieg lekcji
Przed lekcją:
Przygotowanie do zajęć. Nauczyciel loguje się na platformie i udostępnia uczniom e‑materiał „Reakcje na Zagładę”. Prosi uczestników zajęć o zapoznanie się z tekstem w sekcji „Przeczytaj” i multimedium w sekcji „Film edukacyjny” tak, aby podczas lekcji mogli w niej aktywnie uczestniczyć i wykonywać polecenia.
Kilku wybranych lub chętnych uczniów przygotowuje prezentacje na podstawie informacji zawartych w sekcji „Przeczytaj” oraz filmów tak, aby w fazie wstępnej przedstawić je na forum klasy. Nauczyciel może rozdzielić między nich poszczególne zagadnienia:
reakcje Żydów,
reakcje Polaków,
reakcje rządów i społeczeństw innych państw,
reakcje Kościoła katolickiego.
Faza wstępna:
Nauczyciel wyświetla uczniom temat oraz cele zajęć zawarte w sekcji „Wprowadzenie”, omawia planowany przebieg lekcji.
Raport z przygotowań. Nauczyciel przy użyciu dostępnego w panelu użytkownika raportu weryfikuje przygotowanie uczniów do lekcji: sprawdza, którzy uczestnicy zajęć zapoznali się z udostępnionym e‑materiałem. Nauczyciel poleca uczniom, aby zgłaszali swoje propozycje pytań do wspomnianego tematu. Jedna osoba może zapisywać je na tablicy – będą to obowiązujące uczniów kryteria sukcesu. Gdy uczniowie wyczerpią swoje pomysły, a pozostały jeszcze jakieś ważne kwestie do poruszenia, nauczyciel uzupełnia informacje.
Faza realizacyjna:
Prezentacje uczniów. Wybrani przed lekcją uczniowie prezentują efekty swojej pracy. Następuje wspólne omówienie wystąpień ze szczególnym uwzględnieniem mocnych stron propozycji ucznia.
Praca z multimedium („Film edukacyjny”). Wybrana osoba czyta polecenie 2: „Wskaż postawę wobec Holokaustu, która dominowała wśród społeczeństw europejskich. Wyjaśnij, dlaczego zachowywały się one w ten sposób”. Nauczyciel prosi uczniów, aby w parach wykonali zadanie na podstawie informacji z filmów oraz wskazówek zawartych w e‑materiale. Wybrana osoba prezentuje propozycję odpowiedzi, a pozostali uczniowie się do niej ustosunkowują. Nauczyciel w razie potrzeby uzupełnia informacje.
Utrwalanie wiedzy i umiejętności. Uczniowie wykonują indywidualnie ćwiczenia interaktywne 1, 2 oraz 4 z sekcji „Sprawdź się”. Wyniki pracy omawiane są na forum i komentowane przez nauczyciela.
Nauczyciel wyświetla uczestnikom zajęć ćwiczenia 3 i 5. Uczniowie tym razem pracują w parach. Ustalają wspólne stanowisko i wskazują wybraną odpowiedź, używając telefonów lub komputerów. Nauczyciel kontroluje wyniki pracy uczniów, którzy następnie łączą się w grupy czteroosobowe i dyskutują, uzasadniając swój wybór w tym ćwiczeniu.
Faza podsumowująca:
Nauczyciel zadaje uczniom pytania: Jakie waszym zdaniem najważniejsze czynniki wpływały na zachowanie ludzi wobec sytuacji Żydów w czasie II wojny światowej? Czy sytuacja Polaków była wyjątkowa? Uczniowie dyskutują, przedstawiając swoje argumenty.
Nauczyciel wyświetla na tablicy temat lekcji i cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”. W kontekście ich realizacji następuje omówienie ewentualnych problemów z wykonaniem ćwiczeń i poleceń z sekcji „Sprawdź się”.
Praca domowa:
Wykonaj ćwiczenia interaktywne nr 7 i 8. Przygotuj uzasadnienia poprawnych odpowiedzi.
Materiały pomocnicze:
B. Engelking, Jest taki piękny słoneczny dzień… Losy Żydów szukających ratunku na wsi polskiej 1942−1945, Warszawa 2011.
J. Grabowski, „Ja tego Żyda znam!”. Szantażowanie Żydów w Warszawie, 1939–1943, Warszawa 2004.
M. Phayer, Kościół katolicki wobec Holokaustu, 1930−1965, tłum. J. Lang, Poznań 2011.
Ten jest z ojczyzny mojej. Polacy z pomocą Żydom 1939–1945, oprac. W. Bartoszewski i Z. Lewinówna, Kraków 1969.
T. Prekerowa, Konspiracyjna Rada Pomocy Żydom w Warszawie 1942–1945, Warszawa 1982.
R. Szuchta, P. Trojański, Zrozumieć Holokaust. Książka pomocnicza do nauczania o zagładzie Żydów, Warszawa 2012.
Wskazówki metodyczne:
Materiały z sekcji „Film edukacyjny” mogą posłużyć podczas lekcji do pracy uczniów w parach lub samodzielnie.