Autor: Marcin Sawicki

Temat: Zmierzch dyktatur na Półwyspie Iberyjskim. „Rewolucja goździków” w Portugalii i śmierć gen. Francisca Franco w Hiszpanii

Grupa docelowa:

Szkoła ponadpodstawowa, liceum ogólnokształcące, technikum

Podstawa programowa:

LI. Świat po II wojnie światowej. Początek zimnej wojny.

Uczeń:

5) przedstawia przemiany kulturowe i cywilizacyjne na świecie w latach zimnej wojny.

LII. Dekolonizacja, integracja i nowe konflikty.

Uczeń:

1) wyjaśnia genezę procesów dekolonizacyjnych w Azji i Afryce.

Kształtowane kompetencje kluczowe:

• kompetencje w zakresie rozumienia i tworzenia informacji;

• kompetencje cyfrowe;

• kompetencje osobiste, społeczne i w zakresie umiejętności uczenia się;

• kompetencje obywatelskie.

Cele operacyjne:

Uczeń:

• ocenia rządy gen. Franco w okresie powojennym;

• omawia przebieg rewolucji goździków w Portugalii;

• przedstawia przyczyny i skutki dekolonizacji zamorskich posiadłości krajów iberyjskich;

• wskazuje mocne strony transformacji ustrojowej Hiszpanii i Portugalii.

Strategie nauczania:

• konstruktywizm;

• konektywizm.

Metody i techniki nauczania:

• rozmowa nauczająca z wykorzystaniem ćwiczeń interaktywnych;

• analiza materiału źródłowego (porównawcza);

• dyskusja;

• mapa myśli.

Formy pracy:

• praca w grupach;

• praca całego zespołu klasowego.

Środki dydaktyczne:

• komputery z głośnikami, słuchawkami i dostępem do internetu;

• zasoby multimedialne zawarte w e‑materiale;

• tablica interaktywna/tablica, pisak/kreda;

• arkusze papieru, flamastry;

• telefony z dostępem do internetu.

Przebieg lekcji

Faza wstępna:

1. Nauczyciel odczytuje wyświetlony na tablicy temat lekcji oraz cele zawarte w sekcji „Wprowadzenie”.

2. Prowadzący zadaje uczniom pytanie o umiejscowienie tematu lekcji w czasie. Pyta: W jakim okresie się znajdujemy? Co ważnego działo się wcześniej? Nauczyciel przypomina krótko okoliczności przejęcia władzy przez gen. Franco w Hiszpanii oraz Salazara w Portugalii w okresie międzywojnia.

Faza realizacyjna:

1. Praca z tekstem i multimedium. Nauczyciel dzieli uczniów na cztero- lub pięcioosobowe grupy. Ich zadaniem jest sporządzenie map myśli na podstawie materiału tekstowego z sekcji „Przeczytaj” oraz mapy interaktywnej. Prowadzący może poprosić, aby uczniowie odliczyli do ośmiu, wówczas następujące grupy przygotują mapy myśli na wymienione tematy:

• grupy 1 i 5 – Przemiany polityczne w Hiszpanii,

• grupy 2 i 6 – Rewolucja goździków w Portugalii,

• grupy 3 i 7 – Blaski i cienie rządów gen. Franco w Hiszpanii,

• grupy 4 i 8 – Dekolonizacja imperiów hiszpańskiego i portugalskiego.

Nauczyciel wyznacza czas na przygotowanie prac.

4. Po ustalonym czasie losowo wybrane grupy prezentują swoje prace. Ważne, aby każdy z tematów został zaprezentowany. Uczniowie mogą uzupełniać wypowiedzi przedstawicieli swojej grupy. Następuje podsumowanie pracy zespołowej przez nauczyciela.

5. Uczniowie w parach wykonują ćwiczenia 2 i 3 z sekcji „Sprawdź się”. Następnie wspólnie omawiają odpowiedzi na forum klasy.

Faza podsumowująca:

1. Nauczyciel prosi, aby uczniowie wymienili korzyści, jakie krajom iberyjskim przyniosła demokratyzacja. Jedna osoba może wypisywać propozycje uczniów na tablicy.

2. Nauczyciel ponownie odczytuje temat lekcji „Zmierzch dyktatur na Półwyspie Iberyjskim. »Rewolucja goździków« w Portugalii i śmierć gen. Francisca Franco w Hiszpanii” i inicjuje krótką rozmowę, pytając, czego uczniowie się nauczyli. Na koniec prosi chętnego ucznia o podsumowanie i – jeśli to potrzebne – uzupełnia informacje.

Praca domowa:

1. Wykonaj ćwiczenia 7 i 8 z sekcji „Sprawdź się”.

2. Wykonaj polecenia 2 i 3 dołączone do mapy interaktywnej.

Materiały pomocnicze:

J. Krasuski, Europa Zachodnia po II wojnie światowej. Dzieje polityczne, Poznań 1990.

W. Laqueur, Historia Europy 1945–1992, tłum. R. Zawadzki, Londyn 1993.

J. Tyszkiewicz, E. Czapiewski, Historia powszechna. Wiek XX, Warszawa 2010.

Wskazówki metodyczne:

Mapa interaktywna może być wykorzystana jako materiał pomocniczy do wykonania zadania domowego.